به گزارش خبرنگار مهر، در دنیای امروز که سبک زندگی مدرن با افزایش بی‌تحرکی، تغذیه ناسالم و استرس‌های روزمره همراه شده، توجه به فعالیت بدنی و ورزش به عنوان یکی از مؤثرترین راهکارهای ارتقا سلامت جسمی و روانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در این میان، ورزش همگانی و یا به‌عبارتی دقیق‌تر «فعالیت بدنی منظم»، به عنوان یک راهکار ارزان، در دسترس و علمی برای کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌های غیر واگیر، نقشی کلیدی در حفظ و بهبود کیفیت زندگی افراد دارد. با این حال، آمارهای جهانی و ملی نشان از نگران‌کننده بودن وضعیت تحرک بدنی دارند؛ تا جایی‌که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است بیش از ۲ میلیارد نفر در جهان فعالیت بدنی کافی ندارند و نرخ کم‌تحرکی به‌ویژه در دهه اخیر به‌طور معناداری رو به افزایش است.

در ایران نیز این وضعیت بغرنج‌تر است. بر اساس برخی برآوردهای رسمی و غیررسمی، بیش از ۷۵ درصد از جمعیت کشور فعالیت بدنی منظم ندارند و زنان به‌طور خاص، با فاصله‌ای ۱۰ درصدی نسبت به مردان، در معرض کم‌تحرکی بیشتری قرار دارند. این آمار در مقایسه با متوسط جهانی، ایران را در رده کشورهایی با وضعیت بحرانی از نظر فعالیت بدنی قرار می‌دهد؛ بحرانی که به‌وضوح در آمار رو به رشد بیماری‌های غیر واگیر، هزینه‌های فزاینده نظام سلامت و کاهش شاخص‌های کیفیت زندگی نمایان شده است.

کارشناسان حوزه سلامت و ورزش بر این باورند که برای عبور از این بحران، باید به ورزش همگانی به‌عنوان یک «نیاز ملی» نگریست و نه صرفاً یک فعالیت تفریحی. در این میان، نقش نهادهای متولی از جمله وزارت ورزش، شهرداری‌ها، رسانه‌ها و سیستم آموزش و پرورش در ترویج، تسهیل و فرهنگ‌سازی در زمینه فعالیت بدنی حیاتی است.

هفته‌ای ۱۵۰ دقیقه ورزش کنید

نادر رهنما کارشناس حوزه ورزش همگانی در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید بر اهمیت توجه به فعالیت بدنی در ارتقای سلامت جامعه اظهار کرد: به‌طور کلی ما دو نوع ورزش داریم؛ یکی ورزش قهرمانی و دیگری ورزش همگانی. ورزش قهرمانی همراه با فشار زیاد، استرس و آسیب‌های جسمی است. تحقیقات نیز نشان داده قهرمانان ورزشی در سطح المپیک و جهان، به‌طور میانگین حدود ۵ سال زودتر از سایر افراد جان خود را از دست می‌دهند. این موضوع می‌تواند به‌دلیل تمرینات شدید، استفاده از مکمل‌ها یا فشارهای روانی ناشی از رقابت باشد.

وی افزود: در مقابل، ورزش همگانی یا به‌عبارتی دقیق‌تر، فعالیت بدنی منظم، ارتباط مستقیم با حفظ سلامت جسمی و روانی دارد. سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند هر فرد بزرگسال دست‌کم ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در هفته داشته باشد. با این حال، آمارهای جهانی نگران‌کننده است؛ به‌گونه‌ای که حدود ۲ میلیارد نفر در سطح دنیا فعالیت بدنی کافی ندارند.

۷۵ درصد ایرانی‌ها فعالیت بدنی کافی ندارند!

رهنما با اشاره به روند فزاینده کم‌تحرکی در جهان ادامه داد: بر اساس آمارهای WHO، نرخ کم‌تحرکی در جهان طی یک دهه گذشته حدود ۵ درصد افزایش یافته است. این پدیده، یکی از عوامل مهم بروز بیماری‌های غیر واگیر مانند بیماری‌های قلبی‌عروقی، دیابت نوع ۲، سکته‌های مغزی، برخی سرطان‌ها، زوال عقل و مشکلات مزمن دیگر است.

وی با اشاره به تفاوت‌های جنسیتی در الگوی فعالیت بدنی عنوان کرد: طبق داده‌های جهانی، زنان نسبت به مردان کمتر فعالیت بدنی دارند که این خود نیاز به بررسی‌های آسیب‌شناسانه دارد. متأسفانه در ایران نیز وضعیت نگران‌کننده‌تر از میانگین جهانی است؛ به‌طوری‌که طبق برخی برآوردها، بیش از ۷۵ درصد از ایرانی‌ها فعالیت بدنی منظم ندارند و این درصد در میان زنان حدود ۱۰ درصد بیشتر از مردان است.

فشار کم‌تحرکی بر دوش نظام سلامت کشور

کارشناس ورزش همگانی در ادامه گفت: عوامل متعددی در پایین بودن نرخ فعالیت بدنی در ایران نقش دارند؛ ازجمله سبک زندگی شهری، دسترسی محدود به فضاهای ورزشی، مشکلات اقتصادی و نگرش‌های فرهنگی نسبت به ورزش؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد تنها حدود ۲ تا ۵ درصد از مردم ایران به‌صورت سازمان‌یافته در برنامه‌های ورزش همگانی ثبت‌نام کرده یا به‌طور منظم فعالیت بدنی دارند، که این یک هشدار جدی برای حوزه سلامت عمومی است.

رهنما افزود: مرگ‌ومیر ناشی از فقر حرکتی امروز به یکی از بحران‌های جهانی در حوزه سلامت تبدیل شده است. در ایران نیز آمارها نشان می‌دهد این کم‌تحرکی، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، به‌شدت رو به افزایش است و بیماری‌های مرتبط با آن، فشار سنگینی بر نظام بهداشت و درمان کشور وارد می‌کنند.

وی با انتقاد از عملکرد دستگاه‌های متولی ورزش همگانی تصریح کرد: نهادهایی مثل وزارت ورزش، شهرداری‌ها و سایر سازمان‌هایی که خود را متولی ورزش همگانی می‌دانند، تاکنون عملکرد موفقی نداشته‌اند. با وجود برنامه‌ریزی‌های متعدد، همچنان شاهد افزایش کم‌تحرکی و پیامدهای آن هستیم که نشان از ناکارآمدی سیاست‌ها دارد.

توسعه ورزش همگانی نیازمند عزم ملی است

این کارشناس حوزه ورزش همگانی در بخش پایانی صحبت‌های خود راهکارهایی برای بهبود وضعیت ارائه داد و گفت: راهکار اساسی در این زمینه، ترویج و تشویق عمومی برای انجام فعالیت بدنی است. باید زیرساخت‌ها به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار توسعه یابد، فضاهای رایگان یا کم‌هزینه برای ورزش همگانی ایجاد شود و آگاهی‌بخشی عمومی از طریق صداوسیما و کمپین‌های رسانه‌ای به‌صورت گسترده انجام گیرد.

وی در پایان تأکید کرد: برای مقابله با پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی کم‌تحرکی، باید سیاست‌های ملی مؤثر و هماهنگ در سطح کشور اجرا شود. امیدوارم روزی برسد که دست‌کم ۵۰ درصد از مردم ایران فعالیت بدنی منظم داشته باشند، کمتر دچار بیماری شوند و طول عمر همراه با کیفیت و سلامت در جامعه افزایش یابد.