در حالی که بازارهای جهانی هنوز از تنشهای تجاری قبلی ناراحت بودند، دونالد ترامپ، رئیسجمهور وقت آمریکا، با انتشار دو پست در شبکه تروث، دوباره فتیله انفجار اقتصادی جهانی را روشن کرد. وی اعلام کرد که اتحادیه اروپا را با تعرفههای ۵۰ درصدی تحت فشار قرار خواهد داد و افزود که دیگر تمایلی به رسیدن به توافق تجاری ندارد .
این تصمیمات ناگهانی، ضمن ایجاد نوسان در بازارهای داخلی و خارجی، نارضایتی دولت ترامپ از مقاومت کشورهای خارجی در مقابل فشارهای تجاری را آشکار میکند. ترامپ در جمع خبرنگاران در دفتر بیضیشکل کاخ سفید گفت: «وقتش است که من این بازی را طبق قوانین خودم بازی کنم. دنبال توافق نیستم. ما قبلاً توافقمان را تعیین کردیم، و آن تعرفه ۵۰ درصدی است.»
همزمان با این اظهارات، ترامپ اعلام کرد که دولت آمریکا در حال برنامهریزی برای وضع تعرفه ۲۵ درصدی بر سازندگان گوشی هوشمند است — اقدامی که مستقیماً شرکت اپل و مدیرعامل آن، تیم کوک را هدف قرار میدهد. دلیل اصلی این تهدید، انتقال خط تولید آیفون به هند و عدم تحقق قول سرمایهگذاری ۵۰۰ میلیارد دلاری در آمریکا بود.
این اقدامات ناگهانی، فشارهای فزایندهای را که ترامپ برای دستیابی به توافقهای تجاری متعدد قبل از ضربالاجل ماه ژوئیه با آن مواجه است، برجسته کرد . دولت ترامپ ادعایی داشت که تمام این توافقها بهراحتی و بدون مشکل به ثمر خواهند رسید، اما حالا نشانههایی از کندی روند مذاکرات و مقاومت کشورهای هدف دیده میشود.
اکثر خشم ترامپ متوجه اتحادیه اروپا است — بلوکی ۲۷ کشوری که بزرگترین هدف تجاری دولت او بهشمار میرود. استفن مور ، مشاور اقتصادی خارج از دولت ترامپ، در این باره گفت: «ترامپ از اینکه اروپاییها با سرعت وارد مذاکره نمیشوند، ناامید شده است. این اقدامات امروز برای وادار کردن آنها به واکنش طراحی شده است.»
به گفته مور، این اقدامات نه تنها یک تهدید اقتصادی، بلکه یک اقدام رسانهای و روانی نیز هستند که قصد دارد اروپاییها را وادار به واکنش سریعتر کند.
تهدیدهای ترامپ باعث سقوط شدید بازارهای مالی در آمریکا و اروپا شد و سرمایهگذاران را وادار به تحلیل دوباره از ریسکهای این رویکرد کرد. در آخرین نظرسنجی منتشر شده از سوی دانشکده حقوق دانشگاه مارکت، تنها ۳۷ درصد از شهروندان آمریکایی از سیاستهای تعرفهای ترامپ حمایت کردهاند . این موضوع نشان میدهد که حتی در داخل کشور نیز، حمایت از این سیاستها در حال کاهش است.
ایالات متحده و اتحادیه اروپا یکی از گستردهترین روابط اقتصادی جهان را دارند. در سال گذشته، آمریکا ۵۷۶ میلیارد دلار کالا از اروپا وارد کرده و ۳۶۷ میلیارد دلار صادر کرده است . این وضعیت باعث شده کسری تجاری آمریکا با اروپا به ۲۰۸ میلیارد دلار برسد — رقمی که ترامپ آن را انگیزه اصلی تهدیدهای خود اعلام کرده است.
اما اروپاییها نیز در صورت ادامه این روند آماده پاسخ قاطع و متقابل هستند. ماروش شفچوویچ ، مسئول تجارت اتحادیه اروپا، اعلام کرد: «ما کاملاً درگیر و متعهد به دستیابی به توافقی هستیم که به نفع هر دو طرف باشد. اما روابط تجاری ما باید بر اساس احتراف متقابل، نه تهدید باشد.»
مقامات آمریکایی از کُندی مذاکرات با اروپاییها ناراضی هستند. اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا ، در گفتوگو با شبکه فاکس نیوز گفت: «اتحادیه اروپا با مشکل اقدام جمعی روبهروست. برخی کشورهای عضو حتی نمیدانند دقیقاً چه مذاکرهای در حال انجام است.»
او همچنین در مصاحبه با بلومبرگ تأکید کرد که توافقهایی با برخی شرکای تجاری در دو هفته آینده ممکن است حاصل شود ، اما این فقط در صورتی است که طرف مقابل با حسن نیت وارد مذاکره شود .
یکی از مهمترین اتفاقات این دوره، هدف قرار دادن شرکت اپل و مدیرعامل آن، تیم کوک بود. ترامپ اعلام کرد که اگر اپل تولید خود را به آمریکا منتقل نکند، تعرفههای ۲۵ درصدی را متوجه خواهد شد . این تهدید سامسونگ و سایر سازندگان گوشی هوشمند را نیز شامل میشود.
ترامپ در سفر خود به خاورمیانه حتی گفت: «به تیم گفتم: "تو دوست منی، ولی دیگر نمیخواهم آیفونها را در هند ببینم."»
جنگ تعرفهای ترامپ، نه تنها باعث بیثباتی در بازارهای جهانی شده، بلکه محبوبیت سیاسی او را نیز تحت تأثیر قرار داده است . این رویکرد، با وجود ادعای کاخ سفید مبنی بر موفقیت در دستیابی به توافقهایی با بریتانیا، در عمل با کندی، ناامیدی و واکنش منفی بازار روبرو شده است .
همچنین، این اقدامات در حالی انجام میشود که ترامپ قرار است در کنفرانس G۷ با رهبران فرانسه، آلمان و دیگر متحدان قدیمی آمریکا روبهرو شود. نشست وزرای اقتصاد این کشورها نیز بدون دستیابی به توافق مشخص و با بیانیهای مبهم به پایان رسید.