به گزارش تابناک به نقل از جماران؛ در نشستی تخصصی «بازار مسکن با تمرکز بر مسکن استیجاری»، دکتر فرشاد مومنی، اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه طباطبایی، با ارائه تحلیلی ریشه‌ای از وضعیت کنونی بازار مسکن در ایران، به نقد جدی سیاستهای اقتصادی چهار دهه اخیر در این حوزه پرداخت. مومنی در ابتدای سخنان خود بر شدت یافتن بی‌سابقه بحران مسکن و فقر مسکن در ایران تأکید کرد و گفت: سیاستهای اقتصادی چهار دهه اخیر مبتنی بر شوک‌درمانی، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند آزادسازی قیمت‌ها و کوچک‌سازی دولت، نتایج معکوس داشته‌اند. این سیاست‌ها به جای بهبود، به تشدید نابرابری، فقر، و بی‌ثباتی اقتصادی منجر شده‌اند.
وی ضمن تمرکز بر وضعیت مسکن استیجاری، سیاستهای اقتصادی نولیبرالی، از جمله آزادسازی قیمت‌ها، حذف نظارت دولت، با بیان اینکه رویکردهای سوداگرانه در بازار زمین و مسکن، این حوزه را از یک نیاز اساسی انسانی به ابزاری برای انباشت ثروت تبدیل کرده است، هشدار داد: «در هیچ دوره‌ای در تاریخ معاصر ایران، فشار معیشتی برای داشتن سرپناه تا این حد گسترده و نگران‌کننده نبوده است.»
این اقتصاددان همچنین خواستار بازنگری اساسی در جهت‌گیری‌های کلان سیاستگذاری مسکن شد و تاکید کرد که بدون درک اهمیت عدالت اجتماعی و مداخلات هدفمند دولت، نمی‌توان انتظار بهبود پایدار در وضعیت مسکن را داشت.
متن کامل این سخنرانی را در ادامه می خوانید:
حسن نیت کافی نیست؛ فقدان تخصص و برنامه‌ریزی، بلای جان اقتصاد و مسکن
دکتر فرشاد مومنی، در نشست بررسی «مسائل بازار مسکن، با تمرکز بر مسکن استیجاری» در موسسه مطالعات دین و اقتصاد، با بیان اینکه اگر ما تصویر کلی از اوضاع و احوال اقتصادی - اجتماعی مان نداشته باشیم، مواجهه‌های انفعالی و جزئی نگر و موردی به هیچ وجه کارساز نیست، خاطرنشان کرد: در تجربه 35 سال گذشته، گمان کرده‌ایم که از طریق اجازه عملکرد آزادانه دادن به نیروهای بازار، به صورت خود به خودی و بدون برنامه و تمهید سازمان و بستر نهادی مناسب، می‌توانیم مشکلاتمان را حل و فصل کنیم. از آنجا که بخش غالب تصمیم گیران کشور، به طور همزمان که فاقد صلاحیت های تخصصی هستند حسن نیت نسبتا خوبی دارند، تصور کردند اگر مسائل را می شود به این سادگی، حل و فصل کرد، چرا ما به آن سرعت و شتاب ندهیم، بنابراین سراغ رویکرد شوک درمانی رفتند.
۴ دهه زخم جنگ روی شهرها؛ نتیجه عجله بدون برنامه و شوک‌های بی‌ضابطه به نرخ ارز
وی ضمن یادآوری اینکه در سالهای آغازین پس از جنگ می‌خواستند هرچه سریعتر خرابی‌های ناشی از جنگ را برطرف کنند و با تصور اینکه کل ماجرای بازسازی خسارت‌های جنگ فقط تابع درآمدهای ریالی دولت است، جهش بی سابقه ای در نرخ ارز ایجاد کردند تا بازسازیها تسریع شود اما هنوز بعد از نزدیک 4 دهه، آثار زخم‌های دوره جنگ به وضوح در این شهرها قابل مشاهده است، افزود: اگر حسن نیت و عجله داشته باشید، اما خرد کارشناسی و یک برنامه اجرایی عملیاتی قابل اعتنا نداشته باشید، همه چیز به ضد خودش تبدیل می شود. متفکران بزرگ توسعه می گویند کل ماجرای توسعه این است که ما باید دو هم راستایی ایجاد کنیم، هم راستایی میان منافع شخصی و منافع جمعی و هم راستایی میان ملاحظه های کوتاه مدت و بلندمدت.
۴۰ سال شوک درمانی؛ وعده‌ها محقق نشد، کشور در ورشکستگی و بی‌اعتباری فرو رفت
این اقتصاددان تاکید کرد:در دوره ۴۰ سالگی شوک درمانی، تمام پیشبینی های آنها که نسبت به شوک درمانی و عواقب آن هشدار می‌دادند به صورت کامل محقق شده، اما حتی یکی از آن هدف گذاری ها و نیت‌ها و سیاستهای معطوف به آزادسازی و رهاسازی محقق نشده است. کاش هدف‌ها محقق نمی شد، بلکه ما با یک واگرایی های بسیار وحشتناک هم روبرو هستیم؛ همانطور که گزارشهای رسمی می گویند فقط در دوره ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۵ با اینکه بی سابقه ترین از نظر اندازه شوک ناگهانی به نرخ ارز اتفاق افتاده، نه تنها اوضاع و احوال مالی حکومت بهتر نشد بلکه به طرز فاجعه آمیزی به سمت ورشکستگی و بی اعتباری پرتاب شدند. فقط در آن دوره هشت ساله اندازه بدهی های دولت از کانال بودجه عمومی در عرض هشت سال هشت برابر شد و اندازه بدهی های دولت از کانال شرکت های دولتی در عرض هشت سال ۲۳ برابر شد و این ماجرا با همان شیب به غایت واگرا در میان انتظارات و آنچه که عملا محقق شده همچنان استمرار دارد.
وقتی شوک درمانی قدرت تشخیص مردم و حکومت را می‌گیرد، اقتصاد توسط رباخواران و دلال‌ها تسخیر می شود
مومنی با بیان اینکه گروه‌هایی که این شوک به آنها اصابت می‌کند، نسبتشان را با شرایط واقعا موجودشان و قدرت تشخیص جهتشان را از دست می دهند، گفت: چون قدرت تشخیص جهت را از دست می دهند، دست و پا می‌زنند، اما متوجه نمی شوند که هر چه که بیشتر دست و پا می‌زنند، مثل پیشروی در باتلاق بیشتر فرو می روند و بیشتر از آنجا که می خواستند بروند، دور می شوند. نکته سوم این است که کسی که در معرض شوک قرار می گیرد، دچار سرگردانی می شود و از این سرگردانی، فرصتی برای فرصت طلب ها پدیدار می شود که آنها را تحت کنترل و اراده خودشان قرار دهند. پدیده تسخیر شدگی ساختار قدرت به دست مافیاها، رباخوارها و دلال‌ها و وارداتچی‌ها در کل آنچه که پس از فروپاشی بلوک شرق و به ویژه اتحاد شوروی چه در روسیه و چه در سایر جاها اتفاق افتاد کاملا قابل مشاهده است.
خسارت های شوک درمانی به روسیه ، بیش از دو برابر خسارت های جنگ جهانی دوم بود
مومنی به بخشهایی از کتاب «جهانی سازی و مسائل آن» نوشته ژوزف استیگلیتز اشاره کرد که در آن عنوان شده تجربه روسیه نشان می دهد خسارت هایی که به مردم و به بنیه تولیدی روسیه در اثر شوک درمانی وارد شد، بیش از دو برابر خسارت هایی بود که روسیه در دوره جنگ جهانی دوم متحمل شد، اظهارداشت: متاسفانه ما یک نظام آمار و اطلاعات با کیفیت که آثار این شوک ها را در همه عرصه های حیات جمعی‌مان منعکس کند نداریم، بنابراین سیاستگذار در برخورد ول انگارانه و مافیا پرور و پرفساد در عرصه سیاست گذاری اقتصادی خیلی بی پروا می شود.
پس از جنگ مستاجران زیر ۱۰ درصد بودند، اما امروز نیمی از تهران مستاجرند
وی با اشاره به اینکه در حالی که ما یکی از طولانی ترین جنگ های ایران در چند صد سال اخیر را تجربه می کردیم جمعیت کل خانوارهای شهری مستاجر، در بسیاری از سال‌ها زیر ۱۰ درصد بود، اما اکنون مثلا در تهران اندازه خانوارهای مستاجر از نیمی از کل جمعیت هم در حال پیشی گرفتن است، افزود: هر چقدر کارشناسان مظلوم ما در شروع برنامه منحوس تعدیل ساختاری هشدار می دادند، عزیزان با بی پرواری به آنها بی اعتنایی می‌کردند.
نزدیک به یک چهارم کل جمعیت حاشیه نشین شدند
مومنی خطاها در عرصه سیاستگذاری اقتصادی را منحصر به مسائل اقتصادی ندانست و با بیان اینکه ۶۰ تا ۷۰ درصد و در بعضی از دهکهای درآمدی تا ۸۰ درصد مزد و حقوق دریافتی افراد صرف اجاره خانه می شود در نتیجه آنها نمی توانند برای آموزش فرزندان و سلامت و بهداست و امور فرهنگی هزینه ای کنند، گفت: مسکن یکی از خصوصی ترین بخش های اقتصاد ایران است، اما وقتی آن را آلت دست عارضه های شوک درمانی می‌کنید، فقط یک عارضه اش این است که مردم را اینقدر به فقر و فلاکت انداختید اما آمارهای رسمی که خوشبینانه و محافظه کارترین آمارها هستند می گویند نزدیک به یک چهارم کل جمعیت حاشیه نشین شدند. از جامعه شناسان کمک بگیرید تا بدانید پدیده حاشیه نشینی شهری چه ماجراهایی دارد! یکی از مقامات سازمان زندان‌ها می‌گفت ویژگی مشترک نزدیک به ۷۵ درصد زندانی های ما این است که حاشیه نشین هستند. آیا زمان آن نرسیده که عزیزان چرتشان پاره شود!؟
با مشقات متعدد درخواست 5 میلیارد دلار وام داید اما ...
فقط اتلاف منابع ناشی از ساخت خانه های خالی در سال 1393 معادل ۲۵۰ میلیارد دلار بوده است!
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد به تلاشی که از دوره دولت روحانی برای دریافت وام 5 میلیارد دلاری انجام می شود اشاره کرد و در عین حال یادآورشد: وزارت مسکن و شهرسازی در سال ۱۳۹۳ در گزارشی که منتشر کرد اعلام کرد که فقط اتلاف منابعی که در کشور از ناحیه ساختن خانه های خالی متوجه کشور شده، در آن سال معادل ۲۵۰ میلیارد دلار بوده است! شما با آن همه قیدها و شرطها، تلاش می کنید بتوانید ۵ میلیارد دلار وام بگیرید، اما یک باره با بی پروایی در اثر شوک درمانی ۲۵۰ میلیارد دلار از دارایی‌های بین نسلی این جامعه را پودر کردید و از بین بردید. اندازه این اتلاف منابع از ارزش دلاری کل بورس ایران در آن سال بیشتر بوده است! متوجه شوید دارید چه می‌کنید.
دولت قربانی شوک ارزی خودساخته است؛ اما می‌گوید نمی‌دانیم یقه چه کسی را بگیریم!؟
بحران انرژی با ندانم‌کاری و شوک‌درمانی ایجاد شد و واکنش‌ها به آن شرم‌آور است
این اقتصاددان با بیان اینکه از ۱۳۶۸ تا امروز نزدیک ۵۰۰ میلیارد دلار ارز از کشور در بازار قاچاقچی ها ریخته شده اما اسم آن بازار را بازار آزاد ارز می نامند و یا شوک به نرخ ارز ایجاد می کنند و با آن همه مفسده و بیچارگی که برای مردم ایجاد می کند آن را اصلاح نرخ ارز می نامند و همه چیز مضحکه شده و الفاظ را هم از کارکرد و معنا انداخته اند، ادامه داد: خیلی تلخ و غم‌انگیز است که در حالی که جزء الفبای مدیریت اقتصادی این است که می گویند تورم ماهیتا و در ذات خود، یک امر سیاسی است و یعنی دست‌پخت نظام تصمیم گیری های اساسی کشور است، حالا که افتضاح شوک درمانی در دوره خودشان آشکار شده، به جای اینکه بگویند ما فهمیدیم که ماجرای جهش نرخ ارز چه غلطی بود، واکنششان این است که می گویند ما نمی دانیم برویم یقه چه کسی را بگیریم!؟ مگر در ربع اول قرن بیست و یکم، در امری که صددرصد تحت کنترل دولت رخ می دهد، دولت باید دنبال کسی بگردد تا یقه اش را بگیرد!؟ این آشفتگی و این اظهارات ناسنجیده ای که مطرح می‌کنند شرم آور است. شما با ندانم کاری هایتان و با شوک درمانی، بحران حاد عرضه حاملهای انرژی ایجاد کردید، بعد در واکنش به این مسئله، حرفهایی می زنید که حتی شنیدنش شرم آور است.
حالا که در باتلاق شوک درمانی گیر کرده اند، می گویند هرکسی مرد است، بیاید ماجرای بحران برق را حل کند!
مومنی گفت: ببینید درباره نحوه مواجهه با این مساله چه رهنمودهایی می دهند! حالا که در باتلاق شوک درمانی گیر کرده اند، می گویند هرکسی مرد است، بیاید این ماجرای بحران برق را حل کند! بسیار تاسف بار است. دلسوزی و حسن نیت برای اداره کشور اصلا کافی نیست، شما باید بنیه فهم و یادگیری تان را بالا ببرید. شما که در اثر شوکی که زمستان سال گذشته در دولت خودتان ایجاد کردید، اکنون به این روز افتادید و این گونه حرف می زنید، اکنون دوباره برای اینکه شوک قیمت حامل های انرژی نقشه می کشید!؟ ببینید! وقتی می گوییم شوک باعث می شود که جهت را از دست بدهید و متوجه نشوید چه بر زبان می آورید و پریشان عمل کنید، به این معنا است. یک دوست مشفق باید به آنها بگوید که این بلا را خودتان بر سر خودتان آوردید، کما اینکه پیشینیان شما هم همین بلا را خودشان به سر خودشان آوردند. سرنوشت محتوم کشور این نبود.
تشدید تورم، ویژگی مشترک تمام شوک هایی که به قیمت های کلیدی وارد شد
این استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: ویژگی مشترک تمام شوک هایی که به قیمت های کلیدی وارد شده، این است که تورم را در ایران شدت بخشیدند. بیش از صد سال از زمانی که کینز، کتاب پیامدهای اقتصادی صلح را در سال ۱۹۲۰ نوشت، می گذرد. این کتاب که ثبت تجربه‌های مربوط به آثار تورمی اقتصاد جنگ جهانی اول است می گوید یکی از فهم‌های بزرگی که ما به دست آوردیم، این است که در چارچوب مناسبات تورم، جامعه به یک کازینو و قماره تبدیل می شود و آنها که باید بفهمند و سهل انگارانه سراغ سیاستهای تورم زا نروند باید بدانند که در شرایط تورمی، همه قراردادهای اجتماعی متزلزل می شود. این که شیوه اداره کشور نیست.
سیاست تورم زا، نیروی محرکه گسترش و تعمیق فساد و وابستگی‌های ذلت آور به دنیای خارج و نابرابری‌های ناموجه
مومنی با تاکید بر اینکه سیاست تورم زا، نیروی محرکه گسترش و تعمیق فساد و وابستگی‌های ذلت آور به دنیای خارج و نابرابری‌های ناموجه می‌شود، تصریح کرد: یکی از نشانه‌های اینکه شوک درمانی شما را نابسامان کرده این است که فقط گزارشهای رسمی می گوید در بعضی از دهه ها ما خروج سرمایه رسمی بیش از ۲۰۰ میلیارد دلاری داشتیم. بعد شما مرتب برای چند میلیارد دلار وام چه کارها که نمی کنید! شما که قادر نبودید از منابع تحت کنترلتان، خردورزانه استفاده کنید، آیا می توانید از وام ها شرافتمندانه و خردورزانه استفاده کنید!؟ هیچ‌کدام از اینها، مسئله اختصاصی ما نیست و همه در تسخیر علم قرار دارند. حدود ۴۰ سال پیش، خانم «سوزان جورج» که یکی از پهلوانان اقتصاد سیاسی توسعه است در کتاب «وام؛ دام توسعه نیافتگی» تاکید می کند که تا زمانی که بستر نهادی مشوق گسترش و تعمیق فساد است و سیاستهای تورم زا وجهه همت قرار دارند، وام خارجی به نام کشور وارد می شود و به کام فاسدها از کشور خارج می شود و فقط آثار و تبعاتش تا مدت های طولانی گریبان کشور را خواهد گرفت.
کمر رژیم قاجار را بدهی خارجی شکست
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد ضمن یادآوری اینکه کمر رژیم قاجار را بدهی خارجی شکست، به تجربه ناتوانی سریلانکا در پرداخت بدهی اش به چین اشاره کرد و افزود: زلنسکی این گونه از مردم رای گرفت که گفت من اجازه نمی دهم کار اوکراین و روسیه به جنگ کشیده شود، اما آنها که یک باره از این آدم، قهرمان جنگ ضد روسی ساختند و گفتن برو جلو ما هوایت را داریم، اکنون می گویند تمام آنچه که آن زمان اسمش را «کمک» گذاشته بودیم، « وام » بود و بابت بازپرداختش ببینید چه چیزهایی را از اوکراین مطالبه می‌کنند!
شرم آور است بگوییم اهتمام به عدالت داریم و وحشتناک‌ترین فشارها را به معیشت اجاره نشین‌ها وارد کنیم
سال 1403، رکورد تاریخی واردات ایران را شکسته اند
مومنی با بیان اینکه واقعا شرم آور است که بگوییم اهتمام به عدالت داریم و وحشتناک‌ترین فشارها را به معیشت اجاره نشین‌ها که بخش بزرگی از آنها از نظر مالی جزء گرفتارترین گروه‌های جمعیتی کشور هستند وارد کنیم، اظهارداشت: وقتی اساس را بر شوک درمانی، کارها دچار تناقض می شود، رفتارهای ما در زمینه سیاستهای تجاری، با تمرکز بر سیاستهای مربوط به تشویق واردات، این تناقض و از ریخت افتادگی و گسیختگی و گم کردن جهت ها را به شکل عریان نشان می دهد. از یک طرف تا مردم به وضعیت انتقاد می کنند می گویید ما در جنگ اقتصادی هستیم بعد در سال 1403، رکورد تاریخی واردات ایران را شکسته اند! مگر کسی که در شرایط جنگی است، در بودجه اش برای برای واردات کالاهای لوکس مثل خودرو و از این قبیل دلار می گذارد!؟ اینها مسائل پیچیده ای نیستند.
کالاهای مصرفی وارد می‌کنند و آن را واسطه‌ای جا می‌زنند تا تولید وانمود شود
این اقتصاددان ادامه داد: در سه دهه گذشته شیب های بزرگ و جهش‌های چشمگیر واردات در ایران دقیقا در دوره تحریم و شدت گیری این اتفاق افتاده است. بعد برای اینکه قباحت جهش های بزرگ در واردات کالاهای مصرفی را تلطیف کنند، تعریف بخشی از کالا وارداتی مصرفی را تغییر دادند و اسم آن را کالاهای واسطه‌ای گذاشتند تا مثلا مقام مافوقی که انشالله حسن نیت داره ولی متاسفانه صلاحیت تخصصی ندارد خوشحال شود که تولید را تشویق می‌کند!
با هر یک میلیارد دلار واردات، ۱۰۰ هزار شغل را نابود می‌کنید؛ این نفوذ نیست؟ تورم‌زایی و اشتغال‌زدایی، هدیه‌ای است که خودمان به تحریم‌کنندگان می‌دهیم!
این استاد دانشگاه به بخشهایی از کتاب «هنر تحریمها» نوشته «ریچارد نفیو» اشاره کرد که در آن تشدید مصرف گرایی و حرکت به سمت سیاست های تورم زا و سیاست های اشتغال زدا را یکی از اهداف سیاست اعمال تحریمها عنوان کرده است و افزود: چرا ما را مرتب از پدیده نفوذ می ترسانید در حالی که مطالعه‌هایی وجود دارد که می گوید هر یک میلیارد دلار واردات کالاهای قابل تولید در کشور، بین ۲۵ تا ۱۰۰ هزار فرصت شغلی را در اقتصاد ایران از بین می‌برد. عزیزان در سطوح بالای تصمیم گیری هم دست به این نمی زنند که مهلت قانونی ممنوعیت واردات کالاهای قابل تولید در کشور تمام شده و رها کرده اند تا این واردات اتفاق بیفتد. این بی توجهی، باعث اشتغال زدایی، فقرزایی و تورم زایی است. از بالاترین سطوح کشور به شما هشدار دادند که این کار احمقانه است، متوقفش کنید و سریع این قانون را تمدید کنید، اما انگار نه انگار! از آنجا که منافع مافیاها در آن جدی است، این کار انجام نمی شود.
چرا زمانی که ۶۰ درصد مردم توان تامین حداقل کالری را ندارند، جت شخصی آزاد می‌شود؟ جهش واردات به نفع چه کسانی است؟
استاد گروه برنامه ریزی و توسعه اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی جهش تمایل به واردات به موازات شدت گیری تحریم ها را یکی از پاردادوکسهای برنامه تعدیل ساختاری برشکرد و عنوان کرد: در دوره مرحوم رئیسی در بحبوحه اینکه بی سابقه ترین جهش در تاریخ پس از جنگ جهانی دوم در زمینه قیمت مواد غذایی کشور اتفاق افتاد، خرید و فروش جت شخصی را آزاد کردند! بعد گفتند که حکمتش این بوده که مردم از ترافیک مستاصل شدند و ما این کار را برای رضایت خاطر مردم کردیم! قرار است گرفتاری مردمی که مطابق گزارشهای رسمی حدود ۶۰ درصدشان قادر به تامین حداقل کالری مورد نیازشان نیستند با خرید و فروش جت شخصی حل شود!؟ مردم!؟ این پارداوکسها را ببینید! مردم که با سقوط درآمد سرانه به فقر و افلاس و فلاکت افتادند و در نیمه دوم دهه ۱۳۹۰ برای اولین بار در ۷۰ ساله گذشته مدت زمان مورد نیاز برای اینکه اندازه جمعیت فقیر در ایران دو برابر شود، به کوتاه ترین زمانش رسیده و ظرف سه سال، اندازه جمعیت فقیر ایران دو برابر شده! شما با جهش واردات به چه کسانی سرویس می دهید!؟ ببینید چقدر فریب و دروغ در هر کدام اینها وجود دارد!؟
با شوک درمانی چاقوی مافیاها را تیز می کنید و به جان مردم می اندازید
این اقتصاددان ضمن انتقاد نسبت به عملکرد نهادهای نظارتی، گفت: چه اتفاقی دیگر باید در کشور بیفتد تا عزیزان متوجه شوند که راه رفتن روی ریل شوک درمانی راه چاره این جامعه نیست، شما باید ریل را تغییر دهید. باید بفهمید که در کادر شوک درمانی شما چاقوی مافیاها و رباخوارها و دلال ها و سوداگرها و وارداتچی ها را تیز می کنید و به جان مردم می اندازید. بنگاه های تولیدی را به افلاس و ورشکستگی و به تولید زیر ظرفیت انداختید، مردم را دچار فقر، افلاس و فلاکت کردید و آسیب بیننده اصلی هم خود دولت است.
مومنی با بیان اینکه در گزارش اقتصادی سال ۱۳۷۳ گفته شد که در اثر شوک درمانی با هر یک واحد درآمدی که دولت کسب کرده، هزینه های مصرفی اش 3.5 برابر شده و هزینه های سرمایه ای دولت هم بیش از این افزایش پیدا کرده است، خاطرنشان کرد: چند هفته پیش مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی آورده که درصد خانوارهایی که قادر به تامین هزینه های آموزشی فرزندانشان نیستند به طرز وحشتناکی جهش پیدا کرده و همزمان اهتمام دولت به تخصیص منابع برای آموزش همگانی هم سقوط نشان می دهد. یعنی نه خانواده ها دیگر می توانند از آموزش بچه های معصوم و مظلوم این مملکت، برآیند و نه دولت می تواند آنها را پشتیبانی کند. آنچه که بسیار شرم آور است، این است که مرتبا به گزارش هایی استناد می کنند و می گویند از نظر اندازه اقتصاد ما رتبه 20 هستیم! شما شرم نمی‌کنید که در حالی که اندازه اقتصادتان این است، میزان تعهد دولت به هزینه های آموزشی نسبت به تولید ناخالص ملی حدود نصف میانگین جهانی است!؟ داده های اهتمام حکومت به سلامت مردم از این هم شرم آور تر است. شما نمی خواهید به هوش بیایید!؟
از این مسیر عامه مردم و تولید کننده ها تنبیه می شوند
مومنی تاکید کرد: از این مسیر عامه مردم و تولید کننده ها تنبیه می شوند و هر روز فقر تغذیه‌ای شدت پیدا می کند. فقر سلامتی، فقر آموزشی، فقر مسکن و در کل فقر رفاهی برای اکثریت قاطع جمعیت رو به سقوط می گذارد و مافیاها هر روز چاق تر و چاق تر می شوند! روی این ریل نجاتی برای ایران قابل تصور نیست. شما باید شوک درمانی را متوقف کنید و تمام روندهای ضد کارایی و فسادزای دیگر ، مانند میدان دادن بی ضابطه به بانک‌های خصوصی، آزادسازی واردات افراطی و مشکوک و ده‌ها مورد دیگر را متوقف کنید. اگر بخواهیم نجات پیدا کنیم، باید رویمان را به مردم و تولید فناورانه کنیم.
این اقتصاددان با یادآوری اینکه در کنار همه این تلخی ها و ناگواری ها و تاسف‌ها، مایه امید این است که همه این مسائل در تسخیر علم قرار دارند و ما می‌توانیم بفهمیم که چرا به این روز افتادیم و راه نجات از آنها چیست، گفت: این آزادسازی‌ها و خصوصی‌سازی‌های نابخردانه و این شوک درمانی‌های نابخردانه ما را دچار بحران کرده اند.
بدون کنترل تقاضای سوداگرانه، بهبود در مسکن ملکی و اجاره‌ای محال است! قانون مالیات بر خانه‌های خالی به طور شرم‌آوری اجرا نمی‌شود، چرا مسئولان مواخذه نمی‌شوند؟
مومنی تاکید کرد: چه در ساحت مسکن ملکی و چه در ساحت مسکن اجاره‌ای، ایران روی بهبود به خود نخواهد دید؛ مگر اینکه تقاضاهای سوداگرانه مسکن کنترل شود. شما اگر ۱۰۰ تمهید بیندیشید و به این موضوع کاری نداشته باشید، تمام آنها از کارکرد می‌افتد؛ نمونه اش مالیات بر خانه‌های خالی است که به شدت شرم‌آور است. شما زورتان به کارمندان و کارگران بیچاره اینگونه می رسد که صددرصد مالیات را از آنها می گیری و آن وقت بگویید عملکردتان در مورد مالیات بر خانه های خالی چه نسبتی با الزام قانونی داشته است!؟ رویتان می شود!؟ مگر این قانون نیست!؟ چطور می شود درباره زلف خانم ها به قانون استناد می‌کنید! این هم قانون است دیگر! چرا یک بار نمی شنویم آنها که این میزان در انجام وظیفه قانونی‌شون اهمال می کنند، مورد مواخذه قرار بگیرند!؟ برای اینکه همه اینها حساب و کتابهایی دارد. وقتی بخش قابل اعتنای ساختار قدرت، به تسخیر گروه‌های غیر مولد در می آید نظام ترجیحات تغییر می کند، می گویید می خواهید عدالت برقرار کنید اما نظام مالیات ستانی و نظام پولی ات واژگون است.
غم انگیز است که افزایش تعداد صاحب خانه هایمان هیچ نسبتی با تعداد خانه هایی که ساختیم ندارد
این اقتصاددان به گزارش وزارت کار درباره اینکه ۵۰ درصد کل جمعیت ایران در تمام عمر حتی یک بار هم نمی توانند یک وام بانکی بگیرند، گفت: خیلی مردم مظلوم، نجیب و مستحکمی داریم که علیرغم همه این ناملایم ها، مدارا می‌کنند. خیلی غم انگیز است که ما در کشور این پارادوکس بزرگ را در مسکن داریم که مرتب خانه می‌سازیم اما افزایش تعداد صاحب خانه هایمان هیچ نسبتی با تعداد خانه هایی که ساختیم ندارد. مهر 1401، مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در گزارشی اعلام کرد در یازده ساله 1358 تا 1395 حدود یازده میلیون خانه در ایران ساخته شده! یعنی سالی یک میلیون مسکن ساخته شده اما بحران مسکن حادتر شده اما فقط حدود 2.5 میلیون نفر به تعداد مالکان و حدود 3 میلیون و 260 هزار نفر به تعداد مستاجران اضافه شده است. عزیزان باز عبرت نمی گیرند.
بازی با قیمت‌ها برای کنترل تقاضا بی‌فایده است، تولیدکنندگان پراتلاف تشویق می‌شوند!
مومنی با بیان اینکه روزانه بیش از 1.3 میلیون بشکه معادل نفت خام، در فرایندهای تولید، انتقال و توزیع حاملهای انرژی تلف می شود و آنها می خواهند از طریق افزایش قیمت و تنبیه مصرف کنندگان که در این اتلاف عظیم هیچ نقشی ندارند، مشکل کمبودها را رفع کنند، ادامه داد: چند بار آزمون می کنید!؟ چند بار شکست بخورید می گویید دیگر بس است!؟ بازی با قیمت، ابزار کنترل تقاضا است شما در بخش عرضه حاملهای انرژی مشکل دارید. کارشناسان هم می گویند با این تنبیه مردم، نه تنها این مشکل حل نمی شود، بلکه تولیدکننده ناکارآمد و پراتلاف و اسراف ، از اینکه به او کاری نداری، تشویق می شود!
با رها کردن سوداگران و شوک درمانی، مردم صد سال برای خانه‌دار شدن باید صبر کنند! وقتی می گوییم راه حل چیست!؟ می گویند باید شوک جدید وارد کنیم
این اقتصاددان توضیح داد: داده های گزارشهای رسمی منتشر شده، بسیار تکان دهنده است و می گوید فقط در یک دوره زمانی کوتاه، در اثر همان رویکرد شوک درمانی و رها کردن مافیاها و سوداگرها و دلال‌ها و انتقال تمام فشارها به مردم، قیمت مسکن در تهران فقط از اسفند ۱۳۹۶ تا شهریور ۱۴۰۱ بیش از ۷۵۰ درصد رشد داشته است. یعنی با سیاستهای تورم زا و با رها کردن سوداگرها مرتب امید مردم را اول به خانه‌دار شدن ناامید کردید، همانطور که گزارشهای رسمی می گوید در بعضی از دهکهای درآمدی، زمان مورد نیاز برای خانه دار شدن از صد سال عبور کرده است. ببینید اینها چقدر شرم آور است! چرا قباحت این چیزها را متوجه نمی شوید!؟ با شوک درمانی و سیاست تورم زا، فشار بر معیشت، مسکن، آموزش و سلامت مردم را تنگ می‌کنید و مرتب مافیاها را چاق‌تر می‌کنید، بعدم وقتی می گوییم راه حل چیست!؟ می گویند باید شوک جدید وارد کنیم!
مسئولان کشور قبل از مرگ سهراب متوجه شوند
مومنی در پایان ابراز امیدواری کرد که مسئولان کشور قبل از مرگ سهراب متوجه شوند که در این مسیر برای ایران راه نجاتی قابل تصور نیست و مسیر سیاستهای تورم زا و شوک درمانی فقط می‌تواند بر گستره و عمق فاجعه ها و وابستگی های ذلت آور شدت ببخشد.
