به گزارش بهداشت نیوز سرطان سینه، یکی از شایع‌ترین نگرانی‌های سلامت زنان در جهان، با وجود پیچیدگی‌هایش، در صورت تشخیص زودهنگام، کاملاً قابل کنترل و درمان است. این بیماری فراتر از یک نام، با سبک زندگی، آگاهی، مراقبت از خود و قدرت تشخیص به‌موقع گره خورده است. در همین راستا، دکتر مریم عشوری مقدم، متخصص زنان و زایمان، به بررسی ابعاد مختلف سرطان سینه، از عوامل خطر و علائم هشداردهنده گرفته تا روش‌های پیشگیری و اهمیت غربالگری پرداخته است.
عوامل خطر ابتلا به سرطان سینه را بشناسید
دکتر عشوری مقدم تاکید کرد: سرطان سینه شایع‌ترین نوع سرطان در میان زنان است، اما نباید فراموش کرد که مردان نیز، هرچند بسیار نادرتر، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه، احتمال وقوع آن را در هر دو جنس افزایش می‌دهد. آمارها نشان می‌دهند که از هر ۸ یا ۹ زن، یک نفر در طول زندگی خود در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار می‌گیرد.
یکی از مهم‌ترین عوامل خطر در ابتلا به سرطان سینه، سابقه خانوادگی و زمینه‌های ژنتیکی است. افرادی که بستگان درجه یک یا دو آن‌ها (مادر، خواهر، خاله، عمه، مادربزرگ یا دخترخاله) سابقه این بیماری را داشته‌اند، بیشتر در معرض خطر هستند و نیازمند توجه و غربالگری دقیق‌تری برای سرطان سینه می‌باشند.
علاوه بر ژنتیک، عوامل مرتبط با سبک زندگی مانند اضافه وزن و چاقی، مصرف دخانیات (از جمله سیگار و قلیان)، استفاده بی‌رویه از برخی داروهای هورمونی و به طور کلی سبک زندگی ناسالم، می‌توانند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند. در مقابل، رعایت سبک زندگی سالم، حفظ وزن ایده‌آل، فعالیت بدنی منظم، تغذیه مناسب و پرهیز از دخانیات در کاهش این خطر بسیار مؤثر است.
نقش بارداری و شیردهی در محافظت برابر سرطان سینه
این متخصص زنان تصریح کرد: زنانی که هرگز باردار نشده‌اند یا سابقه شیردهی به فرزند خود را ندارند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان سینه هستند. متخصصان معتقدند تجربه بارداری کامل و به‌ویژه شیردهی، می‌تواند نقش محافظتی قابل توجهی در برابر این بیماری ایفا کند.
در میان بیماران، زنانی که ازدواج نکرده‌اند یا فرزندی به دنیا نیاورده‌اند، خصوصاً اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه نیز داشته باشند، با ریسک جدی‌تری مواجه هستند. این عوامل اهمیت غربالگری و معاینات دوره‌ای را دوچندان می‌کند.
علائم هشداردهنده سرطان سینه: چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
عشوری مقدم تاکید کرد: شناخت علائم هشداردهنده سرطان سینه برای مراجعه به‌موقع به پزشک ضروری است، هرچند همه علائم نشانه قطعی سرطان نیستند. وجود توده یا سفتی غیرمعمول در سینه یا زیر بغل، زخم‌های پوستی مقاوم روی سینه، ترشح از نوک سینه (به‌ویژه ترشحات خونی)، تغییر در شکل ظاهری سینه یا نوک آن (مانند فرورفتگی) و تغییر رنگ یا بافت پوست سینه از جمله این نشانه‌ها هستند.
برخی زنان ممکن است درد سینه را نیز تجربه کنند. اگرچه بیشتر دردهای سینه با سرطان مرتبط نیستند و گاهی در چرخه قاعدگی طبیعی هستند، اما در صورت تداوم یا شدت غیرمعمول، بررسی پزشکی برای رد احتمال سرطان سینه توصیه می‌شود.
راهکارهای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه
این متخصص زنان افزود: عواملی چون بارداری پیش از ۳۰ سالگی و شیردهی به فرزند، تغذیه سالم سرشار از میوه و سبزیجات و پرهیز از غذاهای پرچرب و سرخ‌کردنی، می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهند. همچنین، زندگی در محیط‌های کمتر آلوده از نظر شیمیایی و زیست‌محیطی، پرهیز از مصرف غیرضروری داروهای هورمونی و حفظ وزن مناسب از دیگر راهکارهای پیشگیرانه است.
متاسفانه باور غلطی در جامعه مبنی بر بی‌ضرر بودن قلیان وجود دارد، در حالی که قلیان نیز مانند سایر دخانیات، خطر ابتلا به سرطان سینه و سایر سرطان‌ها را افزایش می‌دهد. حتی اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه وجود داشته باشد، بارداری کامل قبل از ۳۰ سالگی همراه با شیردهی، می‌تواند این ریسک را کاهش دهد؛ البته سقط جنین چنین اثر محافظتی ندارد.
اهمیت حیاتی تشخیص زودهنگام سرطان سینه
دکتر عشوری مقدم متذکر شد: تشخیص زودهنگام سرطان سینه نقشی حیاتی در درمان مؤثر و افزایش طول عمر بیماران ایفا می‌کند. متأسفانه، بسیاری از موارد زمانی شناسایی می‌شوند که توده به اندازه‌ای بزرگ شده که با لمس قابل تشخیص است. هدف نظام‌های بهداشتی، شناسایی این بیماری در مراحل بسیار اولیه و پیش از درگیری غدد لنفاوی است تا بیمار با درمان به‌موقع، سال‌ها زندگی باکیفیت داشته باشد.
معاینه، تصویربرداری و غربالگری هدفمند برای تشخیص به‌موقع
این متخصص تاکید کرد: تشخیص زودهنگام سرطان سینه با ترکیبی از معاینه فردی، معاینه بالینی توسط پزشک و تصویربرداری‌های تخصصی مانند ماموگرافی و سونوگرافی پستان امکان‌پذیر است. معاینه ماهانه سینه توسط خود فرد، به‌ویژه پس از پایان قاعدگی، به آشنایی با بافت طبیعی سینه و تشخیص تغییرات احتمالی کمک شایانی می‌کند.
انجام معاینات دوره‌ای سالانه توسط پزشک یا ماما نیز مکمل غربالگری‌های تصویربرداری است. هدف از غربالگری با ماموگرافی و سونوگرافی، شناسایی توده‌های کوچکی است که در معاینه فیزیکی قابل لمس نیستند.
زمان‌بندی غربالگری سرطان سینه: چه کسانی و از چه سنی؟
عشوری مقدم تصریح کرد: شروع ماموگرافی معمولاً از سن ۴۰ سالگی توصیه می‌شود، زیرا پیش از این سن، بافت پستان متراکم‌تر است و دقت ماموگرافی کاهش می‌یابد. بیشترین موارد ابتلا به سرطان سینه بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی مشاهده می‌شود و برای این گروه سنی، انجام ماموگرافی سالانه ضروری است.
در موارد خاص، مانند وجود سابقه خانوادگی قوی ابتلا به سرطان سینه، غربالگری باید زودتر، یعنی ۵ سال پیش از سن تشخیص اولین فرد مبتلا در خانواده آغاز شود. برای مثال، اگر مادری در ۳۵ سالگی مبتلا شده، دخترش باید از ۳۰ سالگی غربالگری را شروع کند.
سونوگرافی پستان: مکملی برای ماموگرافی
این متخصص زنان اظهار داشت: در شرایطی که بافت پستان متراکم باشد یا شک به ضایعه‌ای خاص وجود داشته باشد، پزشک ممکن است انجام سونوگرافی پستان را نیز در کنار ماموگرافی یا به تنهایی توصیه کند تا تصویر دقیق‌تری از وضعیت پستان به دست آید و تشخیص سرطان سینه با اطمینان بیشتری صورت گیرد.
ماموگرافی: اشعه‌ای ایمن در برابر تهدید جدی سرطان سینه
عشوری مقدم با اشاره به نگرانی برخی افراد از اشعه ماموگرافی، اطمینان داد: میزان اشعه دریافتی در این روش، به‌ویژه با دستگاه‌های جدید دیجیتال، بسیار اندک و در حد قابل قبول است؛ حتی کمتر از برخی عکس‌برداری‌های ساده دیگر. مزایای تشخیص زودهنگام سرطان سینه با ماموگرافی، به‌مراتب بیشتر از خطرات ناچیز اشعه آن است و می‌تواند فرد را از درمان‌های سنگین‌تر نجات دهد.
درمان‌های نوین سرطان سینه: سبک‌تر و موثرتر از گذشته
این متخصص زنان بیان کرد: پیشرفت‌های چشمگیر پزشکی، درمان سرطان سینه را نسبت به گذشته ساده‌تر و قابل‌تحمل‌تر کرده است. بسته به مرحله بیماری، درمان ممکن است شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، هورمون‌درمانی یا ترکیبی از این روش‌ها باشد. گاهی پیش از جراحی از شیمی‌درمانی برای کوچک کردن توده استفاده می‌شود و پس از آن، پرتودرمانی برای حذف سلول‌های باقی‌مانده تجویز می‌گردد. تشخیص زودهنگام، کلید موفقیت در درمان سرطان سینه است.
بی‌خبری از سرطان سینه، ایمنی نمی‌آورد!
عشوری مقدم خاطرنشان کرد: دیگر نمی‌توان تنها بر اساس سن، احتمال ابتلا به سرطان سینه را قضاوت کرد. با پیگیری‌های تشخیصی و درمانی به‌موقع، می‌توان امید به حداقل ۲۰ سال زندگی باکیفیت پس از تشخیص داشت. نادیده گرفتن علائم اولیه و بی‌توجهی به معاینات دوره‌ای، بزرگترین اشتباه است، زیرا بی‌خبری در مورد سرطان سینه به معنای گسترش بیماری به اندام‌های حیاتی است. غربالگری منظم حیاتی است.
سرطان سینه محدود به میانسالی نیست: جوانان هم در خطرند
وی هشدار داد: برخلاف تصور رایج، سرطان سینه تنها مختص افراد مسن نیست و جوانان، به‌ویژه با سابقه خانوادگی، نیز در معرض خطر هستند. لذا توصیه می‌شود دختران جوان نیز با آموزش خودآزمایی ماهانه سینه و در صورت نیاز، پیگیری روش‌های تشخیصی مانند سونوگرافی، مراقب سلامت خود باشند.
کیست‌های خوش‌خیم پستان و چالش‌های تشخیصی
دکتر عشوری مقدم در پایان گفت: وجود کیست‌های ریز و خوش‌خیم در سونوگرافی‌ها شایع است و به‌تنهایی نگران‌کننده نیست. اما تعداد زیاد آن‌ها ممکن است معاینه بالینی را دشوار کرده و تشخیص توده‌های مشکوک به سرطان سینه را سخت‌تر کند. بنابراین، حتی با وجود این کیست‌ها، بررسی‌های منظم و دقیق برای تشخیص زودهنگام هرگونه تغییر ضروری است.
منبع: باشگاه خبرنگاران
