همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: برای قرنها، زمان و فضا بهعنوان چهار بعد در کنار هم در نظر گرفته شدهاند، اما حالا گروهی از پژوهشگران دانشگاههای ورشو و آکسفورد نظریهای جدید مطرح کردهاند که زمان سهبعدی است و فضای ما فقط یک بعد دارد. این دیدگاه نو، میتواند رازهای عجیبی مانند رفتار موج - ذرهای ذرات کوانتومی و ارتباطات فراتر از سرعت نور را توضیح دهد و حتی امکان سفر در زمان به آیندههای متعدد را به واقعیت نزدیک کند.
زمان چهار بعدی
فضا و زمان همیشه یکی از پیچیدهترین مفاهیم علمی بودهاند. بر اساس نظریه نسبیت خاص اینشتین، ما جهان را در قالب فضازمان چهار بعدی (سه بعد فضا و یک بعد زمان) میشناسیم.
زمان به شکلی منحصر به فرد، تنها به سمت آینده پیش میرود و سرعت هیچ چیز نمیتواند از نور بیشتر باشد. اما در جهان کوانتوم، ذرات رفتارهایی عجیب از خود نشان میدهند که نمیتوان با قوانین کلاسیک آنها را توضیح داد؛ مثلاً ذرهای که همزمان در چند نقطه حضور دارد یا ارتباط آنی بین ذرات در فاصلههای بسیار دور.
حالا پژوهشگران با یک سوال جدید وارد میدان شدهاند: اگر سرعتی بالاتر از نور ممکن بود، جهان چگونه به نظر میرسید؟ پاسخ این پرسش شاید کلید حل معماهای کوانتومی باشد؛ نظریهای که زمان را به سه بعد و فضا را به یک بعد محدود میکند. این تغییر دیدگاه، قواعد بازی در کائنات را تغییر می دهد و مفاهیم عمیقی را برای فیزیک و حتی سفر در زمان به ارمغان میآورد.
دنیایی با زمان سهبعدی
اگر موجوداتی وجود داشتند که بتوانند سریعتر از نور حرکت کنند، آنها دنیایی متفاوت میدیدند. در این جهان معکوس، زمان سه بعد دارد و فضا تنها یک بعد. چنین دیدگاهی باعث میشود ذرات مسیرهای متعددی را همزمان طی کنند و در عین حال به چندین آینده مختلف سفر کنند.
سرعتهایی فراتر از نور
رفتارهای غیرمنتظره و پیچیدهای که در فیزیک کوانتوم مشاهده میکنیم، مانند ارتباط کوانتومی و دوگانگی موج-ذره، حالا میتوانند نتیجه همین ساختار سهبعدی زمان باشند. به عبارت دیگر، آنچه تاکنون به صورت معما باقی مانده بود، ممکن است از این منظر تازه قابل درک باشد.
آیا سفر به آینده ممکن است؟
اگر ذرات بتوانند همزمان به چندین آینده بروند، مفاهیمی مانند سفر در زمان دیگر تنها در داستانهای علمی-تخیلی نیستند. این نظریه میگوید چنین سفرهایی نه تنها ممکناند، بلکه ذات دنیای کوانتومی است.
پرسشها و چالشها
با وجود هیجان انگیز بودن این نظریه، سوالاتی مانند وجود ذرات تاکیونی (ذرات فرضی با سرعت بیشتر از نور) و تأثیر آنها بر مفهوم علیت و توالی زمانی هنوز بیپاسخاند. اما شاید زمان آن رسیده که جهان را بر اساس قواعدی نوین و غیر شهودی ببینیم.
درک فعلی ما از جهان
نظریه زمان سهبعدی که توسط پژوهشگران ورشو و آکسفورد ارائه شده، چالش بزرگی برای درک فعلی ما از جهان است. این ایده میتواند بسیاری از معماهای قدیمی فیزیک را حل کند و پنجرهای تازه به سوی مفاهیمی همچون سفر در زمان و رفتارهای عجیب کوانتومی بگشاید؛ هرچند هنوز سوالات زیادی باقی است، اما همین کشف به ما یادآوری میکند جهان بسیار فراتر از آن چیزی است که تاکنون تصور کردهایم.
رفتارهای غیرمنتظره ذرات کوانتومی مانند دوگانگی موج - ذره و ارتباطات آنی حالا با این نظریه قابلتوضیح هستند. بهجای اینکه این پدیدهها را بدون دلیل بدانیم، میتوان آنها را ناشی از ساختار سهبعدی زمان و حرکت فراتر از نور در نظر گرفت.
بیشتر بخوانید :
غولها و تازهواردها در مسیر انقلاب کوانتومی | از آمازون تا استارتاپهای بینام
رمزگشایی از یک معمای قدیمی از مکانیک کوانتومی
سفر در زمان؛ از تخیل تا واقعیت؟
این نظریه نشان میدهد سفر به آیندههای متعدد ممکن است. اگر ذرات میتوانند به طور همزمان در چند مسیر زمانی حرکت کنند، میتوان تصور کرد که ما نیز میتوانیم به چندین آینده مختلف سفر کنیم.
سؤالات بیپاسخ و چالشها
نظریه زمان سهبعدی، تعریفی نو از جهان و زمان ارائه میدهد که میتواند بسیاری از معماهای فیزیک را حل کند و به ما دید تازهای درباره سفر در زمان و رفتار عجیب ذرات کوانتومی بدهد. این کشف نویدبخش فصل جدیدی در درک ما از کائنات است.
با همه اینها، وجود ذراتی با سرعت بیشتر از نور هنوز اثبات نشده است و سؤالاتی مانند تاثیر آن بر علیت و ترتیب زمانی وجود دارد. این نظریه نیازمند آزمایشهای بیشتر و تفکر عمیقتر است، اما دریچههای جدیدی به دنیای فیزیک بازکرده است.