استاد باستان‌شناسی پیش از تاریخ گفت: آثار غارنشینی باستانی در ایوان؛ نشانه‌های حضور انسان‌های نخستین زاگرس در شهرستان ایوان است.
به گزارش ایسنا، حبیب‌الله محمودیان در این خصوص اظهار کرد: محدوده جغرافیایی شهرستان ایوان در استان ایلام، محل استقرار انسان‌های دوران غارنشینی بوده است، مطالعات باستان‌شناسی اخیر در این منطقه، وجود آثار فرهنگی در غارهای مختلفی مانند «غار خفاش»، «غار بره زرد» و همچنین «غارهای باسکله گرمه» را به‌خوبی آشکار کرده است.
وی خاطرنشان کرد: کوهستان زاگرس که پهناورترین رشته‌کوه ایران است، دارای غارها و پناهگاه‌های متعددی است که برخی از آن‌ها دارای اهمیت تاریخی و برخی دیگر از نظر طبیعت علمی قابل توجه‌اند.
این باستان‌شناس توضیح داد: در این میان، غارهای محدوده ایوان به‌ویژه در دامنه‌های کوه‌های سیوان، کبیرکوه، کول‌کنی ماژین، زینگان، چهل ستون و درّه دراز، مراحل اولیه استقرار انسان‌های باستانی را آشکار می‌کنند همچنین ده‌ها غار ناشناس دیگر در این منطقه می‌توانند سرنخ‌های مهمی درباره تحولات فرهنگی و تمدنی انسان‌های نخستین باشند.
محمودیان بیان کرد: یکی از مناطق باستانی شهرستان ایوان، روستای «باسکله» است که در فاصله ۱۸ کیلومتری شمال ایوان و در مسیر اصلی این شهرستان به کرمانشاه قرار دارد، در این منطقه، غارهای متعددی وجود دارد که برخی از آن‌ها از نظر مطالعات باستان‌شناسی دارای اهمیت ویژه‌ای هستند.
وی گفت: این غار در دامنه جنوبی کوه دیزگه و در فاصله ۱.۵ کیلومتری شمال غربی روستای باسکله قرار دارد. عرض دهانه ورودی ۱۰ متر، عمق ۱۲ متر و ارتفاع دهانه حدود ۸ متر است، در عمق ۸ متری، عرض غار به ۴ متر و ارتفاع آن به ۱.۵ متر می‌رسد، بدنه و سقف غار از سنگ‌های طبیعی تشکیل شده است.
محمودیان تشریح کرد: در سطح محوطه سفال‌های نسبتاً محدودی مشاهده شده است، بیشتر این سفال‌ها بدون نقش و با پخت ناقص هستند، بر اساس یافته‌های موجود، این مجموعه ممکن است به دوره کلکولیتیک (مس سنگ) تعلق داشته باشد.
این باستان‌شناس ادامه داد: فاصله این غار از روستای باسکله دو کیلومتر است. دهانه ورودی ۷ متر عرض، ۲ متر ارتفاع و عمق ۱۴ متر دارد. از عمق چهار متری به بعد، عرض غار به‌طور متوسط پنج متر و ارتفاع آن سه متر است. در مرکز سقف غار شکافی وجود دارد که نور کافی برای دیدن انتهای غار را فراهم می‌کند.
وی با بیان اینکه ارتفاع این غار نسبت به دشت مقابل ۴۰ متر است، افزود: وجود شناسه‌های فرهنگی در این مکان، احتمال تعلق آن به یک دوره تاریخی را افزایش می‌دهد.
محمودیان اضافه کرد: این غار در فاصله سه کیلومتری غرب باسکله و در ارتفاع ۲۲۰ متری نسبت به سطح جاده واقع شده است. دهانه ۲۴ متری ورودی، حدود ۱۰ متر ارتفاع و هشت متر عمق دارد. در عمق چهار متری، عرض آن به ۵ متر کاهش می‌یابد.
وی گفت: در سطح محوطه، سفال‌های پراکنده‌ای مشاهده شده که دارای لعاب گلی، رنگ قهوه‌ای در لبه و نقش‌های سیاه‌رنگ هستند. این ویژگی‌ها نشان از استفاده مجدد یا تغییر کاربری غار در دوره‌های بعدی دارد.
این استاد باستان‌شناسی پیش از تاریخ اظهار کرد: حدود ۳.۵ کیلومتری غرب باسکله و در دامنه کوه گاومهر قرار دارد. این غار بیشتر شبیه به یک پناهگاه صخره‌ای است. دهانه ورودی ۱۸ متر عرض، چهار متر ارتفاع و پنج متر عمق دارد.
محمودیان ادامه داد: سفالینه‌های یافت شده شامل سفال‌های ساده، دست‌ساز، با استفاده از شاموت گیاهی هستند، وجود تیغه سنگ آبسیدین در این محوطه نیز مبین استفاده از آن در دوره کلکولیتیک است.
این دانش‌آموخته باستان‌شناسی پیش از تاریخ گفت:مطالعه و بررسی این محوطه‌ها با چالش‌های متعددی مواجه است. تنوع گسترده محوطه‌ها، دشواری دسترسی به برخی از غارها و عدم وجود مدارک مستند از موانع اصلی شناسایی دقیق تحولات فرهنگی و تمدنی انسان در این منطقه است.
وی اضافه کرد: با این حال، این یافته‌ها می‌تواند زمینه‌ساز پژوهش‌های بیشتر درباره تحولات اجتماعی، فرهنگی و محیطی انسان‌های غارنشین در منطقه ایوان باشد.
