از مجوزهای ضروری تا درآمدهای باورنکردنی، دنیای کافه‌های سیار را پر از فرصت‌ها و چالش‌های جذاب کرده است.

به گزارش سرویس اجتماعی تابناک، احتمالا کافه سیارهای ( ون کافه ها) متنوعی در خیابان های شهر دیده اید که با عطر محصولاتشان توجه دیگران را جلب کرده اند و پیش خودتان فکر کرده اید که ایده راه راندازی کافه سیار چقدر جذاب و درآمد زاست.

ایده کافه سیار از کجا آمده است؟

قضیه به حدود 200 سال قبل بر می گردد، در ایالت تگزاسِ آمریکا جایی که گاوچرونای آمریکایی گله های بزرگ گاو را از مناطق جنوبی تر به سمت مرکز و شمال می بردن تا در بازارهای شمالی بفروشند. این موضوع سبب شده بود آنها ماه ها در بیابونای آمریکا همراه با گاوها در مسیری قرار بگیرن که دسترسی مطلوبی به خدمات غذایی و نوشیدنی نداشتند.

چارلز گودنایت یکی از همین گاودارا بود که برای اولین بار دست به نوآوری ای زد که ما امروزه ان را به عنوان کافه سیار می شناسیم، اون یکی از واگن های ارتشی قدیمی را دستکاری کرد و داخلش را با قفسه ها و سیستم های پخت و پز که در ان زمان مرسوم بود، آماده کرد. به این ترتیب اون سال گاوچرونا چیزی را دیدن که امروزه ما هم شبها درخیابونای مختلف ممکنه باهاشون روبرو بشیم، ون هایی که چراغانی شدن و بوی قهوه ی تازه یا همبرگر ذغالی شون تا چندین متر به مشام میرسه.

کافه های سیار در ایران

این روزها در خیابانهای معروف تهران و ایستگاه های متروی شلوغ، حتماً این ون ها را دیده اید. اما فراتر از ظاهر جذاب ون ها، افرادی که آنها را اداره می کنند نقش کلیدی دارند. اگر تاکنون از نزدیک با آنها برخورد داشته اید، متوجه آن شده اید که چقدر مهربان و دلگرم کننده هستند.  بسیاری از مشتریان دقیقاً به خاطر همین صمیمیت جذب این کافه ها میشوند. 

برخلاف کافی شاپ های شمال شهر با موسیقی های اسپانیایی و منوهای آنچنانی، یا کافه های لوکس مانند لوشاتوی دربند و کافه های خاص پالادیوم زعفرانیه، کافه سیار ایده ای ساده اما خلاقانه و سرشار از ذوق هنرمندانه است که میکوشد فرهنگ جدیدی را به نوستالژی کافه گردی تهرانیها اضافه کند. 

چگونه می شود؟

 اخیراً در سایت های خبری و روزنامه ها این سؤال مطرح شده که آیا این ون کافه ها مجوز دارند یا صرفاً خودسرانه خودروهایشان را تبدیل به کافه کرده اند؟ 

حضور کافه های سیار در ایران پدیده نسبتا جدیدی است. این کسب وکارها از سال ۱۳۹۴ فعالیت خود را آغاز کردند. "کافی اکسپرس" اولین کافه سیار ایرانی بود که توسط ایمان رضازاده در ۲۰ اسفند ۱۳۹۴ راه اندازی شد. این کافه روی یک چرخ چوبی طراحی شده بود و در رویدادهای مختلف مانند TEDx تهران و برج میلاد حضور مییافت. کافه های سیار بخشی از ترندهای غذایی خیابانی (فود کژوال) در جهان هستند که در ایران نیز در حال پیدا کردن جایگاه خود هستند. این سبک از کسب وکار که با نام ون کافه نیز شناخته میشود، میتواند منبع درآمدی دلچسب برای صاحبانش و مایه دلخوشی برای مشتریان باشد.

در سراسر جهان، این نوع کسب وکارها سابقه طولانی دارند. کسب وکارهای سیار خیابانی همواره بخشی از نیازهای رهگذران در شهرها و روستاها را تأمین کرده اند. در ایران نیز کسب وکارهای خیابانی مبتنی بر دوچرخه، سه چرخه، موتور و ماشین بیش از صد سال سابقه دارند. بسیاری از ما هنوز بستنی فروشها، پالوده فروشها و یخدربهشت فروشهای خیابانهای مرکزی تهران و شهرستانها را که در گرمای تابستان محصولات خنک عرضه میکردند، به خاطر داریم. 

(قدیمی ترین بستنی فروشی های سیار در ایران که با سه چرخه به امرار معاض می پرداختند)

در هر کشوری بنا به مقتضیات طبیعی و فرهنگی و سبک زندگی مردمان، کسب و کار های خیابانی رونق می گیرد .

 ایده جالب کافی شاپ سیار GratefulGrail که در شهر بالتیمور آمریکا، شیرینی های خانگی را با طعم چای سبز و اسپرسو در اختیار رهگذران قرار داده است

(ون کافهر در هوکایدوی ژاپن )

( کافی شاپ سیار مدرن در انگلیس )

 (کافی شاپ سیار مجهز به تجهیزات مدرن در استرالیا )

پتانسیل درآمدزایی کافه های سیار

با افزایش مصرف کافئین و قهوه در جهان و ایران، و با توجه به جایگزینی تدریجی چای با قهوه، کافه های سیار میتوانند منبع درآمد مناسبی باشند. از مزیت های این کسب وکار میتوان به عدم نیاز به پرداخت هزینه های سنگین اجاره، آب، برق، گاز و مالیات اشاره کرد. همچنین قابلیت جابه جایی آسان، استفاده از رنگهای جذاب برای طراحی ون ها، و کیفیت و قیمت مناسب از دیگر نقاط قوت آنهاست.

نکته کلیدی در جذب مشتری، انتخاب موقعیت مناسب و ساعت کاری صحیح است. برخی از فعالان این حوزه از درآمد اولیه راضی هستند، اما ادامه کار را دشوار میدانند و بیان دارند که به شدت کار دشواری است و بعد از چندسال ادامه دادن ان مشکل و روند کار فرسایشی میشود مخصوصا وقتی شغل اصلی و منبع درآمد باشد .عمدتا سختی کار در سیار بودن ان است.

مسئله مجوزهای کافه های سیار

مهدی چمران رئیس شورای شهر اسلامی شهر تهران در روزهای اخیر بار دیگر بر ضرورت ساماندهی کافه‌بن‌ها تاکید کرد. در همین باره سخنگو و عضو هیات رئیسه اتاق اصناف ایران بیان کرد: دریافت پروانه کسب سیار برای ون کافه ها و اغذیه فروشی های سیار الزامی است.
مهدی امیدوار در گفت و گو با رادیو اقتصاد با موضوع ون‌کافه‌ها و خدمات سیار اظهار کرد: در خیلی از کشورها اجازه فعالیت به مشاغل سیار داده می شود و در کشور ما نیز چنین است؛ این واحدهای صنفی سیار مخصوص صنوف وابسته به اغذیه فروشی نیستند و به عنوان نمونه ما کارواش، میوه فروشی و کتاب فروشی سیار هم داریم.
وی گفت: مزیت ایجاد واحدهای صنفی سیار، اشتغالزایی با هزینه کمتر است به طوری که افرادی که توانایی اجاره مغازه ندارند از ون یا هر وسیله نقلیه دیگری استفاده می کنند. از بعد اجتماعی نیز، این واحدهای صنفی، شور و نشاطی را در سطح جامعه ایجاد کرده، محفلی را برای دورهمی‌‌های خانوادگی برقرار کرده و گاها جاذبه‌های گردشگری ایجاد می کنند. به طوری که در بعضی از شهرها خیابانی را به فعالیت این افراد اختصاص می دهند و تاکید ما نیز این است که شهرداری ها فضای مشخصی را به این افراد اختصاص دهند تا ضمن سهولت در نظارت بر فعالیت ایشان، مشتریان خود را نیز پیدا کنند.
وی ادامه داد: مجموعه اتحادیه‌ها، اتاق اصناف و وزارت صمت طی سالیان گذشته تلاش کرده‌اند با صدور مجوز برای این افراد، فعالیت ایشان را قابل نظارت و بازرسی کند و امروز در بسیاری از شهرستان ها کد آیسیک مربوط به رستوران و اغذیه فروشی سیار ایجاد شده است. ضمنا قوانین و دستورالعمل‌هایی تدوین شده است که باید آنها را رعایت کنند.

هزینه های راه اندازی کافه سیار

برای شروع این کسب وکار هزینه های مختلفی باید در نظر گرفته شود از جمله: «خودرو» که  خرید وانت، مینی بوس یا فولکس واگن قدیمی از  ۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان می باشد و اجاره ماهانه ان نزدیک  ۵ تا ۱۵ میلیون تومان میشود. «تجهیزات آشپزخانه» مانند دستگاه اسپرسوساز ۲۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان ، قهوه ساز ۲ تا ۱۰ میلیون تومان، یخچال و فریزر ۱۰ تا ۳۰ میلیون تومان، مایکروویو ۵ تا ۱۵ میلیون تومان، سینک و آبگرمکن ۵ تا ۱۰ میلیون تومان.  «طراحی و نما» مانند رنگآمیزی و طراحی ون ۱۰ تا ۳۰ میلیون تومان، نورپردازی ۵ تا ۱۵ میلیون تومان، کابین و استیلکاری ۲۰ تا ۵۰ میلیون تومان. سایر تجهیزات مانند ژنراتور (در صورت نیاز) ۱۵ تا ۴۰ میلیون تومان، میز و صندلی ۵ تا ۱۵ میلیون تومان، سایه بان ۳ تا ۱۰ میلیون تومان، ظروف ۲ تا ۵ میلیون تومان. «مواد اولیه» مانند قهوه و مواد مرتبط ماهانه ۵ تا ۲۰ میلیون تومان، مواد پایه ( شیر، شکلات، آرد، بیسکویت...) ماهانه ۳ تا ۱۰ میلیون تومان.« مجوزها »از جمله پروانه کسب ۵ تا ۱۵ میلیون تومان، مجوز بهداشت ۳ تا ۱۰ میلیون تومان، مجوز شهرداری ۲ تا ۸ میلیون تومان، بیمه سالانه ۵ تا ۱۵ میلیون تومان، تعمیرات ماهانه ۱ تا ۵ میلیون تومان، سوخت: ماهانه ۳ تا ۱۰ میلیون تومان

جمع بندی هزینه ها

حداقل سرمایه ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان، سرمایه متوسط ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان، سرمایه بالا: ۶۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد تومان

شاید جالب باشد که برای راه اندازی چنین کسب و کار کوچکی اینقدر باید هزینه کرد پس درآمد آن چقدر خواهد بود؟ طبعا درآمد خوبی خواهی داشت اگر بازاریابی خوبی انجام دهید و مکان پررفت‌وآمدی را برای کسب و کارتان انتخاب کنید، این شغل به‌راحتی هزینه‌های زندگی را تأمین می‌کند. البته پرواضح است که باید علاقه‌مند و کوشا نیز باشید.

در این میان باید به قوانین شهری نیز پایبند باشید و پیگیر طرح ساماندهی. اینطوری هم کارتان مجوز دارد، هم سهم مدیریت شهری را پرداخت کرده اید.