خبرگزاری مهر گروه استانها-حبیب میرزایی: حضور پررنگ تشکل‌های دینی و مذهبی و همچنین شبکه گسترده روحانیت انقلابی در تاریخ معاصر همدان این منطقه را به کانون دفاع از استقلال و عزت کشور و دینداری تبدیل کرده است.
نقش این خطه در تحولات اساسی کشور یک ویژگی ممتاز برای این استان و شهر تبدیل شده است.
سیدعلی مساوات، فعال انقلابی و پژوهشگر تاریخ انقلاب اسلامی در همدان، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: مردم همدان در طول تاریخ همواره با مسائل مختلفی از جمله جنگ جهانی اول، کشف حجاب در سال‌های ۱۳۱۴ و ۱۳۱۵ و سایر موارد مشابه روبرو بوده و مخالفت خود را نشان داده‌اند.
وی افزود: این هوشیاری مردم همدان در سایه تدین شکل گرفته و می‌توان گفت که جرقه‌های انقلاب اسلامی در همدان از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۵۷ زده شده است.
نقش برجسته همدان در نهضت ملی شدن نفت و قیام ۱۵ خرداد، سیاه پوش کردن شهر در سفر شاه به همدان
مساوات با اشاره به اینکه برای اولین بار مجسمه شاه در همدان در سال ۱۳۳۲ پایین آورده شد، گفت: همدان مدت‌ها تحت سیطره و اشغال انگلیسی‌ها و روس‌ها بود. در سال ۱۳۲۰ با مطرح شدن بحث ملی شدن صنعت نفت، مردم همدان همراه با حرکت آیت الله کاشانی و دولت مصدق شده و برای اولین بار مجسمه شاه را در سال ۱۳۳۲ پایین آوردند.
این پژوهشگر تاریخ انقلاب اسلامی در همدان همچنین به نقش مردم این شهر در قیام ۱۵ خرداد اشاره کرد و گفت: مردم همدان در جریان مخالفت با دستگیری امام خمینی (ره) وارد صحنه شدند و در راهپیمایی‌ها پس از آن، افراد زیادی از همدان به قم رفته و در اعتراض‌ها و راهپیمایی‌ها حضور داشتند. حتی در سطح استان همدان نیز در ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ شهید داده‌ایم.
وی همچنین با اشاره به سفر شاه به همدان چند روز پس از واقعه ۱۵ خرداد ادامه داد: اعتراض آشکار و صریح مردم و علما در شهر همدان بشدت برای شاه و دستگاه پهلوی گران تمام شد و عدم دیدار آخوند ملاعلی وفسی با شاه و سیاه پوش کردن بازار از نقاط برجسته تاریخ همدان در برابر استبداد و استعمار است.
مساوات در ادامه به نقش حوزه علمیه همدان در معرفی امام خمینی (ره) به عنوان مرجع تقلید اشاره کرد و گفت: پس از فوت آیت الله کاشانی و بروجردی در سال ۱۳۴۱، خلائی در حوزه‌های علمیه کشور ایجاد شد و مسئله اعلمیت مطرح شد. حوزه علمیه همدان با حضور آیت الله ملاعلی و آیت الله مدتی با هدایت این افراد، جرقه اعلمیت حضرت امام (ره) از همدان زده شد و حتی برخی از روحانیون همدان به حوزه‌های علمیه کشور رفته و شروع به جمع آوری امضا در این راستا کردند.
همدان، اولین شهر مخالف با انجمن‌های ایالتی و ولایتی
این فعال انقلابی در پایان به مخالفت مردم همدان با انجمن‌های ایالتی و ولایتی اشاره کرد و گفت: اولین حرکت مردم در سال ۱۳۴۱ با تصویب لایحه ایالتی و ولایتی که قانون تصویب شده‌ای بود و در آن قسم خوردن نمایندگان به قرآن برداشته شده بود، آغاز شد. در همدان به عنوان اولین شهر مخالف با انجمن‌های ایالتی و ولایتی رخ داد و در نهایت، به سبب مخالفت‌های صورت گرفته در کشور، این قانون تصویب نشد.
