یکی از دلایل استمرار تخلفات، بی‌اطلاعی مشتریان از قیمت مصوب نان است. با وجود تأکید بر نصب نرخ‌نامه در معرض دید مردم، برخی نانوایی‌ها از اجرای این مصوبه سر باز می‌زنند.»
رئیس سازمان تعزیرات گفت: برای اصلاح ساختار توزیع یارانه و جلوگیری از سودجویی در زنجیره تأمین آرد تا تولید نان، پیشنهاد می‌شود یارانه نان مستقیماً به مصرف‌کننده پرداخت شود و نانوایی‌ها از چرخه دریافت یارانه خارج شوند.
علی فرهادی، رئیس سازمان تعزیرات حکومتی درباره موضوع گران‌فروشی نان و نقش دستگاه‌های مختلف در نظارت بر این موضوع اظهار کرد: سازمان تعزیرات به‌طور مستمر با تخلفات حوزه نان برخورد می‌کند و نظارت‌های ما به‌صورت میدانی و هدفمند ادامه دارد.
وی افزود: «البته این نظارت‌ها تنها از سوی تعزیرات نیست و سایر نهادها نیز در این فرآیند مسئولیت دارند. با این حال، همچنان شاهد گران‌فروشی در برخی نانوایی‌ها به‌ویژه در تهران هستیم.
رئیس سازمان تعزیرات با تأکید بر لزوم اطلاع‌رسانی شفاف قیمت‌ها تصریح کرد: یکی از دلایل استمرار تخلفات، بی‌اطلاعی مشتریان از قیمت مصوب نان است. با وجود تأکید بر نصب نرخ‌نامه در معرض دید مردم، برخی نانوایی‌ها از اجرای این مصوبه سر باز می‌زنند.
وی ادامه داد: در صورتی که قیمت نان به‌صورت واضح و شفاف در معرض دید مشتریان باشد، این موضوع خود به‌عنوان یک عامل بازدارنده عمل خواهد کرد و نقش پیشگیرانه‌ای در کاهش تخلفات خواهد داشت.
فرهادی در بخش دیگری از سخنان خود پیشنهاد داد: برای اصلاح ساختار توزیع یارانه و جلوگیری از سودجویی در زنجیره تأمین آرد تا تولید نان، بهتر است یارانه مستقیماً به مصرف‌کننده پرداخت شود و نانوایی‌ها از چرخه دریافت یارانه خارج شوند.
وی تأکید کرد: در چنین مدلی، مردم نان را با قیمت واقعی خریداری می‌کنند، اما یارانه آن به حساب‌شان واریز می‌شود. این روش هم بر کیفیت نان تأثیر مثبت خواهد داشت، هم از سودجویی برخی در زنجیره تولید جلوگیری می‌کند.
بنابر گفته کارشناسان، سالانه ۲۵۰ همت یارانه به حوزه آرد و نان داده می شود، درحالیکه این میزان یارانه به هدر می رود، بنابراین واقعی شدن قیمت و پرداخت یارانه به مردم بهترین راهکار برای پایان بخشیدن به سوء استفاده و تخلفات این حوزه است.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که یکسان سازی نرخ آرد و نان راهکار اساسی کنترل مصرف و پایان بخشیدن به تخلفات این حوزه است.
از اردیبهشت ۱۴۰۱، طرح هوشمندسازی آرد و نان با هدف جلوگیری از آرد و گندم و قاچاق به آن سوی مرزها اجرا شد، درحالیکه با گذشت ۳ سال از این طرح کماکان شاهد مشکلات این حوزه هستیم به طوریکه تغییری در مصرف آرد واحدهای خبازی ایجاد نشده است.
بنابر آمارهای اعلامی سالانه ۱۰ تا ۱۰.۵ میلیون تن گندم مورد نیاز واحدهای نانوایی است که به سبب اختلاف قیمت گندم یارانه ای با بازار آزاد، شاهد هدررفت و قاچاق آرد هستیم، درحالیکه با آزادسازی نرخ نان، میزان مصرف گندم حداقل ۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش می یابد.
محمدعلی اسفنانی سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی در نخستین همایش روز ملی گندم و نان اعلام کرد که اگر بناست مشکل تخلفات در زنجیره گندم، آرد و نان حل شود، باید بستر تخلفات از بین رود و قیمت نان منطقی تعیین شود.
اسفنانی می‌گوید: هنگامی که نان نرخ درست نداشته باشد از وزن نان کم می‌کند، یا با کنجد و سبزی قیمت را افزایش می دهند یا آرد را خارج از شبکه به فروش برساند. در نتیجه اگر بناست مشکل حل شود باید بستر تخلف از بین برود.
با توجه به ارزان بودن قیمت نان نسبت به نان خشک و اختلاف قیمت آرد یارانه ای با دولتی علاوه بر آنکه شاهد سوء استفاده و تخلفات گسترده در این حوزه هستیم، همچنین یکی از علل طولانی بودن صف های واحدهای نانوایی است.
محمدرضا مرتضوی رئیس انجمن آردسازان گفت: نان تغییری در قیمت و روش ها نداشتیم، اما گندم به اندازه کافی توزیع شد و برای نان های حجیم به خاطر تغییر قیمت ۱۰ روز توزیع نشده است.
مرتضوی با اشاره به علل صف های طولانی خرید نان گفت: مردم نان گرم مصرف می کنند و از طرفی میزان نانی که از تنور در می آید، نامحدود نیست؛ بنابراین در ساعاتی که تقاضا برای خرید نان داغ افزایش می یابد، شاهد صف های طولانی خرید هستیم.
محمدجواد کرمی رئیس کارگروه آرد و نان گفت: سال ۱۴۰۱ که هوشمندسازی نان با هدف جلوگیری از هدررفت آرد و نان مطرح شد، در همان زمان اعلام کردیم که این روش ها منسوخ شده و باید شرایط جدیدی را مهیا کنیم.
وی با بیان اینکه نان لواش ۳۳ درصد نان کل کشور را شامل می شود، افزود: با توجه به آنکه عمده نان مصرفی لواش است، از این رو یارانه به یک نوع باید بدهیم و مابقی را آزاد کنیم یا روش دیگر پرداخت یارانه به کل مردم پس از آزادسازی باید در دستور کار قرار بگیرد.
کرمی ادامه داد: سال گذشته ۲۰۰ همت یارانه نان پرداخت شد، درحالیکه کارخانه های اردسازی، نانوایان، کشاورزان و مردم راضی نبودند که براین اساس نمی توان انتظار داشت که وزن چانه کم‌نشود چراکه همه ساله در ابتدای سال هزینه های تولید و کارگر افزایش می یابد و سپس مسئولان اعلام‌نمی کنند که آرد را افزایش نمی دهیم، مگر آرد چنددرصد نقش دارد. گفتنی است آرد یارانه ای کمتر از ۱۰ درصد نقش دارد.
رئیس کارگروه آرد و نان با بیان اینکه حوزه آرد و نان نیاز به جراحی دارد، افزود: دولت چندسال قیمت نان را افزایش نمی دهد و بعد هم افزایش محدود می دهد که براین اساس چطور می توان انتظار داشت که تخلف رخ ندهد، درحالیکه سال ۱۴۰۱ به مسئولان اعلام کردیم که تولیدکننده نان و مردم از این شرایط ناراضی هستند و هرچه سریع تر باید اصلاح قیمت صورت بگیرد و تاخیر در این امر شرایط را سخت می کند.
وی آزادسازی قیمت را بهترین روش و نسخه شفابخش حوزه نان اعلام کرد و افزود: با استفاده از تجربه دیگر کشورها و پرداخت یارانه مستقیم به مردم صورت بگیرد تا شرایط حوزه آرد و نان ایده آل شود. گفتنی است نانوایان در فضای رقابتی نان با کیفیت تولید می کنند که در صورت رقابت، قیمت نان کاهشی می شود.
کرمی با بیان اینکه بالای ۱۰۰ هزار واحد نانوایی داریم،گفت: بنابر بازدیدهای صورت گرفته در حوزه آرد و نان از دیگر کشورها با ایجاد رقابت سرمایه گذاران بیشتری وارد حوزه شدند، هزینه های آرد و کارگری کاهش می یابد.
طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان که از سال ۱۴۰۱ با هدف بهبود نظام توزیع آرد و کاهش تخلفات آغاز شد، حالا با گذشت ۳ سال از اجرا، با نقدهای جدی از سوی فعالان صنفی و کارشناسان حوزه نان مواجه است. این طرح با نصب کارتخوان‌های هوشمند در نانوایی‌ها تلاش کرد تا از طریق رهگیری تراکنش‌ها، مصرف آرد یارانه‌ای را کنترل و منابع مالی دولت را هدفمندتر به دست مردم برساند.
در ادامه عطااللّه هاشمی عضو شورای قیمت گذاری محصولات اساسی گفت: بنابر آمار سالانه ۱۰.۵ میلیون تن گندم مورد نیاز صنف و صنعت و واحدهای خبازی است که با احتساب میزان داخل برآورد می شود که ۳.۵ تا ۴ میلیون تن کسری گندم کشور از طریق واردات تامین شود، درحالیکه با آزادسازی نرخ نان شاهد واقعی شدن مصرف آرد و گندم خواهیم بود.
به گفته وی، در حال حاضر کارخانجات آردسازی، نانوایان و مردم ناراضی هستند که یکبار برای همیشه باید آزادسازی قیمت صورت بگیرد و یارانه مستقیم به خانوارها پرداخت شود قیمت واقعی نان سنگگ ۲۰ هزارتومان است، درحالیکه مردم ۲ هزار و ۵۰۰ تومان پرداخت می کنند و مابقی آن از جیب کشاورز داده می شود.
عضو شورای قیمت گذاری محصولات اساسی با بیان اینکه مردم یک پنجم تا یک دهم قیمت نان را پرداخت می کنند، گفت: راه حل کنونی آزادسازی نرخ نان است چراکه کارخانه های آردسازی، نانوایان و کشاورزان از شرایط ناراضی هستند و استمرار روند هوشمندسازی دردی دوا نمی‌کند.
بنابر گفته کارشناسان، سالانه ۲۵۰ همت یارانه به حوزه آرد و نان داده می شود، درحالیکه این میزان یارانه به هدر می رود، بنابراین واقعی شدن قیمت و پرداخت یارانه به مردم بهترین راهکار برای پایان بخشیدن به سوء استفاده و تخلفات این حوزه است.
