این روزنامه نگار فرهنگی به الف گفت: «باج»، زمانی اتفاق می افتد که صاحب قدرت بخواهد اثرگذاری کند یا ویترین غیر واقعی در حوزه رسانه ای برای خودش درست کند یا رفتار نامناسب و خطاها و ناصوابی‌هایش در سیاست گذاری و اجرا را به شکلی در رسانه ها بپوشاند.
به گفته وی وقتی یک مسئول با خطایش صدمات سنگین زده باشد اگر وجدان انسانی اش را از دست نداده باشد صراحتا باید بیاید عذرخواهی کند و از مسوولیت کناره گیری کند نه اینکه خطا را دوباره با خطایی دیگر مانند باج بپوشاند. مسئولی که صلاحیت ندارد چه در سطوح بالا و چه در سطوح پایین مسئولیت طبیعتا دنبال کارنامه درست کردن برای خودش است.
نبوی تصریح کرد: من رشوه را در همین طبقه باج قرار می دهم اما به عنوان پایه. چون رشوه دهنده هم دنبال تحقق یک خواسته نامشروع است. رشوه دهنده معمولا می خواهد خطاهایش ماله کشی شود اما سطح بالاتر نامش باج است و قرار است به نفع باج دهنده مجموعه ای از رفتارهای رسانه انجام شود . در اوایل دهه ۷۰ هرنوع از این پرداختی ها، حتی هدایای غیر نقدی هم غیر اخلاقی تلقی می شد اما متاسفانه دامنه این امر به قدری گسترده شد که گاهی میگوییم کاش در همان حد هدایا باقی می ماند!
این روزنامه نگار تاکید می کند: به مرور که جلوتر آمدیم از آنجا که بعضی همکاران تن دادند به این قبیل هدایا، این رفتار متاسفانه نوعی فرهنگ شد در حالی که این هدایا مقدمه باج های بزرگتر است. خبرنگار از یک رسانه حقوق می گیرد و معنا ندارد که به او هدیه بدهند. البته هدیه نقدی منظور است چون برخی هدایای معنوی مثال کتاب تلقی منفی درباره اش وجود ندارد. اما اگر هدیه غیر متعارف تلقی شود در ذهن هر کس که می شنود قطعا محل اشکال است. در دنیا تا حدی هدیه را قابل چشم پوشی می دانند اما از حدی به بالاتر دیگر رشوه یا تعابیر دیگر تلقی می شود. هدایا در کشورهای غربی سقفی دارد که اگر از آن حد بگذرد شاید باج تلقی نشود اما رشوه تلقی می شود. کسی که باج می دهد برای چه باج می دهد؟ خروجی رشوه و باج یکی است. البته گاهی هم رسانه می خواهد باج گیری کند که باج نیوزها همین کار را می کنند.
نبوی با ذکر خاطره ای درباره موضوع هدیه به خبرنگاران گفت: در اوایل دولت پس از جنگ در روزنامه رسالت یکی از خبرنگاران اقتصادی که برای گفتگو با یکی از وزرا رفته بود با هدیه ای غیر متعارف در آن زمان برگشت و آن را در مقابل آقای توکلی دبیر اقتصادی روزنامه گذاشت. آن یک هدیه نبود بلکه مدیون کردن یا باج بود. آقای توکلی هم که روحیه اش معلوم است و نقل کردند که همان جا به مقام مسوول یاد شده زنگ زده بود که اگر بار دیگر این کار تکرار شود ماجرا را در وزنامه منتشر می کنیم.
این روزنامه نگار یادآور شد: یکی از پایگاهای خبری، معروف به باج گیری است. خب چرا همکاران ما اعلام برائت نمی کنند؟ همه ما در ملاحظات و رودربایستی ها گیر کرده ایم. وقتی خودمان این کار را نمی کنیم چرا باید از دولت یا قوه قضائیه توقع داشته باشیم کارش را درست انجام بدهد. البته که آنها هم باید کارشان را نجام دهند اما ما اهالی رسانه هم مسئولیت اخلاقی و اجتماعی داریم که به آن عمل نمی کنیم.
به گفته نبوی بخشی ازاین باج گیرهای رسانه ای «انسان رسانه ها» هستند. حتی بعضی از آن ها وجهه های خیلی خوبی در افکار عمومی دارند. از آنجا که به دلیل حجم انبوه تولید محتوای آن ها، امکان نظارت از ناحیه سازمان حکمرانی بر آنها نیست گمان می کنم سازمان حکمرانی باید سندیکاها رو بپذیرد چون نهادهای صنفی باید این کار را بکنند.
وی در این زمینه تصریح کرد: ما در حوزه رسانه سندیکا نداریم. زمانی در دهه ۷۰ شرکت تعاونی مطبوعات راه افتاد. دوره ای هم انجمن صنفی روزنامه نگاران راه اندازی شد و جریان دیگری هم که تلقی اش این بود که انجمن سیاسی است در مقابلش انجمن روزنامه نگاران مسلمان را راه اندازی کرد! اماهیچکدام کار صنفی نکردند. هم انجمن صنفی کار سیاسی کرد و در مقام یک حزب ظاهر شد، هم انجمن روزنامه نگاران مسلمان. شرکت تعاونی مطبوعات هم اساسا وظایف دیگری داشت. سندیکاهای صنفی در غرب بخشی از کارشان حفظ حریم ها و مرزهای اخلاق حرفه ای در آن صنف است. این یکی از مشکلات ماست. نمی خواهم بگویم اگر سندیکا می داشتیم همه مشکلات حل می شد و باج گیرها و شبه رسانه وجود نداشت اما به هرحال می شد تصور کرد که این آفت ها کاهش قابل ملاحظه ای پیدا می کرد و حداقل جایی بود که به این موارد رسیدگی کند !
نبوی معقد است باید بپذیریم نظارت ها باید از ناحیه مردم باشد و این به معنای نفی نظارت دولت نیست. در نظام های کاپیتالیستی هم نظارت های عالی دولت مطلقا نفی نمی شود و سر بزنگاه محکم به میدان می آیند و با حقوقی که قانون تعیین کرده متناسب با منافع ملی از دید خودشان محدودیت هایی را موقتا اعمال می کنند. البته ما هم از این کارها می کنیم اما یادمان می رود قرار بود این محدودیت ها مقطعی باشد !
متن کامل این گفت و.گو را اینجا ببینید
