همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: بالاخره مرجعیت کنوانسیون تنوع زیستی به نهادی که ماهیتا وظیفه حفاظت از تنوع زیستی را دارد رسید. مرجعیت کنوانسیون تنوع زیستی از سال ۱۳۹۷ با مصوبه هیات وزیران به وزارت جهاد کشاورزی منتقل شده و در سال‌های اخیر مورد انتقاد کارشناسان و صاحبنظران قرار گرفته بود اما در جلسه این هفته شورای عالی محیطزیست با پیشنهاد سازمان حفاظت محیطزیست و تایید رئیس جمهوری بررسی این موضوع به جلسه هیات دولت موکول شد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در حیاط هیات دولت به خبرنگاران گفت: به دلیل چالش های متعددی که تنوع زیستی جهان را تهدید می‌کرد، از جمله تخریب زیستگاه‌ها و مشکلات آلاینده‌ها و سایر موضوعاتی که باعث می‌شد تعداد زیادی از گونه‌های حیات وحش، گونه‌های جانوری و گیاهی ما در معرض خطر قرار بگیرند، در سال ۱۳۷۵ جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون تنوع زیستی ملحق شد و در آن زمان مرجعیت ملی آن به وزارت امور خارجه واگذار شد. در سال ۱۳۹۷ مرجعیت ملی کنوانسیون تنوع زیستی به وزارت جهاد کشاورزی محول شد اما با توجه به اهداف ۲۳ گانه کنوانسیون تنوع زیستی، عمدتا منطبق با وظایف ذاتی سازمان حفاظت محیط زیست است از این رو اساتید و متخصصان محیط زیست موضوع را پیگیری کردند تا مرجعیت آن به سازمان حفاظت محیط زیست واگذار شود.
شینا انصاری مثال‌هایی درباره حوزه‌هایی که وزارت کشاورزی برای حفاظت از تنوع زیستی به آن ورود پیدا نمی‌کند زد و گفت: افزایش سطح مناطق حفاظت شده خشکی آبی و دریایی توقف انقراض گونه‌ها، حفاظت از تنوع ژنتیکی، کاهش معرفی گونه‌های مهاجم و کاهش آلودگی‌های محیط زیستی به عنوان اهدافی که این کنوانسیون دارد بیشتر جزو وظایف سازمان حفاظت محیط زیست است تا وظایف وزارت جهاد کشاورزی، یعنی با وظایف جهاد مطابقت ندارد. بعد از بررسی های انجام شده موضوع انتقال مرجعیت به سازمان حفاظت محیطزیست در کمیسیون‌های تخصصی، فرعی و کمیسیون اصلی تصویب شد و امروز در جلسه دولت انتقال مرجعیت این کنوانسیون از وزارت جهاد کشاورزی به سازمان حفاظت محیط زیست به تصویب اعضای دولت رسید. امید داریم بتوانیم به عنوان مرجع ملی این کنوانسیون در جهت حفاظت از گونه‌های جانوری و گیاهی به خصوص گونه‌هایی که به شدت در معرض خطر انقراض هستند مانند یوزپلنگ آسیایی اقداماتی را که موجب بقای این گونه‌ها شود را انجام دهیم.
آیا قرار است چیزی تغییر کند؟
مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و کارشناس محیط زیست درباره اینکه آیا قرار است نهادهای تحقیقاتی ذیل وزارت کشاورزی که تا پیش از این برای تهیه گزارش‌های درخواستی دبیرخانه کنوانسیون تنوع زیستی همکاری می‌کردند درون سازمان ادغام شوند یا نه گفت: نهادهای تحقیقاتی ارزشمندی در این وزارتخانه برای حفاظت از تنوع زیستی مثل باغ گیاه شناسی، موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی، موسسه تحقیقات آب و خاک و ... فعالیت می‌کنند. با توجه به توان مطالعاتی این نهادها، رویکرد سازمان، تداوم همکاری با این نهادهاست. رسیدن به اهداف کنوانسیون تنوع زیستی فقط با مشارکت همه ذی‌نفعان مقدور است. ۱۰ مرجعیت تخصصی ذیل کنوانسیون وجود دارد که برخی از آنها اساسا مربوط به کشاورزی است و محققان آنها گزارش‌های مربوطه را تهیه خواهند کرد. البته افراد متخصص دانشگاهی خارج از دو دستگاه نیز این امکان را دارند که مرجعیت را بر عهده بگیرند. سیاست سازمان حفاظت محیط زیست، همکاری با همه دستگاه‌هاست. با توجه به ماهیت اصلی سازمان که حفاظت از تنوع زیستی است، نقش یک هماهنگ‌کننده را ایفا خواهد کرد.
حمیدرضا میرزاده با اشاره به اینکه کنوانسیون تنوع زیستی یک «رهنمون» برای کشورهاست در مورد تاثیر تغییر مرجعیت گفت: کنوانسیون یک سند بالادستی بین المللی در حفاظت از تنوع زیستی است و صرفا کلیات را در اختیار کشورها می‌گذارد؛ جزئیات و برنامه عمل هر کشوری به تصمیمات داخلی کشورها بستگی دارد. وقتی سازمان مرجعیت را برعهده داشته باشد، رهنمون‌ها تا اجرا فاصله کوتاه‌تری خواهند داشت. چون مسئول اصلی حفاظت از تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست است و تخصصی‌ترین دیدگاه‌ها در بخش دولتی در مورد نحوه حفاظت، از این سازمان به دست می‌آید.
