همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: تالاب نئور، بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین طبیعی استان اردبیل در قلب کوهستان‌های شرقی این استان این روزها با بازگشت گونه‌های بومی و کاهش آلاینده‌ها، روایت متفاوتی از احیای زیست‌محیطی به نمایش گذاشته است. به اعتقاد حسن قاسم‌پور، مدیرکل حفاظت محیط زیست اردبیل روش برخورد با این گونه مهاجم می‌تواند در تالاب‌های آسیب دیده دیگر هم استفاده شود.

تاثیر گونه مهاجم کاراس بر تعادل اکولوژیک

ورود گونه مهاجم ماهی کاراس از سال ۱۳۸۴ به این تالاب که از خانواده کپورماهیان است، تعادل اکولوژیکی آن را بر هم زده و منجر به کاهش شدید جمعیت میگوی بومی گاماروس شده بود. ماهی کاراس به دلیل قدرت تکثیر بالا و تحمل شرایط محیطی مختلف، به سرعت در تالاب نئور گسترش یافته و با تغذیه از منابع غذایی مشترک و رقابت با گونه‌های بومی به ویژه میگوی گاماروس، باعث کاهش تنوع زیستی تالاب شده بود.

چرا گاماروس مهم است؟

میگوی گاماروس که در برخی مناطق ایران با نام محلی «رش» شناخته می‌شود، نقش کلیدی در زنجیره غذایی تالاب‌ها دارد. این میگو با تغذیه از مواد آلی و تجزیه‌کننده‌ها به پاکسازی آب کمک می‌کند و منبع غذایی مهمی برای لارو ماهیان و پرندگان آبزی محسوب می‌شود. ارزش غذایی بالای گاماروس شامل پروتئین، اسیدهای چرب ضروری و کاروتنوئیدها، آن را به یک عنصر حیاتی در اکوسیستم‌های آبی تبدیل کرده است.

روش بازگرداندن گاماروس

از سال ۱۴۰۱، طرح احیای تالاب نئور با هدف حذف گونه مهاجم کاراس آغاز شد. به طوری که در سه سال اخیر ۱۲۰ تن گونه مهاجم کاراس از دریاچه نئور جمع آوری شد. این اقدامات با مشارکت جوامع محلی و دوستداران محیط زیست منطقه انجام شد. برنامه‌ها شامل صید پیش از تخم‌ریزی، افزودن دشمن طبیعی کاراس یعنی اردک‌ماهی به تالاب و ... بوده است. حسن قاسم‌پور، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل می‌گوید: در سال اول به مدت ۲۱ روز با تور ریزی اقدام به صید و حذف فیزیکی گونه مهاجم کاراس شد. برای حذف فیزیکی بیشتر در سال دوم (۱۴۰۲) سه مرتبه در طول سال از جمله قبل از شروع فصل تخم ریزی، مرداد و شهریورماه و همچنین اواخر مهر و اوایل آبان قبل از اتمام فصل کاری اقدام به صید، حذف و پاکسازی فیزیکی گونه مهاجم ماهیان کاراس شد. این روند در سال ۱۴۰۳ نیز ادامه یافت به طوری که در حال حاضر گونه مهاجم کاراس در این تالاب بسیار کاهش و از سوی دیگر میگوی گاماروس در آن افزایش یافته است که نشانگر بهبود وضعیت این تالاب است.

تالاب کوهستانی نئور با مساحتی حدود ۲۱۰ هکتار، در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. این تالاب با عمق متوسط ۵ متر، یکی از زیستگاه‌های مهم برای گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری است و نقش مهمی در تعادل اکولوژیکی منطقه دارد.