خبرگزاری مهر، گروه استانها: نظام تعلیم و تربیت در ایران طی دهه‌های اخیر همواره با چالش‌هایی چون کمبود نیروی انسانی، پراکندگی جغرافیایی دانش‌آموزان، نابرابری در دسترسی به آموزش کیفی، و تأخیر در بهره‌گیری از فناوری روز مواجه بوده است. استان گلستان نیز به‌عنوان استانی با اقلیم متنوع و پراکندگی جمعیت در روستاها و نواحی کوهستانی، نیازمند سیاست‌هایی است که عدالت آموزشی را در تمام ابعاد آن محقق کند. در همین راستا، آموزش‌وپرورش گلستان در دولت چهاردهم، رویکردی فعال برای تحقق عدالت آموزشی، ارتقای کیفیت معلمان، توسعه مهارت‌محوری و هوشمندسازی مدارس در پیش گرفته است.
تحقق عدالت آموزشی در ابعاد مختلف
قدرت الله نظری، مدیرکل آموزش‌وپرورش استان گلستان، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به رویکرد دولت چهاردهم، گفت: توسعه عدالت آموزشی، عدالت فرهنگی، عدالت در فضا و عدالت در توزیع نیروی انسانی، به‌عنوان ارکان تحول در نظام آموزشی، در دستور کار قرار دارد.
وی افزود: تحقق این اهداف، نیازمند اصلاح روش‌ها و جهت‌گیری‌های کلان نظام تعلیم و تربیت است؛ از جمله تمرکز بر مهارت‌آموزی از دوره ابتدایی تا متوسطه دوم، توسعه مدارس فنی‌وحرفه‌ای و احداث هنرستان‌ها در کنار کارخانه‌ها و شهرک‌های صنعتی. با توجه به شرایط خاص کشاورزی و ظرفیت‌های صنعتی گلستان، این الگو قابلیت اجرا و موفقیت دارد.
رتبه‌بندی معلمان؛ گامی مؤثر برای افزایش انگیزه
نظری با اشاره به تأثیر طرح رتبه‌بندی معلمان در استان، گفت: در قالب این طرح که از سال ۱۴۰۰ آغاز شد، پس از تشکیل کمیته‌های ارزیاب، بیش از ۲۲ هزار معلم گلستانی مشمول رتبه‌بندی شدند. این طرح معلمان را از رتبه یک تا پنج ارزیابی کرده و زمینه ایجاد انگیزه و ارتقای شایستگی‌های حرفه‌ای آن‌ها را فراهم کرده است.
وی افزود: امیدواریم این اقدام در بهبود کیفیت فعالیت‌های آموزشی در کلاس‌ها و مدارس، نقش مؤثری ایفا کند.
اصلاح روش‌های تدریس و افزایش مدارس هوشمند
نظری در ادامه به تحول در شیوه‌های تدریس اشاره کرد و گفت: هر ساله دوره‌های بازآموزی و مهارت‌افزایی برای معلمان برگزار می‌شود. توسعه فناوری‌های آموزشی و هوشمندسازی مدارس از جمله سیاست‌های کلان ما است.
وی اضافه کرد: در حال حاضر حدود ۱۶ درصد مدارس گلستان هوشمندسازی شده‌اند و طبق برنامه توسعه هفتم، باید این رقم به ۵۰ درصد برسد. تحقق این هدف نیازمند اجماع استانی و پشتیبانی وزارت ارتباطات برای تقویت زیرساخت‌های اینترنت مدارس است.
مدیریت چالش کمبود معلم در استان
مدیرکل آموزش‌وپرورش گلستان با تأکید بر لزوم برنامه‌ریزی دقیق برای تأمین نیروی انسانی گفت: دو چالش جدی ما در کشور کمبود اعتبار و کمبود نیرو است. اما با مدیریت صحیح منابع، امسال برای اولین بار ساماندهی ۲۴ هزار معلم را با اولویت مدیران مدارس و معلمان شاغل آغاز کرده‌ایم.
وی افزود: امیدواریم با استفاده از ظرفیت حق‌التدریس ها، بازنشستگان و سرباز معلمان، کمبودها تا آغاز سال تحصیلی جدید به حداقل برسد.
پوشش حداکثری آموزش در مناطق محروم و روستایی
نظری با اشاره به گسترش عدالت آموزشی در مناطق دورافتاده گفت: امروز در تمام روستاهای استان گلستان واحد آموزشی فعال داریم. حتی در مناطقی با زیر ۱۰ دانش‌آموز نیز ۱۲۰ مدرسه فعال است تا هیچ دانش‌آموزی از جریان آموزش بازنماند.
وی خاطرنشان کرد: در آستانه سال تحصیلی جدید، هدف‌گذاری کرده‌ایم که همه کودکان استان، به‌ویژه در مقطع ابتدایی، تحت پوشش آموزش قرار گیرند.
رشد هنرستان‌ها و جهش در توازن رشته‌ای
نظری درباره توسعه هنرستان‌ها اظهار کرد: یکی از تحولات مهم، هدایت ۵۰ درصدی دانش‌آموزان متوسطه به سمت رشته‌های فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش در راستای سند توسعه است. این هدف نیازمند تجهیز هنرستان‌ها و گسترش فضاهای آموزشی در جوار صنایع است.
وی ادامه داد: تجهیز هنرستان‌ها از طریق قراردادها و تفاهم‌نامه‌های ملی در دست پیگیری است تا سه هدف اصلی این مدارس یعنی مهارت‌آموزی، اشتغال‌زایی و درآمدزایی محقق شود.
افزایش مشارکت خانواده‌ها در فرآیند آموزش
مدیرکل آموزش‌وپرورش گلستان در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر نقش خانواده‌ها در فرآیند تعلیم و تربیت، گفت: در سند تحول بنیادین، خانواده یکی از ارکان تعلیم و تربیت محسوب شده و ما در گلستان به دنبال تعامل مؤثر با اولیا هستیم تا آموزش‌ها اثربخش‌تر و کیفی‌تر شوند.
توسعه فعالیت‌های پرورشی و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان
وی افزود: فعالیت‌های پرورشی در استان گلستان با رویکرد تقویت باورهای دینی، آموزش نماز، روان‌خوانی قرآن، برگزاری مراسم آغازین مدرسه، و اردوهای ماهانه دانش‌آموزی دنبال می‌شود. اردوها یکی از بهترین بسترها برای انتقال مفاهیم تربیتی و مهارت‌های اجتماعی هستند.
افق روشن با اجماع استانی
در پایان، نظری با بیان چشم‌انداز آینده آموزش‌وپرورش گلستان گفت: دولت چهاردهم اولویت خود را توسعه عدالت در آموزش قرار داده و ما نیز در گلستان با اجماع‌سازی استانی، برای تحقق این هدف تلاش خواهیم کرد.
وی افزود: امیدواریم در شاخص‌هایی چون نیروی انسانی، فضا، بهداشت، ورزش و فناوری، شاهد بهبود چشم‌گیر و تحقق تربیت متوازن و کیفی باشیم.
مسیر دشوار، اما امیدبخش برای تحقق عدالت آموزشی در گلستان
مروری بر سیاست‌ها و برنامه‌های آموزش‌وپرورش گلستان در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که این نهاد، در مسیر عبور از آموزش سنتی و ورود به دنیای آموزش هوشمند، مهارت‌محور و عدالت‌گرا گام‌های مهمی برداشته است. اجرای طرح‌هایی چون رتبه‌بندی معلمان، توسعه هنرستان‌ها، پوشش کامل مناطق روستایی و تلاش برای هوشمندسازی مدارس، اگرچه در بستر مشکلات مالی، کمبود نیروی انسانی و چالش‌های زیرساختی قرار دارد، اما نشانه‌ای از اراده تحول در بدنه مدیریتی آموزش‌وپرورش استان است.
با توجه به ظرفیت‌های خاص گلستان از جمله تنوع قومی و فرهنگی، پراکندگی جغرافیایی، و موقعیت ویژه در بخش کشاورزی و صنعت تحقق کامل اهداف سند تحول بنیادین نیازمند اجماع حداکثری در سطح استان، حمایت دولت و مجلس، و مشارکت جدی خانواده‌ها و نهادهای مردمی است.
در نهایت، هرچند مسیر تحقق عدالت آموزشی در گلستان پرچالش است، اما نشانه‌های امیدبخشی در حرکت آموزش‌وپرورش استان دیده می‌شود؛ نشانه‌هایی که اگر با برنامه‌ریزی دقیق و حمایت ساختاری همراه شود، می‌تواند در آینده‌ای نه‌چندان دور، گلستان را به الگوی آموزش متوازن و فراگیر در کشور تبدیل کند.
