به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما به نقل از دفاع پرس، حماسه‌ها و پیروزی‌های رزمندگان در دوران دفاع مقدس، مدیون فکر، پژوهش و ابتکار نخبگان و مهندسان این سرزمین در کنار توکل و توسل آن‌ها بود که موجب شد تا پس از هشت سال، دشمنی که از جانب ابرقدرت‌های جهان، پشتیبانی مالی و تسلیحاتی می‌شد، ناامید به مرز‌های خود بازگردد؛ دشمنی که با بهره‌گیری از تجهیزات تخصصی و تجربه‌های مشاوران نظامی کشور‌های غربی و شرقی، در ابندای جنگ، فکر فتح یک‌هفته‌ای تهران را در سر می‌پروراند.
«جهاد سازندگی» یکی از ارکان کلیدی در دوران جنگ تحمیلی است که اقدامات بی‌بدیل آن در این دوران با بهره‌گیری از فکر، پژوهش و ابتکار نخبگان و مهندسان این سرزمین برای پشتیبانی از جنگ، در افکار عمومی تا حد زیادی مغفول مانده است؛ این درحالی است که اگر فعالیت‌های «جهاد سازندگی» نبود، هیچ‌یک از پیروزی‌های دوران دفاع مقدس به‌دست نمی‌آمد؛ چراکه ساخت سنگرها، خاکریزها، پل‌ها، جاده‌ها و... برعهده رزمندگان «جهاد سازندگی» بود.
عملیات «فتح‌المبین» یکی از عملیات‌های پیروزمندانه دوران هشت سال دفاع مقدس است که در آن رزمندگان جهاد سازندگی نیز همانند دیگر رزمندگان اسلام، در به‌دست آمدن این پیروزی بزرگ نقش موثری ایفا کردند؛ اما پیش از آن‌که بخواهیم به تشریح اقدامات رزمندگان جهاد سازندگی در عملیات «فتح‌المبین» بپردازیم، جهت روش شدن عظمت کار‌های انجام‌شده و حساسیت آن‌ها، ابتدا به مروری کوتاه بر روند این عملیات خواهیم پرداخت.
طرح‌ریزی عملیات «فتح‌المبین» از اواسط آبان سال ۱۳۶۰ آغاز شده بود؛ اما به‌علت آماده نبودن شرایط، این عملیات به فروردین سال ۱۳۶۱ موکول شد؛ بنابراین عملیات «فتح‌المبین» ساعت ۳۰ دقیقه بامداد روز دوشنبه دوم فروردین سال ۱۳۶۱ با رمز مبارک «یا زهرا (س)» آغاز شد.
عملیات «فتح‌المبین» در منطقه عملیاتی به‌وسعت حدود ۲۵۰۰ کیلومتر مربع، در جبهه جنوب و منطقه غرب کرخه و غرب شوش و دزفول با هدف تصرف ارتفاعات منطقه عملیاتی به‌منظور آزادسازی بخش وسیعی از جنوب غربی میهن اسلامی انجام گرفت و بنا به نظر بسیاری از کارشناسان و فرماندهان جنگ، این عملیات به‌لحاظ موقعیت خاص منطقه استراتژیک آن و نیز حجم وسیع عملیات و اثربخشی مهم آن در روند و آینده دفاع مقدس، نقطه عطف جنگ تحمیلی به‌شمار می‌رود.
از نتایج مهم عملیات پیروزمندانه «فتح‌المبین» می‌توان به‌طور خلاصه به بازپس‌گیری ۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع از خاک کشورمان از اشغال دشمن متجاوز و همچنین آزادسازی جاده مهم و استراتژیک دزفول تا دهلران و تصرف چاه‌های نفتی ابوغریب در ارتفاعات تینه و نیز به اسارت گرفتن بیش از ۱۵ هزار سرباز و افسران دشمن توسط رزمندگان کشورمان اشاره کرد.
پیش از عملیات فتح‌المبین، به‌دنبال عملیات پیروزمندانه «طریق‌القدس» و آزادی بستان و تجربیات گران‌بهایی که از نقطه‌نظر نظامی و مهندسی حاصل شد و با مشخص شدن منطقه غرب دزفول برای عملیات آینده، کلیه نیرو‌های رزمی مهندسی جهاد سازندگی برای انجام خدمات لازم، به این منطقه بسیج شدند.
از آن‌جا که فرصت مناسب و لازم در اختیار بود و مسئولیت مهندسی نیز به‌طور رسمی و کتبی به جهاد سازندگی واگذار شده بود، به‌لحاظ وسعت منطقه عملیاتی و کثرت نیرو‌های مهندسی شرکت‌کننده، فعالیت‌های بسیار گسترده و معجزه‌آسایی صورت‌گرفت که نقش اساسی و تعیین‌کننده‌ای در به‌دست آوردن پیروزی‌ها داشت.
با شروع عملیات پیروزمندانه «فتح‌المبین»، ۱۰ ستاد مهندسی رزمی جهاد که هرکدام در سطح خدمات مهندسی یک لشکر عمل کردند و با بیش از ۵ هزار و ۵۰۰ نفر جهادگر توانستند هزاران فعالیت متنوعی را انجام دهند از جمله:
- ساخت و ترمیم بیش از ۹۱۰ کیلومتر جاده عملیاتی و تدارکاتی و ارتباطی
- ساخت ۴۹۲ کیلومتر خاکریز
- ساخت ۱۳۰ دهنه پل کوچک و بزرگ (از جمله یک دهنه پل شبکه‌ای به طول ۲۰۰ متر در محور شوش
- ساخت بیش از ۲۳ هزار و ۴۰۰ مورد انواع سنگر‌های انفرادی، اجتماعی و ماشین‌آلات و ...
- ساخت ۱۳ باند هلی‌کوپتر
- ساخت و راه‌اندازی ۲ سایت موشکی (زمین به هوا) و نصب تمام سنگرها و دیگر استحکامات مورد نیاز آن.
- ساخت و راه‌اندازی ۲ قرارگاه فرماندهی و نصب ۱۴ سنگر بتونی بزرگ در این قرارگاه‌ها.
- ساخت پنج مقر توپخانه با سکو‌های آتش و سنگرها و استحکامات موردنیاز
- ساخت و بهره‌برداری از پنج حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق
- ساخت و بهره‌برداری از ۱۱ واحد اورژانس صحرایی
- راه‌اندازی بیمارستان شوش و افزایش ظرفیت آن از ۱۷ به ۷۰ تخت‌خواب
- نصب ۵۰ دستگاه ژنراتور جهت رفع نیازمندی‌های رزمندگان اسلام
- توزیع بیش از ۲۰ هزار بلوک سیمانی جهت احداث سنگر در خطوط مختلف عملیات
- ساخت ۱۶ باب حمام صحرایی.
نگاهی به منظقه عملیاتی «فتح‌المبین» نشان می‌دهد که دشمن در غرب کرخه از مقابل با ساخت کانال‌ها و میادین مین و استحکامات دفاعی، خود را برای همه‌گونه حمله‌ای آماده کرده بود و جناحین نیرو‌های دشمن از یک طرف به یک سلسله ارتفاعات متکی بود که در جهت شرقی غربی تا ارتفاعات مرتفع پا علم و دالپری و تی شکن امتداد یافته بود.
وضع این منطقه از نظر وجود دره‌ها و تپه‌های صخره‌ای مرتفع به‌گونه‌ای بود که دشمن به ویژه در منطقه دالپری امکان هیچ‌گونه تهاجمی را نمی‌داد و مراکز فرماندهی خود را در عمق نیرو‌ها در «عین خوش» مستقر کرده بود. در جناح جنوبی نیرو‌های دشمن متکی به ارتفاعات میشداغ و تپه‌های رملی پشت آن بود که در آن‌جا نیز تهاجمات نیرو‌های اسلام ر l سخت می‌کرد؛ بنابراین جهاد سازندگی دست به فعالیت‌های زیر زد:
۱. ایجاد شبکه گسترده راه از «پا علم» به طرف ارتفاعات دالپری و تی‌شکن
این شبکه با طول بیش از ۲۰۰ کیلومتر به‌لحاظ اینکه در دل ارتفاعات و در میان دره‌ها و رودخانه‌ها قرار داشت، با بیش از ۷۰ دهنه پل، از یک‌متری تا ۴۰ متری احداث شد که امکان ترابری و نفوذ نیرو‌های اسلام را به پشت نیرو‌های دشمن و بالای سر مرکز فرماندهی دشمن ممکن ساخت و اهمیت ویژه‌ای در کسب پیروزی‌ها داشت. این کار طاقت‌فرسا که بیشتر به معجزه شبیه بود، در نهایت رعایت مسائل امنیتی از جمله ندادن مرخصی به نیرو‌ها و حمل و نقل آن‌ها به‌نحوی که امکان رد و بدل هیچ‌گونه اطلاعاتی ممکن نباشد، در حداقل زمان ممکن و با کار شبانه‌روزی صورت گرفت.
۲. جاده رقابیه به زلیجان (جاده کاظمین)
این جاده در شرایطی از دل ارتفاعات سنگی میشداغ و از میان تپه‌های رملی به‌طول ۲۰ کیلومتر در کمتر از یک ماه احداث شد که امکان ترابری و نفوذ نیرو‌های اسلام را به پشت تنگه رقابیه یعنی عمق دشمن و پشت جبهه آن‌ها و مجاورت مرکز فرماندهی دشمن فراهم آورد.
۳. ساخت جاده‌ها برای ارتباط نیرو‌ها در یک جبهه گسترده
برای ارتباط نیرو‌ها در یک جبهه گسترده، از «دالپری» و «دشت عباس» تا محور «کرخه» و از آن‌جا تا «شوش» و «رقابیه»، کار مهندسی عظیمی انجام گرفت که در طول نزدیک به ۶ ماه حدود هزار کیلومتر جاده احداث شد و با نام‌های زیبایی همچون «عاشورا»، «نجف»، «کربلا»، «امام خمینی»، «شهید بهشتی» و سایر شهدا نامگذاری شد.
۴. گشودن جبهه‌های جدید و احداث خاکریز‌های متعدد برای اتصال آن‌ها
هرچند در کل عملیات «فتح‌المبین» نزدیک به ۵۰۰ کیلومتر خاکریز احداث شد؛ اما بایستی گفت که قسمت اعظم کار مربوط به قبل از عملیات است که در شهر‌های «شوش» تا «رقابیه» جبهه‌هایی جدید گشوده و به هم متصل شدند و نیرو‌ها برای عملیات در آن‌ها مسقر شدند. این کار در یک شرایط بسیار سخت مثلاً در جبهه «شوش» آن‌هم در تاریکی شب و زیر آتش شدید دشمن صورت گرفت.
۵. احداث اورژانس برای نجات جان مجروحان
جهاد سازندگی برای عملیات «فتح‌المبین» ۱۰ اورژانس ایجاد کرد؛ اما نمی‌توان با ذکر این موضوع اهمیت و نقش آن‌ها را بیان کرد؛ چراکه رزمندگان جهاد سازندگی در خطوط مقدم کلیه جبهه‌های «فتح‌المبین» یک ابتکار نو و خارق‌العاده به‌کار گرفته و اورژانس‌هایی با سقف بتنی و با ابعاد ۱۵*۸ با آب لوله‌کشی و برق احداث کردند؛ کاری که حقیقاً در نجات جان مجروحان و انجام خدمات لازم قبل از انتقال به بیمارستان‌ها که در فاصله بسیار دوری از جبهه بودند، نقش تعیین‌کننده‌ای داشت.
۶. پشتیبانی مادی و معنوی رزمندگان
علاوه بر این اقدامات مؤثر که کاملاً برجسته و مشخص و تعیین‌کننده بودند، اقدامات دیگری صورت گرفته که در تجهیز و تدارک رزمندگان و پشتیبانی مادی و معنوی از آن‌ها نقش بسیار داشته‌اند؛ از جمله:
- ایجاد تعمیرگاه‌های ثابت در کلیه جبهه‌ها و اعزام واحد‌های سیار به خطوط مقدم.
- ایجاد ۱۴ حمام صحرایی از شش الی ۱۲ دوش در دل جبهه‌ها که در آن شرایط سخت مورد استقبال خیل عظیمی از رزمندگان قرار گرفت.
- تدارکات رزمندگان در کلیه جبهه‌ها و خطوط مقدم با استفاده از هدایای مردمی.
- آب‌رسانی و شربت‌رسانی و بالاخره کار‌های تبلیغاتی بسیار گسترده از قبیل ایجاد مساجد و حسینیه‌ها، اعزام گروه‌های تبلیغاتی و ارسال کتاب و روزنامه و...
