فرهیختگان: ابراهیم قاسم‌پور، پیشکسوت باسابقه فوتبال ایران، در گفت‌وگویی تند و فنی نسبت به وضعیت این روز‌های تیم ملی پس از شکست مقابل قطر در هفته نهم انتخابی جام‌جهانی ۲۰۲۶ واکنش نشان داد. تیم ملی که نه نمایش قابل قبولی دارد و نه نتایج راضی‌کننده‌ای می‌گیرد، حالا با بحرانی مواجه شده که حتی مدافعان امیر قلعه‌نویی نیز نمی‌توانند چشم بر آن ببندند. جالب اینکه در این بین قاسم‌پور از سکوت برخی از کارشناسان سخن می‌گوید که به دلیل برخی برخورد‌ها از سوی مدیران فدراسیون ترجیح می‌دهند حرفی نزنند. او معتقد است مشکل اصلی در مدیریت ورزش و فوتبال ایران است؛ مدیریتی که نه دانشی دارد و نه جسارت اصلاح. قاسم‌پور تأکید می‌کند که با این وضعیت، نه‌تنها نباید به موفقیت در جام‌جهانی امیدوار بود، بلکه باید نگران آینده‌ای تاریک‌تر نیز بود. گفت‌وگو با پیشکسوت فوتبال ایران که سابقه بازی در جام جهانی ۱۹۷۸ در کارنامه دارد را در ادامه می‌خوانید.
بله درست می‌گویید. اصلاً بیایید بگوییم زمانی هم که نتیجه می‌گرفتیم، مقابل چه تیم‌هایی بود؟ تیم‌هایی مثل ژاپن، کره یا عربستان را ببینید؛ ما در مقابل این‌ها حرفی برای گفتن داشتیم؟ حتی مقابل ازبکستان هم در رفت‌وبرگشت نتوانستیم این تیم را ببریم و مدت‌هاست جلوی ازبکستان هم ضعف داریم. حالا این آقایان باید پاسخگو باشند. کسانی که در جایگاه تصمیم‌گیری و مسئولیت هستند، باید جواب بدهند.
افرادی مثل ما که 60-50 سال در فوتبال بودیم، وقتی انتقادی می‌کنیم، انتقاد فنی داریم. نه خصومت شخصی داریم، نه دشمنی و غرض‌ورزی! اما متأسفانه دوستان ما همه‌چیز را به خصومت شخصی نسبت می‌دهند. برای همین هم ما دیگر کمتر صحبت می‌کنیم. اگر هم حرفی می‌زنیم، به قول معروف کارد به استخوان رسیده است. همیشه تأکید من این بوده که با هر ناکامی، نباید تنها سرمربی قربانی شود و نقش مدیران را فراموش کنیم. چرا در باشگاه‌ها یا حتی تیم ملی، وقتی نتایج مطلوب به دست نمی‌آید، اولین گزینه تغییر سرمربی است؟ مثل شرایط استقلال در فصل گذشته که چندین بار سرمربی تغییر کرد، اما هیچ‌کس از تغییر در سطوح مدیریتی صحبت نکرد. به باور من، ریشه بسیاری از مشکلات در رأس ورزش کشور و ساختار‌های مدیریتی آن نهفته است. تا زمانی که در مدیریت اصلاحات اساسی صورت نگیرد، تغییر مداوم مربیان راه‌حل مشکلات نخواهد بود.
نه من نگفتم که مربی بی‌نقش است. بله، ما مربیان هم مشکل داریم. دانشمان به‌روز نیست، اطلاعاتمان کافی نیست. زیرساخت هم نداریم؛ نه امکانات لازم را داریم، نه امکان حضور در دوره‌های به‌روز دنیا را و نه می‌توانیم کنار تیم‌های بزرگ دنیا تجربه لازم را کسب کنیم. اما این را هم بگویم که مشکل اصلی فوتبال ما مدیریت است. وقتی مدیری بی‌تجربه، ناآگاه، ضعیف و ناکارآمد بالای سر فوتبال باشد، زیرمجموعه‌اش هم معمولاً افراد شایسته‌ای نخواهند بود.
راستش را بخواهید، نمی‌دانم شاید اعتراض ایشان به اخراج بازیکن ما بوده. محمدی دو کارت زرد گرفت و با کارت قرمز از زمین اخراج شد. اما این مسئله بیشتر به ذهنیت بازیکن برمی‌گردد. بازیکن باید آن‌قدر حرفه‌ای باشد که در چنین شرایطی خودش را کنترل کند. بازیکنی که بیش از 30 سال سن دارد، بیش از 10 سال در تیم ملی حضور داشته، دو دوره جام‌جهانی را دیده و خارج از ایران بازی کرده، دیگر نمی‌شود گفت بی‌تجربه است. اینکه چنین بازیکنی دو خطای پیاپی انجام می‌دهد، بخشی از آن به کادر فنی برمی‌گردد که نتوانسته ذهنیت بازیکن را برای حضور در میدان آماده کند. البته ممکن است گفته شود این بازیکن سبک بازی درگیرانه‌ای دارد، اما وقتی کارت زرد گرفته، باید پیش‌بینی کنند که کارت دوم را هم می‌گیرد و تعویضش کنند. در مجموع اما باید مشکلات خودمان را ببینیم و دنبال راه حل باشیم، نه اینکه دائم دنبال مقصر بیرونی بگردیم. مطمئن باشید با این وضعیت ما طی سال‌های آینده مشکلاتمان به‌مراتب بیشتر خواهد شد.
حرف حق و درست را زدند. واقعاً ما چه کردیم؟ نه فوتبال قشنگی بازی کردیم، نه نتیجه گرفتیم. چهار تا سانتر کردیم که هیچ‌کدام هم خطر خاصی ایجاد نکرد. شما ببینید، وقتی یک تیم فوتبال خوبی بازی می‌کند و می‌بازد، حداقل عملکردش قابل‌دفاع است. مثلاً بازی‌های فرانسه و اسپانیا را ببینید، بازی پنج بر چهار می‌شود و فرانسه می‌بازد، اما همه از کیفیت بازی تعریف می‌کنند و کسی نمی‌گوید فرانسه ضعیف بازی کرد یا تسلیم محض بود.
در جام ملت‌ها هم باختیم، بله. اما ببینید، قطر نه جمعیتش زیاد است، نه استعداد فوتبالی‌اش مثل ما. من خودم 9 سال آنجا فوتبال بازی کردم. بسیاری از بازیکنان‌شان اصالت قطری ندارند. از آفریقا، آمریکای جنوبی یا حتی یمن و جا‌های دیگر بازیکن آورده‌اند. اما کاری کردند که این بازیکنان را پرورش دادند، به آن‌ها ساختار دادند. کمپ اسپایر را راه انداختند، مربی مثل سانچز آوردند، انسجام ایجاد کردند و نتیجه‌اش شد قهرمانی در دو دوره جام ملت‌های آسیا. الان هم همان بازیکنان هستند، چیز زیادی به ترکیبشان اضافه نشده. اما در نهایت ما نباید با این همه استعداد و ظرفیت، به تیم‌هایی مثل قطر، کویت، امارات و بحرین این طور مفت ببازیم. عربستان یک بحث جدا دارد، چون آن‌ها سرمایه‌گذاری گسترده‌ای کرده‌اند و بازیکنان و مربیان بزرگی را آورده‌اند. یا کره و ژاپن و استرالیا به همین ترتیب که دارند اصولی و ساختارمند کار می‌کنند ولی کشور‌هایی مثل قطر را واقعاً نباید این‌طور جدی تلقی کنیم.
اصلاً. اگر دو یا سه تیم می‌رفتند، حتی با چهار سهمیه هم ما واقعاً شانس زیادی نداشتیم. الان است که هشت تیم می‌روند وگرنه هنوز نگران وضعیتمان بودیم که صعود می‌کنیم یا خیر.
متأسفانه، همین‌طور است. هر وقت حرفی می‌زنیم، می‌گویند با کسی دشمنی دارید یا دنبال تخریب هستید. درحالی‌که دغدغه ما فنی است.
من بار‌ها در مصاحبه‌هایم گفته‌ام که قلعه‌نویی باید افراد قوی‌تری کنار خودش بیاورد. هنوز هم به آن معتقدم. اما خب، بالاخره این انتخاب اوست و هر مربی سلیقه و اختیاراتی دارد؛ اما با این روند، واقعاً بعید است که در جام‌جهانی موفقیتی نصیبمان شود. آینده روشنی نمی‌بینم.
