طبق یادداشتی حقوقی که چند روز پیش از نشست کلیدی در وین میان دیپلمات‌ها توزیع شده، ایران با متهم کردن بازرسان آژانس به تهمت‌زنی و ارائه شواهد بی‌پایه، برخورد خود با نهاد نظارت هسته‌ای سازمان ملل را تشدید کرده است.
در همین رابطه شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی نوشت: «این یادداشت نشان می‌دهد که تنش میان تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آستانه نشست ۹ ژوئن رو به افزایش است، نشستی که در آن ممکن است کشورهای غربی ایران را به دلیل عدم رعایت تعهدات پادمانی بین‌المللی به شورای امنیت ارجاع دهند.»
براساس این گزارش، این تنش در حالی رخ می‌دهد که مذاکرات ایران و آمریکا برای حل و فصل مساله هسته‌ای تهران، به دلیل اختلاف عمده بر سر حق قانونی جمهوری اسلامی برای غنی‌سازی اورانیوم، به «مانع» برخورده است.
در نخستین تحلیل دقیق از گزارش بازرسی آژانس در ۳۱ مه، ایران رافائل گروسی، مدیرکل آژانس را به تحریف فعالیت‌های ایران با اطلاعات نادرست و تکراری متهم کرد.
بر اساس تحلیل ۱۹ صفحه‌ای ایران به تاریخ ۳ ژوئن، بازرسان از زبان تهمت‌آمیز استفاده کرده‌اند و مدعی شده‌اند ایران اسناد محرمانه متعلق به بازرسان آژانس را ضبط کرده است.
آژانس با این اظهارنظر گروسی در گزارش محرمانه خود که بلومبرگ به آن دست یافته، خشم ایران را برانگیخت: «شواهد قطعی از جمع‌آوری و تحلیل فعالانه اسناد بسیار محرمانه متعلق به آژانس توسط ایران، نگرانی‌های جدی درباره روحیه همکاری ایران ایجاد می‌کند و ممکن است اجرای مؤثر پادمان‌ها در ایران را تضعیف کند.»
براساس گزارش این رسانه آمریکایی، سخنگوی آژانس از ارائه جزئیات بیشتر درباره ماهیت «اسناد گمشده» یا محتوای آن‌ها خودداری کرد.
در همین حال طارق رؤوف، رئیس پیشین سیاست‌گذاری راستی‌آزمایی هسته‌ای آژانس گفت: «این بی‌سابقه است که آژانس در گزارشی اذعان کند کنترل اطلاعات را از دست داده است. اکنون به نظر می‌رسد ایران سطح اعتراض خود را افزایش داده و می‌گوید مدیرکل از حدود اختیاراتش فراتر رفته است.»
بلومبرگ می‌نویسد: «وخامت روابط میان آژانس و ایران، نشانه‌ای منفی برای رسیدن به مصالحه‌ای دیپلماتیک است.»
بازرسان آژانس همچنان به‌طور روزانه از سایت‌های هسته‌ای اعلام‌شده ایران بازدید می‌کنند و در صورت توافق بین ایران و آمریکا، نقشی کلیدی در راستی‌آزمایی خواهند داشت.
در نبود پیشرفت در تحقیقات آژانس، کشورهای اروپایی اعلام کرده‌اند که آماده‌اند ایران را به شورای امنیت سازمان ملل بازگردانند، جایی که تحریم‌های بین‌المللی گسترده می‌تواند پیش از موعد پایان در اکتبر، دوباره علیه ایران اعمال شود. ایران هشدار داده است در صورت ارجاع به شورای امنیت، ممکن است از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) خارج شود.
ایران در یادداشتی که میان اعضای آژانس توزیع کرده نوشته است: «اگر این کشورها تصمیم بگیرند که از صبر ایران سوء‌استفاده کنند و بر مسیر غلط خود پافشاری ورزند، ایران ناگزیر خواهد بود متناسب با شرایط و اقدامات طرف‌های دیگر، تصمیمات مقتضی اتخاذ و اجرا کند.»
پیشتر سید عباس عراقچی، رئیس دستگاه دیپلماسی ایران با تاکید بر این نکته که «گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید فنی و غیرسیاسی باشد»، گفت: «در دیدار گروسی در قاهره، ناخرسندی خود از گزارش اخیر آژانس را اعلام کردم.»
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در ادامه از کشورهای منطقه خواست از میانجیگری عمان برای مذاکرات با هدف دستیابی به راه حل دیپلماتیک حمایت کنند. عراقچی تاکید کرد: «آمریکایی‌ها اگر اصرار بر غنی‌سازی صفر داشته باشند، ما امکان توافق نداریم اما اگر هدف، عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای باشد، توافق ممکن است.»
