عصر ایران؛ فرزانه احمدی- سفر رییس جمهور آمریکا به خاورمیانه حواشی زیادی داشت، اما شاید اصل موضوع که رسانه‌های خارجی هم زیاد به آن پرداختند، ارقام چند میلیارد دلاری قراردادهای او با چند کشور عربی جنوب خلیج فارس بود. قراردادهایی برای سرمایه‌گذاری و خرید هواپیما، تکنولوژی و تسلیحات نظامی که ارقام نجومی پول را به سمت آمریکا گسیل کرد اما نکته جالب توجه برای ایرانی‌ها شاید مقایسه این ارقام با بودجه عمومی ایران باشد.
دونالد ترامپ در سفر خود به خاورمیانه به سه کشور عربستان، قطر و امارات سفر کرد و مورد استقبال زیادی قرار گرفت. قراردادهای نجومی مرد اول آمریکا با این کشورها و هدیه‌هایی که دریافت کرد به خبر اول بسیاری از رسانه‌های جهان تبدیل شد.
طبق اعلام کاخ سفید، ارزش قراردادهای امضا شده در سفر دونالد ترامپ به عربستان سعودی، حدود ۶۰۰ میلیارد دلار است که یکی از جنجالی‌ترین آنها قرارداد ۱۴۲ میلیارد دلاری خرید تجهیزات و خدمات نظامی توسط عربستان از چندین شرکت دفاعی آمریکایی است.
توسعه مراکز داده هوش مصنوعی و حوزه فناوری و همچنین زیرساخت‌های انرژی آمریکا بخش دیگری از این قراردادها است.
در قطر رقم قرارداد حدود یک سوم میزان قرارداد سعودی بود با این حال همچنان رقم قابل توجهی را شامل شد. یک توافق‌نامه به منظور سرمایه‌گذاری مشترک با ارزش بیش از ۲۴۳٫۵ میلیارد دلار بین دو کشور امضا شد. خرید سلاح به ارزش ۴۲ میلیارد دلار توسط دوحه از ایالات متحده نیز در دستور کار است. قطر همچنین برای خرید ۲۱۰ فروند هواپیمای بوئینگ به ارزش تقریبی ۹۶ میلیارد دلار قراردادی منعقد کرد.
امارات متحده عربی هم قراردادهایی به ارزش حدودی ۲۰۰ میلیارد دلار با رییس جمهور آمریکا بست. خرید ۲۸ فروند هواپیمای بوئینگ ۷۸۷ و ۷۷۷ ایکس ساخت ایالات متحده با موتورهای شرکت جنرال‌الکتریک با رقم ۱۴.۵ میلیارد دلار بخشی از این قرارداد بود.
پروژه ساخت بزرگترین مرکز داده هوش مصنوعی خارج از آمریکا در ابوظبی توسط دو کشور یکی دیگر از بخش‌های قرارداد است که در توسعه فناوری هوش مصنوعی نقش مهمی خواهد داشت.
این ارقام برای ایران از این جهت حایز اهمیت است که مقایسه آن با بودجه عمومی در ایران اختلاف فاحشی را نشان می‌دهد.
طبق آنچه که برای رقم بودجه در ایران اعلام شده است، بودجه عمومی کشور در سال 1404 حدود 6400 هزار میلیارد تومان است. بیایید این رقم را به دلار تبدیل کنیم و نرخ دلار را بر اساس نرخ بازار آزاد در نظر بگیریم که هنگام تنظیم این گزارش حدود 83 هزار تومان است، با تقسیم بودجه به نرخ دلار، می‌بینیم که بودجه عمومی کشور در سال 1404 معادل تقریبی 77 میلیارد دلار است.
حالا آن را با رقم نهایی قرارداد عربستان و امریکا مقایسه کنید. 77 میلیارد دلار در برابر 600 میلیارد دلار! یعنی قرارداد تجاری عربستان و امریکا، حدود 8 برابر کل بودجه عمومی ایران است و فقط ارزش تسلیحاتی که عربستان در این قرارداد از امریکا می‌خرد دو برابر کل بودجه ایران است.
همچنین میزان قراردادهای امضا شده در قطر، یک کشور کوچک در جنوب خلیج فارس، حدود سه برابر کل بودجه عمومی ایران با وسعت زیاد و منابع سرشار گازی، نفتی و معدنی است.
وضعیت قراردادها در امارات هم تقریبا مشابه است و حدود سه برابر بیشتر از کل بودجه ایران ارزش دارد.
گفتیم که خرید ۲۸ فروند هواپیمای بوئینگ ۷۸۷ و ۷۷۷ ایکس ساخت ایالات متحده با موتورهای شرکت جنرال‌الکتریک با رقم ۱۴.۵ میلیارد دلار بخشی قرارداد امریکا و امارات بود. جالب است که بدانید اسفند سال گذشته معاون اسبق هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری در گفت‌وگو با تسنیم گفته بود که برای نوسازی صنعت حمل و نقل هوایی ایران به سرمایه‌ای حدود ۱۳ میلیارد دلار نیاز داریم، یعنی تقریبا رقمی نزدیک به میزان سرمایه‌گذاری امارات برای خرید هواپیما از شرکت‌های امریکایی. این رقم حدود یک ششم بودجه عمومی ایران است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری دولتی در عربستان و امارات در حال حاضر از بزرگترین صندوق‌های جهان برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌روند که تحت کنترل دولت هستند.
صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان تا یک دهه پیش یک شرکت هلدینگ داخلی کم‌فعالیت بود اما حالا توانسته جایگاه خود را به عنوان یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران تحت نظر دولت در جهان پیدا کند. این شرکت به دنبال سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در صنایع و فناوری‌های در داخل و خارج از کشور خود است.
سازمان سرمایه‌گذاری ابوظبی هم یک شرکت دولتی اماراتی یا صندوق ذخیره ارزی دولت است و وظیفه دارد منابع مازاد حاصل از ذخایر نفتی امارات متحده عربی را مدیریت کند.
در ایران هم صندوق توسعه ملی برای مدیریت و نظارت بر استفاده بهینه از منابع و ثروت ملی کشور در مسیر توسعه ایجاد شد و در سال 1389 کار خود را آغاز کرد.
دی ماه سال گذشته عضو هیأت عامل صندوق توسعه ملی گفته بود در سال‌های اخیر صندوق توسعه ملی 267 میلیون دلار سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی انجام داده است و کل مانده موجودی صندوق ۱۰-۱۱ میلیارد دلار است.
این ارقام را مقایسه کنید با همین قراردادهای اخیر امارات و عربستان با امریکا.
