طبق آمار موجود، حدود ۶۰ هزار دانشجوی افغانستانی در دانشگاه های ایران مشغول به تحصیل هستند. این دانشجویان، برخلاف همتایان ایرانی خود، حتی در صورت کسب رتبه‌های برتر در کنکور نیز مشمول کاهش یا معافیت شهریه نمی‌شوند و همواره ملزم به پرداخت شهریه کامل هستند.
تاکنون آمار رسمی از مجموع درآمد دانشگاه‌ها از محل شهریه دانشجویان افغانستانی منتشر نشده است، اما برآوردهای غیررسمی نشان می‌دهد این رقم در دانشگاه‌های دولتی از چند میلیون تومان در رشته‌های عمومی تا صدها میلیون تومان در رشته‌های پزشکی و تخصصی متغیر است.
برای درک بهتر از ابعاد این موضوع، اگر میانگین شهریه سالانه دانشجویان افغانستانی را به‌صورت محافظه‌کارانه ۲۰ میلیون تومان در نظر بگیریم، دانشگاه‌های ایرانی در سال بیش از ۱,۲۰۰ میلیارد تومان (معادل ۱۷ میلیون و ۱۴۲ هزار و ۸۵۷ دلار) از محل شهریه این دانشجویان درآمد دارند.
این مبلغ، در حالی به دست می‌آید که بسیاری از این دانشجویان در شرایط مالی دشواری قرار دارند و درآمد خانواده‌های آنها اغلب از این هزینه‌ها پشتیبانی نمی‌کند. در برخی موارد، سیاست‌های شهریه‌ای دانشگاه‌ها منجر به انصراف دانشجویان افغانستانی از ادامه تحصیل شده است.
در حالی که دانشجویان ایرانی در صورت کسب رتبه مناسب در کنکور، می‌توانند از معافیت شهریه بهره‌مند شوند، دانشجویان افغانستانی هیچگونه تسهیلاتی در این زمینه ندارند. این در حالی است که بسیاری از آنها در دوران تحصیل در ایران، نه تنها به عنوان دانشجو، بلکه به عنوان نیروی کار در کارهای جانبی نیز فعالیت می‌کنند تا بتوانند هزینه‌های تحصیل خود را تأمین کنند.
ایران طی سال‌های اخیر نقش مهمی در آموزش و پرورش نیروی انسانی افغانستان داشته است. بسیاری از فارغ‌التحصیلان افغانستانی دانشگاه‌های ایرانی اکنون در حوزه‌های مختلف علمی، پزشکی و فنی در افغانستان فعالیت دارند.
