برخی دانشجویان در دوران امتحانات، تحت تأثیر فشارهای تحصیلی و توصیه‌های نادرست اطرافیان، به مصرف قرص ریتالین روی می‌آورند. آنان تصور می‌کنند این دارو با ایجاد تمرکز کاذب و سرکوب خستگی، به موفقیت در امتحانات کمک می‌کند. غافل از اینکه ریتالین یک داروی تجویزی مختص بیماران ADHD است و مصرف آن بدون نظارت پزشک، نه‌تنها عملکرد شناختی را بهبود نمی بخشد، بلکه مانند یک شمشیر دو لبه سلامت جسم و روان را تهدید می‌کند. در همین راستا و با هدف آگاه شدن از مضرات مصرف ریتالین با یک روانپزشک به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید:
دکتر عباس شهیدی روانپزشک و رئیس انجمن علمی روانپزشکان استان قم در گفت‌وگو با ایسنا گفت: قرص ریتالین نام تجاری قرص متیل فنیدات است که جزء داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی محسوب می‌شود و در بیماری (ای دی اچ دی) یعنی همان پیش فعالی و نقص توجه کاربرد دارد. مصرف این دارو محدود و برای سنین خاص توصیه می‌شود؛ به همین دلیل مصرف این دارو تنها باید برای بیماران تحت معالجه و با تجویز متخصص روانپزشک باشد، لذا افراد باید توجه کنند که این دارو را نباید بدون نسخه تهیه کرد.
وی اضافه کرد: بیشترین کاربرد این دارو برای اختلالات(ای دی اچ دی) یعنی پیش فعالی و نقص توجه، اختلالات خواب، بیماری‌های مربوط به افسردگی است که باید تحت نظر پزشک مصرف شود. ریتالین دارویی است که اگر به جا و درست توسط پزشک انتخاب شود می‌تواند در بسیاری از موارد از جمله افزایش تمرکز، افزایش دقت به ویژه در بیماری‌های پیش فعالی موثر باشد.
شهیدی گفت: بیماری پیش فعالی(ای دی اچ دی) دارای یک جزء فیزیکال است که کودک پر انرژی، پرتحرک و دائم در حال انجام کارهای پرخطر است و یک سری علائم نقص توجه و اختلال توجه شامل حواس پرتی و افت تحصیلی دارد، به همین دلیل اگر این دارو درست تجویز شود می‌تواند نجات بخش باشد، گاهی اوقات این اختلال توجه و تمرکز باعث می‌شود فرد علی رغم ضریب هوشی بالایی که دارد به علت نقص توجه شدید دچار افت تحصیلی و به تبع کاهش اعتماد به نفس شود.
وی با بیان اینکه تصور غلطی در بین دانشجویان در خصوص مصرف ریتالین وجود دارد، تصریح کرد: دانشجویان باید به این نکته توجه کنند که مصرف ریتالین برای فردی که استرس دارد می‌تواند حتی اضطراب را بسیار افزایش دهد یا کسانی که پیش زمینه اختلالات خلقی، اختلالات دو قطبی دارند مصرف این دارو می‌تواند این بیماری‌ها را تشدیدکند.
این روانپزشک با بیان اینکه عمده کاربرد این دارو در سنین کودکی است و در بزرگسالان کاربرد بسیاری ندارد و سوء استفاده از دارو تلقی می‌شود، گفت: مصرف این دارو را در سنین کودکی راحت‌تر می‌توان قطع کرد و وابستگی زیادی به وجود نمی‌آورد ولی در سنین بزرگسالی وابستگی به مصرف بیشتر است به همین جهت برای فروش آن محدودیت‌هایی وجود دارد لذا حتما تجویز ریتالین باید با نسخه روانپزشک و با تعداد مشخص باشد.
شهیدی با بیان اینکه ریتالین برای امتحانات دانشجوها کاربرد ندارد، گفت: احتمال عوارض مصرف این دارو برای دانشجویان بسیار زیاد است و در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و فشار خون باعث تشدید بیماری می‌شود. دانشجویان باید به این مسئله توجه کنند کاهش اضطراب درمان‌های ایمن تری وجود دارد که می‌تواند بسیار کمک کننده باشد، از طرفی درمان دارویی برای مدتی کوتاه می‌تواند اتفاق بیفتد.
وی باتوجه به نقش خانواده و دانشگاه در پیشگیری از مصرف خودسرانه ریتالین گفت: دانشجویان باید بدانند صرف نداشتن تمرکز دلیلی بر مصرف خودسرانه ریتالین نیست؛ علل مختلفی همچون اضطراب و افسردگی برای عدم تمرکز وجود دارد که اگر درمان شود عدم تمرکز نیز برطرف می‌شود لذا مراجعه به متخصصان روان درمانی در بسیاری از مواقع منجر به رفع مشکل عدم تمرکز و اضطراب در فرد می‌شود.
شهیدی با توصیه به دانشجویانی که قصد استفاده از ریتالین را دارند، گفت: افراد باید این را در ذهن شان مطرح کنند که با مصرف قرص ریتالین چه چیز بدست می‌آورند و چه چیز را از دست می‌دهند، قطعا آنچه که از دست می‌دهند بسیار بیشتر از چیزهایی است که به دست می‌آورند؛ تشدید اضطراب، وابستگی زیاد و تشدید بیماری پیش زمینه‌ای از جمله مشکلات ناشی از مصرف خودسرانه ریتالین است.
وی در پایان تصریح کرد: در مجموع مشکلات روانی مانند هر بیماری دیگری باید اول تشخیص داده شود و سپس درمان شود؛ اینکه صرفاً اگر شخصی با تجویز روانپزشک قرص ریتالین مصرف کرده و موثر بوده الزاما اینطور نیست که روی شما هم تأثیر داشته باشد زیرا ممکن است تأثیر عکس داشته باشد و فرد را بی قرار کند.
رئیس انجمن علمی روانپزشکان استان قم در پایان گفت: تمام کسانی که با مشکل کم خوابی، افسردگی، بی حوصلگی، کمبود انرژی، حواس‌پرتی مواجه هستند ابتدا باید با پزشک خود در میان بگذارند تا بهترین روش درمان را برای آن‌ها پیش بینی کنند و بهترین نتیجه را هم بگیرند، لذا توصیه می‌کنیم نه تنها دانشجویان در ایام امتحانات بلکه هیچ فردی در هر رده سنی داروی ریتالین را خودسرانه و بدون تجویز متخصص استفاده نکند.
