خبرگزاری مهر، گروه استانها؛ در شرایطی که ایران با چالش‌های اقلیمی، کاهش منابع آبی، افزایش مصرف انرژی و فشارهای ناشی از تحریم‌های اقتصادی روبه‌رو است، مسئله بهره‌وری و استفاده بهینه از منابع انرژی بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است و آب، برق و گاز سه رکن اصلی تأمین نیازهای حیاتی، صنعتی و رفاهی کشور به شمار می‌روند و ادامه روند مصرف بی‌رویه و بدون برنامه‌ریزی این منابع، تهدیدی جدی برای پایداری توسعه در سال‌های آینده محسوب می‌شود.
کارشناسان معتقدند فرهنگ مصرف در ایران نیازمند بازنگری جدی است و بدون نهادینه‌سازی صرفه‌جویی در جامعه، حتی افزایش تولید نیز نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای فزاینده باشد و در سال‌های اخیر، کاهش شدید بارندگی، قطعی برق در تابستان‌ها و افت فشار گاز در زمستان‌ها، زنگ هشدار را برای مسئولان و مردم به صدا درآورده است، هشداری که تنها با اصلاح الگوهای مصرف و توجه عملی به بهره‌وری قابل پاسخ است.
در چنین شرایطی، بهره‌وری در مصرف انرژی از یک انتخاب اختیاری به یک ضرورت ملی تبدیل شده است و استمرار توسعه کشور، حفظ کیفیت زندگی، کاهش هزینه‌های عمومی و حتی استقلال اقتصادی در گرو آن است که آحاد جامعه، سازمان‌ها و صنایع، مسئولانه و با برنامه به سمت استفاده بهینه از منابع موجود حرکت کنند.
ایران اسلامی برای عبور از تنگناهای موجود، بیش از هر چیز به یک عزم ملی برای نهادینه‌سازی فرهنگ صرفه‌جویی نیاز دارد.
مصرف بی رویه انرژی از مصادیق پایمال کردن حقوق عموم مردم است
امام جمعه محلات در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: مصرف بی‌رویه انرژی برخلاف آموزه‌های اسلامی است که منجر به تضییع حقوق عمومی می‌شود.
حجت‌الاسلام مهدی ربانی با اشاره به روز بهره‌وری و مصرف بهینه گفت: متأسفانه سرانه مصرف انرژی در کشور ما نسبت به میانگین جهانی بالاتر است و این موضوع باعث ایجاد ناترازی در حوزه انرژی شده، در حالی‌که کشور ما از منابع غنی خدادادی برخوردار است.
وی با تأکید بر ضرورت فرهنگ‌سازی در حوزه استفاده بهینه افزود: لازم است مردم نسبت به مصرف صحیح و بهینه منابع طبیعی و انرژی اهتمام بیشتری داشته باشند چرا که نهادینه شدن فرهنگ صرفه‌جویی در جامعه نه‌تنها به رفع ناترازی انرژی کمک می‌کند، بلکه منجر به حفظ ذخایر ملی برای آیندگان و افزایش ثروت ملی و قدرت اقتصادی کشور خواهد شد.
حجت‌الاسلام ربانی ادامه داد: استفاده بی‌رویه و بیهوده از نعمت‌ها و ذخایر خدادادی در آموزه‌های دینی جایز نبوده و حرام دانسته شده است و اگر افراد جامعه به این حکم اسلامی پایبند باشند، اصلاح الگوی مصرف به‌طور طبیعی در فرهنگ عمومی نهادینه خواهد شد.
وی همچنین با اشاره به بُعد اجتماعی موضوع تصریح کرد: رعایت حقوق دیگران از تأکیدات مهم و اساسی دین اسلام است و منابع ملی کشور متعلق به همه مردم است و اسراف و مصرف بی‌رویه به معنای تضییع حقوق دیگران و مانعی برای بهره‌مندی سایر افراد از این منابع است بنابراین، استفاده درست و عاقلانه از انرژی و ذخایر طبیعی نه‌تنها یک وظیفه اقتصادی، بلکه یک مسئولیت دینی و اجتماعی است.
آموزش صرفه‌جویی باید از کودکی آغاز شود
کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به روز بهره وری و بهینه سازی مصرف در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: آموزش صرفه جویی باید از کودکی آغاز شود چرا که در آینده منجر به نسلی مسئولیت‌پذیر، مقتصد و آگاه در برابر منابع ملی خواهد شد.
حامد جمال‌زاده با اشاره به روند نگران‌کننده مصرف بی‌رویه انرژی در سطح خانوارها گفت: متأسفانه بخش قابل‌توجهی از مشکلاتی نظیر ناترازی انرژی، افت فشار گاز در زمستان، قطعی برق در تابستان و همچنین افزایش هزینه‌های دولتی برای تأمین زیرساخت‌های انرژی، ریشه در مصرف نادرست و غیرضروری افراد و خانواده‌ها دارد که این الگوی نادرست نه‌تنها به منابع کشور آسیب می‌زند، بلکه فشار اقتصادی سنگینی به بودجه عمومی و ثروت ملی وارد می‌کند.
وی افزود: مردم باید بدانند صرفه‌جویی تنها یک توصیه اخلاقی یا اجتماعی نیست، بلکه اقدامی ضروری برای جلوگیری از هدررفت سرمایه‌های کشور است و وقتی یک خانواده بتواند مصرف برق یا گاز خود را مدیریت کند، به‌صورت مستقیم از افزایش هزینه‌های زندگی خود جلوگیری کرده و به‌صورت غیرمستقیم از تحمیل فشار بیشتر به دولت و نظام اقتصادی کشور جلوگیری می‌کند که این رفتارهای خرد، در مجموع منجر به ایجاد ثبات اقتصادی، تقویت زیرساخت‌ها و آرامش عمومی خواهد شد.
جمال‌زاده با تأکید بر ضرورت فرهنگ‌سازی عمیق در این زمینه تاکید کرد: خانواده‌ها باید فرهنگ صرفه‌جویی و پس‌انداز را به فرزندان خود منتقل کنند، البته باید توجه داشت که پس‌انداز فقط به معنی ذخیره پول نیست.
وی ادامه داد: آموزش صرفه‌جویی در مصرف آب، برق، گاز و حتی وقت نیز بخشی از تربیت اقتصادی نسل آینده است و کودک باید یاد بگیرد زمانی که چراغ اضافی را خاموش می‌کند یا در مصرف آب دقت دارد، در واقع به اقتصاد خانواده و کشور خود کمک می‌کند که این نگاه اگر از کودکی نهادینه شود، در آینده منجر به بهره مندی از نسلی مسئولیت‌پذیر، مقتصد و آگاه در برابر منابع ملی خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: در شرایط کنونی کشور که با چالش‌هایی همچون کاهش منابع آبی، تحریم‌های خارجی، نیاز به مدیریت هوشمندانه منابع انرژی و لزوم رشد اقتصادی پایدار مواجه است، نهادینه شدن فرهنگ مصرف بهینه و صرفه‌جویی یک ضرورت حیاتی است و آموزش صرفه‌جویی از خانه و از دوران کودکی، بهترین و مؤثرترین راه برای تضمین آینده‌ای پایدار و ثروتمند برای کشور خواهد بود.
اصلاح الگوی مصرف راه برون رفت از مشکلات کنونی ناترازی انرژی
استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه توسعه پایدار در گفتگو با خبرنگار مهر، بیان کرد: مدیریت مصرف انرژی، کلید عبور از بحران‌های زیست‌محیطی و اقتصادی است.
ابوالفضل محمدنبی با اشاره به بحران انرژی و کاهش منابع طبیعی در کشور، نسبت به ادامه روند فعلی مصرف بی‌رویه هشدار داد و گفت: در سال‌های اخیر، کشور با چالش‌هایی نظیر کم‌بارشی، تغییر اقلیم و افزایش دمای هوا روبه‌رو بوده که پیامدهای آن را اکنون همه ما در قالب قطعی‌های برق و آب به‌ویژه در تابستان‌های گرم شاهد هستیم که این اتفاقات ناشی از سال‌ها بی‌توجهی به اصل "مصرف صحیح و حساب‌شده است.
وی با بیان اینکه ادامه این روند تبعات جبران‌ناپذیری برای اقتصاد و معیشت مردم به همراه دارد، افزود: در شرایط کنونی کشور دیگر صرفه‌جویی یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت ملی است و کشورهایی که توانسته‌اند از بحران‌های انرژی عبور کنند، این موفقیت را مدیون نهادینه شدن فرهنگ مصرف هوشمند و مسئولانه در بین مردم‌شان هستند و ما نیز چاره‌ای جز حرکت به این سمت در شرایط کنونی نداریم.
این استاد دانشگاه، راهکار برون‌رفت از بحران ناترازی انرژی را در دو محور «اصلاح الگوی مصرف» و «سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر» دانست و تصریح کرد: ایران یکی از مستعدترین کشورها در حوزه انرژی خورشیدی و بادی است، اما متأسفانه سهم این منابع در سبد انرژی ما هنوز ناچیز است و برای جبران ناترازی، هم باید مردم در مصرف دقت کنند و هم سیاست‌گذاران به سمت توسعه زیرساخت‌های پاک حرکت کنند و استفاده از پنل‌های خورشیدی خانگی یا سیستم‌های سرمایش و گرمایش کم‌مصرف، گام‌های مؤثر اما ساده‌ای هستند که می‌توانند تأثیر زیادی داشته باشند.
محمدنبی تصریح کرد: بهره‌وری در مصرف انرژی، چیزی فراتر از کاهش هزینه‌ها است و این رفتار نشان‌دهنده درک عمیق از مسئولیت انسانی، اجتماعی و دینی ما است و درست مصرف کردن یعنی قدردانی از نعمت‌های خدا، یعنی کمک به اقتصاد ملی و یعنی ساختن آینده‌ای بهتر برای همه‌مان و مردم ایران با سابقه‌ای طولانی در تمدن و فرهنگ، توان آن را دارند که الگوی موفقی از مدیریت مصرف در منطقه باشند و در این راستا تنها کافی است به این باور قلبی برسیم که «هر فرد» می‌تواند تغییردهنده باشد.
