خبرگزاری مهر، گروه استانها: کرج، یکی از مهمترین کلان‌شهرهای ایران، با چالش‌هایی روبرو است که می‌تواند آینده آن را دستخوش تغییرات عمیق کند. فرماندار کرج اخیراً هشدار داده است که این شهر دیگر توان پذیرش جمعیت بیشتر را ندارد و ادارات و خدمات شهری پاسخگوی نیازهای دو میلیون نفر جمعیت نیستند. این هشدار، ضرورت بازنگری در برنامه‌های توسعه شهری و تقویت زیرساخت‌ها را بیش از پیش آشکار می‌کند.
رشد سریع جمعیت؛ از فرصت اقتصادی تا تهدید زیرساختی
کرج یکی از مهاجرپذیرترین شهرهای ایران محسوب می‌شود. نزدیکی به تهران، فرصت‌های اقتصادی و فضای شهری نسبی باعث شده است که میزان ورود جمعیت به این شهر در چند دهه اخیر رشدی چشمگیر داشته باشد. بسیاری از افراد، به دلایل مختلف از شهرهای دیگر به کرج مهاجرت کرده‌اند که این روند، زیرساخت‌های حیاتی شهر را تحت فشار شدید قرار داده است.
به گفته کارشناسان، رشد جمعیت، اگر با برنامه‌ریزی مناسب همراه نباشد، می‌تواند به یک بحران غیرقابل کنترل تبدیل شود. مسائلی مانند کمبود مسکن، ازدحام در سیستم حمل‌ونقل عمومی، کاهش کیفیت زندگی، آلودگی محیط زیست و افزایش هزینه‌های شهرنشینی تنها برخی از پیامدهای بی‌برنامه بودن در مدیریت جمعیت هستند.
حمل‌ونقل شهری؛ ترافیک سنگین
یکی از مهمترین مشکلات ناشی از رشد جمعیت، مسائل حمل‌ونقل و گره‌های ترافیکی است. خیابان‌های اصلی کرج مانند بلوار امام خمینی، جاده ملارد، بلوار شهید بهشتی و اتوبان کرج - تهران در ساعات اوج تردد عملاً به مسیرهای قفل‌شده تبدیل می‌شوند.
کمبود ناوگان حمل‌ونقل عمومی، کمبود متروی گسترده و فرسودگی شبکه اتوبوسرانی از چالش‌های مهم در این حوزه هستند. کارشناسان تأکید دارند که برای حل این مشکل، باید توسعه خطوط ریلی و تقویت سیستم حمل‌ونقل عمومی در دستور کار قرار بگیرد. راهکارهایی همچون افزایش خطوط مترو، ورود اتوبوس‌های برقی و توسعه تاکسی‌های اینترنتی می‌توانند نقش مؤثری در کاهش معضل ترافیک داشته باشند.
بحران مسکن؛ رشد بی‌برنامه ساخت‌وساز
افزایش جمعیت باعث افزایش بی‌سابقه تقاضا برای مسکن در کرج شده است. در پاسخ به این نیاز، پروژه‌های ساختمانی بی‌شماری بدون توجه به ظرفیت‌های شهری ساخته شده‌اند. برج‌های مسکونی بلندمرتبه بدون توجه به زیرساخت‌های آب، برق و فضای سبز شکل گرفته‌اند و شهر را با یک بحران برنامه‌ریزی‌شده مواجه کرده‌اند.
کارشناسان هشدار داده‌اند که ساخت‌وساز باید مطابق با اصول توسعه پایدار صورت گیرد. در غیر این صورت، افزایش بی‌رویه ساختمان‌های مسکونی، فضای عمومی شهر را تحت تأثیر قرار داده و منجر به کاهش استانداردهای زندگی خواهد شد.
بحران آموزش و سلامت؛ نیاز به خدمات عمومی بیشتر
همزمان با افزایش جمعیت، مدارس و مراکز درمانی کرج با بحران ظرفیت روبرو شده‌اند. بسیاری از مدارس موجود، توانایی پذیرش دانش‌آموزان بیشتر را ندارند و این موضوع به افزایش تراکم در کلاس‌ها و کاهش کیفیت آموزش منجر شده است.
از طرف دیگر، کمبود بیمارستان‌های مجهز و مراکز درمانی تخصصی باعث شده است که شهروندان برای درمان بیماری‌های خاص مجبور شوند به تهران مراجعه کنند. این وضعیت، نه‌تنها فشار مضاعفی بر نظام سلامت کشور وارد می‌کند، بلکه هزینه‌های درمانی مردم را نیز افزایش می‌دهد.
راهکارهای پیشنهادی برای حل بحران
برای جلوگیری از تشدید مشکلات شهری، کرج نیازمند یک برنامه جامع برای توسعه زیرساخت‌ها و مدیریت جمعیت است.
برخی از مهمترین راهکارهایی که می‌توانند به حل بحران‌های موجود کمک کنند عبارت‌اند از:
۱- سرمایه‌گذاری در توسعه حمل‌ونقل عمومی
۲- تقویت نظارت بر پروژه‌های ساخت‌وساز و رعایت اصول شهرسازی
۳- گسترش بیمارستان‌ها و مراکز آموزشی جدید
۴- تدوین برنامه‌های مدیریت مهاجرت و توزیع متوازن جمعیت
۵- جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای توسعه زیرساخت‌ها
لزوم اقدام فوری
چالش‌های زیرساختی کرج، نه‌تنها بر شهروندان این منطقه تأثیر می‌گذارند، بلکه می‌توانند مشکلات گسترده‌تری در استان البرز و حتی تهران ایجاد کنند. اگر سیاست‌های توسعه شهری به‌درستی اجرا نشوند، شهر با مشکلات بیشتری نظیر افزایش هزینه‌های زندگی، تراکم بی‌رویه، کاهش کیفیت خدمات عمومی و مشکلات زیست‌محیطی مواجه خواهد شد.
اکنون زمان آن فرا رسیده است که نهادهای دولتی، شهرداری، بخش خصوصی و مردم همکاری کنند تا آینده‌ای بهتر برای کرج رقم بخورد. آیا برنامه‌های توسعه شهری به‌اندازه کافی جدی گرفته خواهند شد، یا بحران‌های زیرساختی این شهر را به سمت مشکلاتی غیرقابل حل سوق خواهند داد؟
زیرساخت‌های کرج در تنگنای رشد جمعیت؛ چالش‌ها و راهکارها از نگاه فرماندار ویژه کرج
سرپرست معاونت استانداری و فرماندار ویژه شهرستان کرج در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص مهمترین چالش‌های زیرساختی کرج با توجه به افزایش جمعیت گفت: کمبودهای زیرساخت‌های آموزشی، ورزشی، درمانی و فضای سبز از مهمترین چالش‌های پیش رو است که بی شک افزایش جمعیت به غیر از ناترازی های انرژی و کمبودهای زیرساختی موجب افزایش ترافیک‌های درون شهری و برون شهری نیز می‌شود.
مهدی مهرور در پاسخ به این پرسش که آیا مطالعاتی برای ارزیابی میزان ظرفیت ادارات و خدمات شهری انجام شده است؟ اظهار کرد: از زمان تشکیل استان البرز طرح آمایش سرزمین انجام شده که در آن وضعیت آتی استان از جمله وضعیت جمعیت و سرانه‌ها در آن مشخص شده است و در جلسات کمیته برنامه ریزی استان توسط سازمان مدیریت برنامه و بودجه برشی از آن قرائت و پیگیری می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی برای کنترل رشد جمعیت و مدیریت مهاجرت به کرج در نظر گرفته شده است؟ بیان کرد: کنترل جمعیت به تنهایی توسط یک شهرستان و استان قابل اجرا نیست بلکه باید به گونه‌ای برنامه ریزی و مدیریت شود که در برخی شهرها و کلانشهرها پذیرش مهاجر را منع و مدیریت کنند که این مسئله نیازمند قوانین و دستورالعمل‌های کشوری است.
وی طرح‌هایی نظیر صدور مجوزهای رایگان در حوزه‌های گردشگری، درمانی، آموزشی و ایجاد و راه اندازی نیروگاه‌های خورشیدی در راستای افزایش زیرساخت‌ها را از جمله برنامه‌هایی ذکر کرد که توسط مدیریت عالی استان به جهت تشویق سرمایه‌گذاری و توسعه شهری در سایر مناطق استان البرز اجرا شوند تا از تمرکز جمعیت در کرج کاسته شود.
سرپرست معاونت استانداری و فرماندار ویژه شهرستان کرج در خصوص اینکه چه برنامه‌هایی برای بهبود حمل‌ونقل عمومی و کاهش مشکلات ترافیکی در کرج تدوین شده است؟ با بیان اینکه مدیریت و توسعه ناوگان حمل و نقل ترافیک توسط شهرداری‌های می‌بایست انجام شود، گفت: ولی در این راستا مجموعه فرمانداری به شدت پیگیر تکمیل پروژه مترو است چرا که در کاهش بار ترافیکی و روان سازی ناوگان حمل و نقل تأثیر بسزایی خواهد داشت.
وی گفت: تکمیل و افتتاح تقاطع‌های روگذر و زیرگذر، توسعه ناوگان اتوبوسرانی، تاکسیرانی، اصلاح هندسی معابر و استفاده از آخرین روش‌های نظارتی هوشمند سازی ترافیک از اولویت‌های فرمانداری است.
وی افزود: تغییر و مدیریت ناوگان حمل و نقل از اولویت‌های استان به ویژه شهرستان کرج است که استاندار محترم نیز نسبت به حل این مسئله دغدغه دارد. تکمیل پروژه‌ی مترو، تکمیل آزادراه شهید سلیمانی، افزایش ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی نیز از جمله پیگیری‌های مداوم است که اقدامات لازم در راستای تحقق این امر توسط دستگاه‌های مرتبط در حال اجرا می‌باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که رشد بی‌رویه ساخت‌وساز چه تأثیری بر کیفیت زندگی شهروندان داشته است، اظهار کرد: بی شک اگر ساخت و ساز مدیریت و کنترل نشود موجب کمبود زیرساخت‌ها، افزایش ترافیک و آلودگی خواهد شد و کیفیت زندگی و ارائه خدمات شهری و اجتماعی را کاهش می‌دهد.
مهرور در خصوص نظارت بر پروژه‌های مسکونی و شهری به جهت افزایش بی‌رویه جمعیت و کمبود امکانات، گفت: نظارت بر پروژه‌های مسکونی و شهری از وظایف شاخص شهرداری‌ها، اداره کل راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی، اداره کل فنی و عمرانی است که می‌بایست با طرح‌های جامع و تفصیلی مطابقت داشته باشد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا ظرفیت بیمارستان‌های کرج برای جمعیت فعلی کافی است؟ گفت: خیر، در این حوزه کمبود داریم و پیگیر رفع آن هستیم.
مهرور در خصوص اقدامات برای توسعه مدارس و بهبود وضعیت آموزش در کرج بیان کرد: نهضت مدرسه سازی در استان البرز به ویژه شهرستان کرج با حضور استاندار محترم رقم خورده و تاکنون مدارس قابل توجهی در مناطق کم برخوردار افتتاح و کلنگ زنی شده است. البته در این مسیر خیرین بزرگوار و مردم عزیز نیز کنار ما هستند تا کمبودهای آموزشی رفع شود.
وی در زمینه نقش بخش خصوصی در توسعه زیرساخت‌های کرج با بیان اینکه بخش خصوصی نقش مؤثری در تسریع پیشبرد اهداف دولت و رفع کمبود زیرساخت‌ها دارد، گفت: ساخت بیمارستان‌های بخش خصوصی، مراکز آموزشی و مدارس غیر انتفاعی، سالن‌های ورزشی، هتل و بوم گردی‌ها ظرفیت‌هایی هستند که بخش خصوصی در راستای رفع کمبودهای زیرساختی انجام داده است و موجب افزایش سرانه‌های درمانی، آموزشی، ورزشی و تفریحی می‌شود.
این مسئول صدور مجوزهای رایگان در حوزه‌های درمانی، ورزشی، آموزشی و گردشگری، همچنین نیروگاه‌های خورشیدی که حسب الامر استاندار البرز، شوراها و شهرداری‌ها پیگیر آن می‌باشند را از جمله برنامه‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری در پروژه‌های شهری عنوان کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که افزایش جمعیت چه تأثیری بر منابع طبیعی، محیط زیست و آلودگی هوا در کرج داشته است، گفت: تأثیر آن غیر قابل انکار است. اگر مدیریت شده و با برنامه ریزی باشد آسیبی نمی‌زند ولی اگر نا متوازن باشد بی شک به منابع طبیعی، محیط زیست و هوا آسیب خواهد زد. کنترل جمعیت و مدیریت زیرساخت‌ها و همچنین مشارکت مردم در حفظ و رشد زیرساخت‌ها از ضروریات جامعه‌ی امروز است
مهرور در پایان در خصوص اینکه چه اقداماتی برای حفظ فضای سبز و کاهش آلودگی در نظر گرفته شده است، گفت: پیگیری تکمیل پروژه پارکرود و پیگیری تکمیل ادامه پروژه دهکده تفریحی باغستان همچنین پارک‌های محلی در زمین‌های سطح شهر، گل کاری و درخت کاری در بلوارها و پیاده روها و مکان‌هایی که امکان رشد گل و گیاه‌های کم آب را داشته باشد در برنامه‌های شهرستان است.
