علی بیگدلی استاد دانشگاه و کارشناس ارشد روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با احتمال ادامه مذاکرات ایران و آمریکا و مسیرهای پیش رو برای دور ششم این گفت‌وگوها با وجود معضلات جدید و احتمال بازگشت پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل، تصریح کرد: ما یک دیپلماسی محرمانه‌ای با آمریکا داریم و بیشتر مذاکرات به آن صورت انجام می‌شود. پس از دور پنجم مذاکرات فضای مذاکرات و موضوعیت آن تغییر یافته است. این تغییرات به این مبنا بود که آیا ایران غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد را ادامه خواهد داد یا این وضعیت باید تغییر کند. اگر قرار باشد ایران همان غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد را ادامه دهد، دوباره به همان برجامی بازمی‌گردیم که در سال ۲۰۱۵ به امضاء رسید و ترامپ در سال ۲۰۱۸ آن را نقض کرد. بنابراین، باید شکل دیگری از غنی‌سازی صورت گیرد تا بتوانیم وارد مرحله ششم مذاکرات شویم. در حال حاضر، اختلافاتی وجود دارد که به چه شکلی می‌توان دو طرف را راضی کرد. این موضوع کمی مشکل و پیچیده شده است، اگرچه هر دو طرف ابراز رضایت می‌کنند اما به نظر ما هنوز در تنگناهایی قرار داریم و نتوانستیم به یک نقطه ثابت برسیم که مذاکرات دوره ششم را آغاز کنیم.
فکر نمی‌کنم شورای حکام قطعنامه‌ای علیه ما صادر کند
وی ادامه داد: از طرف دیگر، فشاری که اتحادیه اروپا بر ما وارد می‌کند، به شدت موجب کندی حرکت مذاکرات شده است. در روزهای آینده نشست جدید شورای حکام تشکیل خواهد شد. در دوره سه ماه گذشته، سه کشور اروپایی آقای گروسی را مأمور کردند که گزارشی جامع از فعالیت‌های هسته‌ای ایران به آژانس ارائه دهد و این کشورها تصمیم‌گیری کنند. تاکنون، قطعنامه‌ای قطعی علیه ما صادر نشده که پرونده ما به شورای امنیت برود. با توجه به فضای فعلی مذاکرات، فکر نمی‌کنم شورای حکام قطعنامه‌ای علیه ما صادر کند. اگرچه رابطه ما با اتحادیه اروپا دچار تنش‌هایی شده است، اما به نظر نمی‌رسد که این کشورها بخواهند قطعنامه‌ای صادر کنند که پرونده ما را به شورای امنیت بفرستد.
خروج از ان‌پی‌تی بسیار خطرناک خواهد بود
این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل با بیان اینکه اگر پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت برود موضوع بسیار پیچیده خواهد کرد، عنوان کرد: برخی از مقامات ما گفته‌اند که اگر قطعنامه‌ای صادر شود و پرونده ما به شورای امنیت برود و پنج قطعنامه علیه ما اجرایی شود، ما هم از ان‌پی‌تی خارج خواهیم شد. این کار بسیار خطرناک است و حتی بیان آن هم خطرناک است، با توجه به حساسیت منطقه‌ای که داریم و مشکلاتی که از طرف آمریکا و اروپا بر ما تحمیل می‌شود، به نظر می‌رسد که خروج از این توافق، آگاهانه نیست و زمینه تنش‌های بیشتر و حتی درگیری نظامی را فراهم‌تر خواهد کرد. در حالی که در موقعیت حساس ژئوپلیتکی قرار داریم.
باید ابتکار عمل را به دست بگیریم
وی تاکید کرد: باید منتظر بمانیم تا ببینیم آقای گروسی چه گزارشی ارائه خواهد کرد. تا قبل از گزارش آقای گروسی، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد، یعنی دور ششم مذاکرات قطعاً پس از گزارش آقای گروسی و تصمیم‌گیری‌های ایران برگزار خواهد شد. بنابراین باید منتظر بمانیم که آقای گروسی چه گزارشی به شورای حکام ارائه خواهد داد و کشورهای اروپایی چه واکنشی نشان خواهند داد. من در مصاحبه‌ای اشاره کرده بودم که باید ابتکار عمل را به دست بگیریم و قبل از شکل‌گیری نشست شورا، از آقای گروسی دعوت کنیم که با بازدید گسترده از سایت‌های هسته‌ای ما، گزارشی مطلوب به نفع ما به شورای حکام ارائه دهد تا از فرستادن پرونده به شورای امنیت جلوگیری شود. اما این کار انجام نشد و شرایط به هم ریخته است. هیچ کس نمی‌تواند به طور قاطع اظهارنظر کند که چنین خواهد شد. بنابراین تا زمانی که موعد دور ششم اعلام نشده و مشخص نیست در کجا و چه روزی برگزار خواهد شد، همه چیز حدس و گمان است.
سه راه حل پیش روی ایران قرار دارد
این استاد دانشگاه در خصوص فرمول احتمالی که برای غنی‌سازی در ایران و نحوه فعالیت‌های هسته‌ای ایران پیشنهاد خواهد شد، اظهار کرد: اگر مذاکرات یا قرارداد برجام ۲۰۱۵ را در نظر بگیریم که ترامپ از آن خارج شده است و یکی از راه‌ها همان بحث کنسرسیوم باشد، هنوز رابطه ما با کشورهای خلیج فارس، به ویژه عربستان، به حدی نرسیده که آنها بخواهند در این موضوع با ما مشارکت کنند. به نظر می‌رسد غنی‌سازی زیر نظر آژانس و کارشناسان آمریکایی در ایران، امارات و عربستان چندان محتمل نیست. مسئله دوم این است که ما سطح غنی‌سازی را کاهش دهیم تا نیازهای داخلی‌مان تأمین شود و آمریکایی‌ها موقتاً فشارها را از روی ما بردارند و مطالباتمان را از کشور‌هایی مثل هند و عراق پس بگیریم. سپس به مرحله سوم برویم که در آن اجازه دهیم آژانس و از جمله بازرسان آمریکایی آن از سایت‌های هسته‌ای بازدید کرده و چهار کارشناس مورد نظر گروسی مستقر شوند و دوربین‌هایشان را نصب کنند و پس از آن به سمت مرحله دوم که برداشتن تحریم‌های اولیه آمریکا است، پیش برویم. به نظر نمی‌رسد که راه برگشتی وجود داشته باشد.
وی بیان کرد: از نظر قواعد بین‌المللی، نیروهای غیر آژانس حق بازدید از سایت‌های هسته‌ای کشور دیگر را ندارند. اما آقای اسلامی گفته است که در صورت انجام توافق این کار انجام خواهد شد. اگر توافقی صورت گیرد، باید قبل از آن، این افراد سایت‌های ما را بررسی کنند و گزارشی جامع تهیه کنند. آنها می‌خواهند سطح غنی‌سازی را از ۳.۶۷ درصد کاهش دهیم تا ترامپ بتواند با پرستیژی متفاوت از برجام این قرارداد را امضا کند. هم ما هیچ راهی جز توافق نداریم و هم غربی‌ها هم توان جنگیدن با ما را ندارند.
مشکلات داخلی در آمریکا مانع هر گونه حمله نظامی به ایران می‌شود
این کارشناس مسائل بین‌المللی در رابطه با تهدیداتی که از سوی آمریکا و اسرائیل علیه ایران وجود دارد و احتمال اجرایی شدن آنها، عنوان کرد: اسرائیل بدون اجازه آمریکا هیچ کاری نخواهد کرد. ترامپ به کشورهای عربی رفت و قراردادهایی به ارزش حدود ۴ تریلیون دلار بسته است و آنها هم قصد دارند در آمریکا سرمایه‌گذاری کنند، اگر یک موشک به آرامکو اصابت کند، قطعاً تمامی این قراردادها به هم خواهد ریخت. با توجه به نوسانات شدید اقتصادی در آمریکا و بیکاری و مشکلات معیشتی مردم، به هیچ وجه عاقلانه نیست که آمریکا دست به چنین اقدامی بزند.
آمریکایی‌ها به هیچ وجه با عملیات نظامی علیه ایران موافق نیستند
وی خاطرنشان کرد: هر گونه جنگ بین ما و اسرائیل محدود نخواهد ماند و به سراسر منطقه گسترش خواهد یافت. آمریکایی‌ها به هیچ وجه با این کار موافق نیستند. آقای ماسک که از کابینه بیرون رفته، به دنبال این بود که تفکر نظامی‌گری را از کابینه دور کند و حتی به همین دلیل از کابینه بیرون رفت چون معتقد بود باید دولت را لاغر کنیم که همین هم عده‌ای را بیکار کرد. مشکلات داخلی آمریکا به شدت سنگین است و احتمالاً کنگره با هرگونه حمله به ایران مخالفت خواهد کرد. بنابراین، بیشتر به نظر می‌رسد که اظهارنظرهای ترامپ یک بلوف باشد که برای ایجاد فشار رسانه‌ای بر ایران مطرح می‌شود.
