ترکیب هیات جمهوری اسلامی ایران همانند ادوار گذشته بر اساس موضوعات در دستورکار مذاکرات شامل کارشناسان فنی حوزه‌های حقوقی، هسته‌ای و اقتصادی و‌ به ریاست دکتر عراقچی است.

 این گفتگوها قرار بود شنبه گذشته انجام شود ولی دلیل رسمی تعویق مذاکرات در هفته گذشته، همانطور که وزیر خارجه عمان عنوان کرد بعلت موضوعات پشتیبانی و لجستیک عنوان شد؛ در حالیکه هیات جمهوری اسلامی ایران همواره آماده ادامه و به نتیجه رساندن گفتگوها بوده است.

به گفته صاحب‌نظران، در مورد نتیجه روند مذکراتی، باید بسیار محتاطانه تحلیل کرد و نظر داد. در مورد حسن نیت و جدیت آمریکا بدون تردید هیچ خوش بینی وجود ندارد. آمریکا همزمان با مذاکره و ادعاهای مبنی بر آمادگی برای گفتگو با ایران، به اعمال تحریمهای همه جانبه علیه ایران ادامه داده و سیاست موسوم به فشار حداکثری را بدون وقفه به پیش می برد.

تحریم‌های پی در پی، تهدید به حمله نظامی و تاکید بر برچیدن برنامه هسته‌ای ایران، از محورهای اصلی فشارهاست.

اعتیاد شدید آمریکا به تحریم و نفوذ شدید رژیم صهیونیستی در ساختارهای تصمیم‌گیری آن به ویژه در اوفک، سوال بسیار جدی در مورد اراده و توان آمریکا برای پایبندی به هرگونه تعهد احتمالی راجع به دفع تحریمها ایجاد کرده است. 

با این حال مطالبه اصلی ایران رفع تحریمها و توقف هر اقدامی است که موجب محدودیت و تحریم بر اقتصاد ایران بشود و انتفاع اقتصادی ایران را متاثر سازد. در کنار آن حفظ توانمندی‌های هسته ای ایران و چرخه غنی‌سازی، برای تهران یک اصل است.

آمریکا هیچ تلاش و تمرکزی برای جلب اطمینان ایران نسبت به «اراده» و «توان» آن برای لغو تحریمها نداشته است و این یک مساله اصلی در ادامه مذاکرات است. اظهارات اخیر متناقض و زیاده خواهانه مقامات آمریکایی تردید جدی در اراده این کشور برای توافق پدید آورده است. 

البته این نکته را باید در نظر داشت که روند مذاکراتی با چالشهای جدی مواجه است که یکی از آنهاوجود «بازیگران خرابکار» (Spoilers) است؛ رژیم صهیونیستی در هسته اصلی این مجموعه خرابکار قرار دارد اما در کنار آن، چند دسته از خرابکارها به شدت به دنبال تخریب روند مذاکراتی هستند:

الف) نئوکانها و تندروهای آمریکا با چهره‌های شاخص همچون دوبوویتس و اندیشکده‌هایی مثل اندیشکده موسوم به دفاع از دموکراسی؛

ب) چهره‌های تندروی دولت اول ترامپ (پامپئو، برایان هوک، نیکی هلی و جان بولتون)

ج) دموکراتهای دوره اوباما و بایدن (جان کری، ریچارد نفیو، جیک سولیوان و وندی شرمن) که از هیچ کوششی برای سنگ‌اندازی در مسیر مذاکرات ایران-آمریکا فروگذار نمی‌کنند؛ 

د)سه کشور اروپایی که به دلیل اینکه احساس دور ماندن از روند مذاکراتی می‌کنند، مدام در صدد اثرگذاری منفی هستند. آنها مشخصا در صدد باجگیری از هر دو طرف ایران و آمریکا (با توسل به حربه اسنپ بک) هستند.

نکته مهم آنجاست که مذاکرات در حال انجام هیچ ارتباطی با بحث اسنپ بک ندارد. نباید اینطور القاء شود که گویا مذاکرات ایران-آمریکا در زیر سایه اسنپ بک انجام می‌شود. اسنپ بک، به هیچ عنوان مشروع و مجاز نیست چرا که اساسا وضعیت کنونی نتیجه بدعهدی طرفهای مقابل از جمله سه کشور اروپایی است.

استناد کشورهای اروپایی به ساز و کار ماشه و تهدید به عملیاتی کردن آن، نوعی باجگیری تلقی می شود. باید در نظر داشت که اسنپ‌بک یک تیغ دو لبه است که هرگونه استفاده طرف اروپایی از آن با واکنش ایران مواجه خواهد شد و در نتیجه وضعیتی ایجاد خواهد شد که قطعا ایران تنها متضرر چنین وضعیتی نخواهد بود.

از لحاظ حقوقی- بین المللی، تهدید فرانسه  و یا آلمان و انگلیس به اسنپ‌بک هیچ وجاهتی ندارد و نوعی سوء استفاده از اختیارات این کشورها به عنوان عضو برجام محسوب می شود. 

با ورود مذاکرات به مباحث فنی، پیچیدگی موضوعات بیشتر شده و احتمال بروز  موضوعات اختلافی وجود دارد و به تبع آن سرعت پیشرفت مذاکرات کمتر و گفتگوها زمانبر خواهد شد. جمهوری اسلامی ایران به علت هزینه های تحمیلی تحریم به دنبال رسیدن به توافق در اسرع وقت است ولیکن بدیهی است هیچگاه محتوای توافق فدای سرعت نخواهد شد. 

رفع کامل و مؤثر تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه، مطالبه اصلی جمهوری اسلامی ایران است؛ هدفی که با قاطعیت و بدون هیچ‌گونه عقب‌نشینی دنبال می‌شود.

از یاد نباید برد که جمهوری اسلامی ایران دستیابی و استفاده از سلاح های هسته ای را حرام دانسته و همواره یک عضو متعهد به نظام عدم اشاعه بین المللی بوده است ، اما هم زمان بر حق خود برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای به شمول غنی سازی، اصرار دارد.

ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست و اصولا سلاحهای کشتار جمعی هیچ جایگاهی در دکترین امنیتی ایران ندارد، به همین جهت ما از مبتکران ایجاد منطقه عاری از سلاحهای هسته ای در آسیا بوده ایم؛ اما لازم است کشورهای غربی و همه آنان که مدعی مقابله با سلاح های هسته ای هستند از استانداردهای دوگانه خودداری کنند؛ نمی‌توان از یک سو مدعی نگرانی از انرژی صلح آمیز هسته ای ایران و دیگر کشورهای منطقه بود اما اجازه داد یک رژیم اشغالگر، متجاوز و نسل کش، دارنده زرادخانه بزرگ تسلیحات هسته ای باشد. 

ایران به گفتگوهای خود با آمریکا و البته هم‌زمان با اروپا، روسیه و چین با حسن نیت ادامه خواهد داد. اگر هدف از این مذاکرات ابراز اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته ای باشد، رسیدن به یک توافق کاملاً در دسترس است. اما اگر هدف ، محروم کردن ایران از حقوق هستهای خود و دیگر درخواست های غیرواقعی و غیرمنطقی باشد که جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه از هیچ یک از حقوق خود عقب نخواهد نشست.

بدعهدی مکرر آمریکا در گذشته، مسئولیت اعتمادسازی را بر عهده این کشور قرار داده و این درحالیست که ایران برای هرگونه سناریو با تکیه بر توان داخلی، اقتصاد مقاومتی و ظرفیت‌های منطقه‌ای آماده است.

منبع: خبر فوری