به گزارش بهداشت نیوز، صدیقه عبدالله‌پور اظهار کرد: وقتی صحبت از تأخیر در فرزندآوری به میان می‌آید، معمولاً با سه گروه از خانم‌ها مواجه هستیم؛ گروه اول، خانم‌هایی که ازدواج را به تأخیر می‌اندازند و معمولاً در سنین بالای ۳۰ سال ازدواج می‌کنند. این سن، در علم پزشکی به‌عنوان سن ازدواج دیرهنگام برای خانم‌ها شناخته می‌شود.
گروه دوم، خانم‌هایی که ازدواج کرده‌اند اما تصمیم به بچه‌دار شدن را به تعویق می‌اندازند؛ در این گروه، فاصله زمانی بین سن ازدواج و بارداری طولانی‌تر از حد معمول است و گروه سوم، خانم‌هایی که یک فرزند دارند اما همچنان با تک‌فرزندی ادامه می‌دهند و برای فرزند دوم، زمان زیادی را صرف تصمیم‌گیری می‌کنند.
وی ادامه داد: در هر سه گروه، به دلیل به‌تعویق‌افتادن تصمیم برای بارداری، سن مادر افزایش پیدا می‌کند. در فرآیند باروری، یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت، سن مادر است؛ چراکه با افزایش سن، کیفیت تخمک‌ها کاهش یافته و اصطلاحاً تخمک‌ها پیر می‌شوند؛ در نتیجه، احتمال ناباروری افزایش می‌یابد. البته این مسئله در مورد مردان نیز صادق است، اما کاهش شانس موفقیت در باروری در خانم‌ها شدیدتر و مشهودتر است.
دکترای تخصصی بهداشت باروری و استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: در سال‌های اخیر، آمارهایی در مورد افزایش ناباروری در ایران مطرح شده است. اما این افزایش لزوماً به معنای بالا رفتن نرخ ناباروری در زنان ایرانی نیست، بلکه بیشتر به دلیل بالا رفتن سن ازدواج و فرزندآوری نسبت به گذشته است؛ این افزایش سن باعث پیری تخمک و در نهایت، نیاز بیشتر به استفاده از روش‌های کمک‌باروری می‌شود.
عبدالله‌پور گفت: استفاده از روش‌های کمک‌باروری، علاوه بر بار مالی سنگین، فشارهای اجتماعی و روانی زیادی را نیز به زوجین تحمیل می‌کند. این زوجین در طول فرآیند درمان، با استرس شدید، نگرانی از شکست درمان و فشارهای اطرافیان مواجه هستند. نگرانی از اینکه آیا می‌توانند والد شوند یا نه، یا اینکه آیا بارداری قبل از رسیدن به یائسگی رخ خواهد داد یا خیر، از جمله دغدغه‌های جدی آن‌هاست.
عوارض بارداری در سن بالا
وی در ادامه عنوان کرد: حتی اگر بارداری به‌طور طبیعی و بدون کمک روش‌های درمانی رخ دهد، خانم‌هایی که در سن بالای ۳۵ سال باردار می‌شوند در معرض افزایش خطر ابتلا به مشکلات دوران بارداری قرار دارند. البته ما هرگز توصیه نمی‌کنیم که این خانم‌ها باردار نشوند، بلکه توصیه ما این است که تحت مراقبت‌های ویژه و نظارت دقیق مراکز بهداشتی و درمانی باشند.
دکترای تخصصی بهداشت باروری و استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به عوارض بارداری در سن بالا گفت: از جمله عوارض شایع بارداری در سنین بالا می‌توان به مواردی اشاره کرد؛ افزایش ریسک سزارین اورژانسی، که به دلیل غیرقابل پیش‌بینی بودن آن، خطر خونریزی و چسبندگی‌ها را افزایش می‌دهد، افزایش احتمال سقط خودبه‌خودی، به‌خصوص به دلیل ناهنجاری‌های کروموزومی که در سنین بالا بیشتر رخ می‌دهند همچنین زایمان طول‌کشیده و سخت که فرآیند زایمان در این افراد معمولاً زمان‌برتر است و زایمان زودرس، که می‌تواند باعث اضطراب شدید در مادر شده و احتمال بستری شدن نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه را افزایش دهد.
عبدالله‌پور افزایش بیماری‌های مزمن همزمان با بارداری، مانند دیابت بارداری و فشار خون بالا که به مراقبت‌های ویژه نیاز دارند، خونریزی‌های پس از زایمان که در سراسر دنیا مهم‌ترین علت مرگ و میر مادران شناخته می‌شود، وزن کم نوزاد هنگام تولد که به‌دلیل اختلال در خون‌رسانی جفت در مادران با سن بالا و افزایش ریسک ناهنجاری‌های کروموزومی، به‌ویژه سندرم داون، که ارتباط مستقیمی با سن مادر دارد را ازجمله دیگر پیامدهای باروری در سنین بالا ذکر کرد و گفت: این مشکلات، نه‌تنها بر سلامت مادر و نوزاد اثر می‌گذارند، بلکه بار روانی، اجتماعی و اقتصادی سنگینی نیز برای خانواده‌ها و جامعه ایجاد می‌کنند.
فرزند صرفا عصای پیری والدین نیست
وی عنوان کرد: با وجود تمام این خطرات، باید تأکید کرد که بسیاری از این عوارض قابل پیشگیری هستند، به‌شرط آنکه اقدامات لازم به‌موقع و با کیفیت انجام شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود زوج‌هایی که امکان فرزندآوری در سنین مناسب را دارند، این کار را به تعویق نیندازند. به‌ویژه خانم‌هایی که تنها یک فرزند دارند و چندین سال از تولد فرزند اول‌شان گذشته است، بهتر است برای فرزند دوم تصمیم‌گیری کنند.
این دکترای تخصصی بهداشت باروری و استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: افزایش فاصله بین فرزندان، علاوه بر خطراتی که برای بارداری به همراه دارد، بر رشد شخصیتی فرزند اول نیز تأثیر منفی می‌گذارد؛ چراکه بازی و تعامل با خواهر یا برادر، یکی از عوامل مهم در رشد عاطفی، اجتماعی و فکری کودکان است و این موضوع، با مهدکودک یا دوستان و اقوام قابل جایگزینی نیست.
عبدالله‌پور اظهار کرد: همچنین باید در نظر گرفت که کیفیت رابطه والد و فرزند در سنین بالا، ناخودآگاه کاهش می‌یابد. تجربه مادری و انرژی مورد نیاز برای مراقبت و تربیت فرزند، در سنین بین ۲۰ تا ۳۰ سال به‌مراتب بیشتر است. در این سنین، مادر توان بیشتری برای یادگیری، همراهی، بازی و حمایت عاطفی دارد، اما در سنین بالاتر، به دلیل خستگی، ابتلا به بیماری‌ها و کاهش توان جسمی، ممکن است نتواند حمایت همه‌جانبه مورد نیاز کودک را فراهم کند.
وی افزود: از سوی دیگر، در میان برخی از مردم، باور رایجی وجود دارد مبنی بر اینکه فرزند در سنین بالا، نقش عصای پیری والدین را ایفا خواهد کرد. در حالی‌که چنین نگاهی به فرزند، نگاه مناسبی نیست. کودک، یک انسان با کرامت ذاتی است و باید به رشد شخصیت، استعدادها و نیازهای عاطفی و اجتماعی او توجه ویژه شود؛ نه اینکه صرفاً به‌عنوان تکیه‌گاه والدین در دوران سالمندی دیده شود.
دکترای تخصصی بهداشت باروری و استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: در نهایت، آنچه اهمیت دارد، افزایش آگاهی زنان و زوج‌ها در خصوص پیامدهای تأخیر در فرزندآوری است. سیاست‌گذاری در حوزه سلامت باید بر پیشگیری متمرکز باشد نه صرفاً درمان. با اطلاع‌رسانی صحیح و به‌موقع، می‌توان از بسیاری از مشکلات احتمالی جلوگیری کرد و سلامت مادران، نوزادان و خانواده‌ها را به بهترین نحو تأمین کرد.
