مخاطبان «الف»، نظرات خود را ذیل یادداشت «زمین‌گریزی سیاست‌ها، جوان‌گریزی جمعیت» بیان کردند که تعدادی از آن‌ها را می‌خوانید:

* چرا مشکلات اساسی فعلی مملکت را نمی بینید، اما مشکل پیری جمعیت که چندین و چند سال دیگر به آن می رسیم را از حالا برجسته می کنید؟

* میزان سواد و درک واقعیات مردم در این سالها بسیار بالا رفته است. دیگر نمی توان مردم را با شعار و لفاظی صرف وادار به انجام کاری کرد.

* اگر زمین و وام بدهید مشکل مسکن حل می‌شود، به همین سادگی! و چون مسئله مسکن حل می‌شود جوانان ازدواج می‌کنند چقدر ساده و زیبا، و البته بلافاصله هم جمعیت کشور زیاد می‌شود.

* امروزه تامین خانواده و آینده فرزندان معضل اصلی خانواده ها و جوانان است هر فرزند به دنیا آمده نیاز به آینده دارد 15 سال است که تورم بالای 40 درصد است هزینه های بهداشت / مسکن / تحصیل / تفریح / و داشتن پشتوانه مناسب برای آینده فرزندان قابل تامین نیست حاکمیت باید این چیزها را درک کند ولی الان همه قانون گزاران رفتند سراغ موارد فرعی ! آقایان دارند قانون می گذارند که مهریه به 14 سکه برسد!! به خانواده های بیش از 5 فرزند زمین بدهند!! چرا به اصل موضوع فکر نمی کنید؟ چرا تلاش نمی کنید سرانه درامد مردم و وضع شغل و کار و زندگی ارتقا پیدا کند چرا تلاش نمی کنید تحریم های کمر شکن از بین برود ؟ اگر جوانان در زندگی شان حداقل ها را برآورده ببیینند ازدواج هم می کنند و بچه دار هم می شوند.

* کاهش ازدواج و کاهش موالید شالوده دو چیز است: 1) اقتصاد خراب و شرایط زندگی سخت 2) عدم امید به آینده.

* برای خریدن یک آپارتمان 60 متری در یک محله متوسط در تهران، باید بیش از 500 سال پس انداز و صبر کرد.

* چرا در غرب و شرق عالم مشکل فرزند آوری به وجود آمده و یا چرا گفته می شود افغانی ها در ایران فرزند آوری بالاتر  نسبت به خود مردم ایران دارند و یا در مناطق کم برخوردار ایران رشد جمعیت از مناطق برخوردارتر بیشتر هست ؟!

*  روحیه راحت طلبی و عدم مسئولیت پذیری بر بعضی از خانواده های مرفه حاکم شده و حال بزرگ کردن بچه را ندارند.

* چرا دائم آدرس غلط می دهید.مگر مردم در گذشته چگونه خانه دار می شدند؟ریشه همه گرفتاری ها از سالمندی جمعیت تا مسکن و اشتغال در یک نکته است : تورم ! شما ببینید از سال ۹۶ قیمت خانه چند برابر شده است؟

* فرزند آوری همینطوری نیست. پدر و مادری که فرزندی را به وجود می آورند مسئول برآورده ساختن تمام نیازهای آینده این فرزند اعم از تغذیه سالم، آموزش کافی، ایجاد محیط و بستر آسایش هستند. با شرایط اقتصادی و اجتماعی موجود، جوانان حتی امکان و وسع ازدواج کردن هم ندارند چه برسد به فرزند آوری.

******

یادداشت «روایت معکوس غرب از مذاکرات هسته ای با ایران» با نظرات و واکنش همراهان «الف» مواجه شد:

* 22 سال مذاکره کردیم چرا تحریم ها روز به روز بیشتر و ارزش پول ملی کمتر شد ؟!

* امریکا اول میگفت ایران نباید بمب اتم داشته باشد ! بعد گفت ایران نباید برنامه غنی سازی داشته باشد ! بعد گفت ایران نباید سلاح متعارف داشته باشد ! حالا صنعت ساخت و ساز ایران را تحریم کرده است ! امریکا جنون تحریم کردن داره اگر یک روز تحریم نکنه دیوانه میشه !

* 5 بار بعد از انقلاب مذاکره و توافق کردیم اما هربار با بدعهدی و پیمان شکنی دشمن مواجه شدیم ازموده را دوباره ازمودن خطاست.

* بنا به گفته کارشناسان اقتصادی، تحریم ها حداقل 60 درصد از درآمدهای کشور را کاهش و به میزان زیادی هزینه های واردات و تولید را افزایش داده است.

* پزشکیان قبل از انتخابات اعلام کرد که تحریم ها بر دارد و فیلترینگ را ملغی کند. اما در عمل در این 7-8 ماه نه تنها کاری نکرده بلکه گرانی را به حد اعلا رسانده.

* تورم به تحریم ها مربوط نیست زیرا در دولت هاشمی رفسنجانی هم که تحریم نفتی و بانکی نبود قیمت ارز 10 برابر شد و تورم و شاخص فلاکت و فاصله طبقاتی رکورد زد.

* برجام بی فرجام نشان داد که با مذاکره منافع ملی تامین نمی شود.

* برجامیون پاسخگو باشند چرا با برجام تحریم ها بیش از 2 برابر و قیمت دلار و طلا و مسکن و خودرو و غیره بیش از 10 برابر شد ؟!

* در امر اقتصاد هیچ چیزی بدتر از بلاتکلیفی نیست. چون هم باعث فرار سرمایه و افراد متخصص می شود و هم باعث رکود و کاهش تولید. شرایطی که امروز مملکت با آن مواجه است. باید سرانجام و فرجام پرونده هسته ای هر چه سریعتر مشخص شود.

* امروز اگر غنی سازی تعطیل بشه فردا روز میگن موشک سازی و یواش یواش ادعاهای دیگه تا بالاخره تبدیل به مستعمره و نوکر امریکا بشیم. اونوقت حیف ایران با عظمت نیست . اگرمافیای اقتصادی داخل کشور خیانت نکنند تحریم ها اثر چندانی نداره

******

یادداشت «به این چند سؤال پاسخ بدهید بعد قضاوت کنید!» با نظرات متعدد کاربران همراه شد که تعدادی از آنها را می‌خوانید:

* در برجام که رهبری از ابتدا مخالف بودند ولی به خاطر تصمیم دولت اجازه دادند و خط قرمزهایی اعلام کردند که از بعضی هم عبور شد در این مذاکرات هم گفتند خوشبین نیستم و مذاکره عاقلانه نیست

* رفسنجانی و شیخ حسن فریدون و ظریف و جهانگیری و مرعشی و زنگنه و آخوندی و همتی و خاتمی و احمدی نژاد و اخیرا هم پزشکیان و حتی صادق لاریجانی و اژه‌ای و نمایندگان مجلس همیشه ثابت کردند که هم قانون و هم شخصیت و مشی رهبری اجازه نمیده ایشون در امور اجرایی تقنینی قضایی دخالت کنند ایکاش معظم له ورود میکردند و غائله‌ها رو به نفع مستضعفان و محرومان ختم میکردند مردم باید آگاهی خودشونو ارتقا بدن تا فریب نخورند

* نویسنده گویا اصل 110 قانون اساسی را نخوانده است.

* با تغییر دولت، وعده صادق ها با مانع روبرو شد قانون حجاب ابلاغ نشد فیلترینگ شبکه های امریکایی برداشته شد قطعی برق شروع شد و ...

* غربگراها را از سیستم خالی کنید تا بیشتر از این کشور را بیراهه نبردند و می‌گویند کی بود کی بود من نبودم.

* غربگرایان مانع توسعه و پیشرفت کشورند در دولت روحانی نیروگاه نساختن و ظرفیت نیروگاهی افزایش نیافت و کشور را با 22 هزار مگاوات کسری برق مواجه کردند در دوران احمدی نژاد قطعی برق نداشتیم.

* قبل از انتخابات:فلان میکنم ،بهمان میکنم بعد از انتخابات:من اختیاری ندارم بنظرتون اینطور آدمهایی صادق هستند؟

* بر خلاف آنچه در رسانه های معاند که گفته می شود،دولت ها در ایران فاقد توان و اختیار هستند بلکه دامنه اختیارات دولت و قوه مجریه در ایران بسیار وسیع هست.اما چون دولت ها در ایران حالت باندی و ایلی و قبیله ای دارند پس دچار آفت رانت و فساد شده و توان هیچ اصلاحی را ندارند.وقتی اغلب بدنه اداری دولتی از فامیل و دوست و آشنا پر شده باشد،آن دولت نه توان نظارت دارد و نه توان اصلاح و بهبودی در اوضاع را دارد.آیا واقعا دولت ها در ایران اختیار و توان روکش کردن آسفالت های داغون خیابان ها،اصلاح وضعیت رقت بار و فاجعه بار بهداشت و محیط زیست و اصلاح وضعیت خراب اقتصادی را نداشته اند؟آیا دولت ها در ایران نمی توانستند بازار خودرو را از آشفتگی خارج کرده و با واردات منظم و هدفمند خودروهای با کیفیت و کم مصرف از خارج باعث رفاه مصرف کننده شوند؟آیا دولت ها نمی توانسته اند تورم را مهار و یک نظم پولی را حاکم کنند؟واقعیت این هست که دولت ها در ایران اختیار همه این کارها را داشتند ولی چون دچار آفت رانت و فساد و فامیل بازی و باند بازی شده بودند نه تنها اوضاع را در این زمینه ها بهبود نداده اند بلکه به بحران ها بیشتر هم دامن هم زده اند.بر خلاف آنچه که خاتمی در دوران ریاست جمهوری خود گفته بود،هیچ دولتی در ایران تدارکات چی نبوده و نیست.این حرف فقط برای فرار از مسئولیت زده شد.

* کاندیداهای محترم می‌آیند در حالی که می‌گویند اختیاری ندارند، پس کاندیداهای محترم با چه انگیزه‌ای وارد گود انتخابات می‌شوند و چرا اینقدر وعده و وعید می‌دهند و کابینه معرفی می‌کنند؟ با سفسطه سعی کردید اصلا اختیاری نداشتن یا اختیار کمی داشتن را یکی کنید. رییس جمهور اختیار کمی دارد نه اینکه اصلا ندارد.

* وقتی مسئولان بابت پیشبرد سیاستهاشون به سخنان مقام معظم رهبری اشاره میکنند و میگن طبق نظر ایشون دارن فلان کار رو میکنن. دیگه انتظار دارید مردم چه قضاوتی داشته باشند؟ در صورتی که چنین نیست .