خبرگزاری مهر – گروه استانها: استان کرمان با خشکسالی بی سابقه دست به گریبان شده است و میزان منابع آبی این استان در حال کاهش است.
طی سال آبی جاری میزان بارش‌ها به شدت کاهش یافته است و گفته می‌شود در تابستان پیش رو کرمان با مشکلات جدی در راستای تأمین آب شرب مواجه خواهد شد و این مساله در شهر کرمان طی سال‌های اخیر سابقه داشته است.
در سال جاری هیچ گونه بارندگی در دشت‌های اطراف کرمان روی نداده است و خشکسالی بیش از گذشته می تازد؛ بسیاری از مزارع و دشت‌های سرسبز روستاهای اطراف کرمان از بی آبی زیر کشت نرفته‌اند.
تأمین مالی تکمیل طرح‌های انتقال آب از خلیج فارس
برای جبران بی آبی در کرمان طی سال‌های اخیر طرح‌هایی مانند انتقال آب از صفا رود در دستور کار قرار گرفت و هزینه‌های هنگفتی نیز انجام شد که در نهایت طرح مسکوت ماند.
حالا در آخرین راهکار انتقال آب خلیج فارس به کرمان از سال‌ها قبل به شهر کرمان کلید خورده و هر سال وعده داده می‌شود تا تابستان مشکل رفع می‌شود، اما طرح انتقال آب خلیج فارس به کرمان نیز در ۱۰ کیلومتری شهر کرمان متوقف شده است.
در پی انتقال آب شرب از خط انتقال خلیج فارس به شهر کرمان که در محدوده ده کیلومتری این شهر متوقف شده بود، استاندار کرمان پس از مذاکرات با وزیر نیرو، مجوز تأمین اعتبار لازم برای تکمیل این پروژه حیاتی را فراهم کرد.
این طرح که سال گذشته با هدف رفع بحران آبی شهرهایی مانند کرمان و رفسنجان آغاز شده بود، قرار است ۳۰ میلیون مترمکعب آب را به مناطق کم‌آب تأمین کند، اما کمبود منابع مالی سبب تعلیق بخشی از آن شده بود.
بر اساس این گزارش، بخشی از پروژه شامل ۱۴۵ کیلومتر لوله‌گذاری، دو تصفیه‌خانه و دو ایستگاه پمپاژ، امسال در رفسنجان به بهره‌برداری رسیده، اما گُره اصلی در نزدیکی کرمان همچنان بدون پاسخ مانده بود. مقامات آب منطقه‌ای پیش‌تر اعلام کرده بودند که تکمیل طرح نیازمند ۲ هزار میلیارد ریال اعتبار است.
در دیدار اخیر استاندار کرمان با وزیر نیرو، تصمیماتی برای شتاب بخشیدن به اجرای لوله‌گذاری تا رسیدن به مرزهای کلان‌شهری اتخاذ شد.
طبق اعلام روابط عمومی استانداری، طالبی اعلام کرد که وزیر نیرو دستور تأمین مالی این پروژه را صادر کرده و اجرای بخشی دیگر تا سال آینده را در دستور کار قرار داده است.
همچنین توسعه شبکه آب‌رسانی به شهر راور از طریق سد قدرونی نیز در همین جلسه مصوب شده است.
عدم دور اندیشی برای حل این مشکل، کرمانی‌ها را در تابستان سال جاری هم با چالش جدی بی آبی مواجه خواهد کرد.
در همین راستا، مسئولان قضائی استان کرمان نیز خواستار تسریع عملیات اجرایی شده‌اند تا با همکاری بخش‌های ملی و منطقه‌ای، این پروژه به پایان برسد؛ این در حالی است که بحران کم‌آبی در کرمان و زرند ادامه دارد و تکمیل این طرح را به ضرورتی فوری تبدیل کرده است.
علاوه بر این، توافقی برای پرداخت بدهی‌های دولت به نیروگاه‌های خصوصی نیز حاصل شده تا بتوانند مجدد در توسعه زیرساخت‌های انرژی سرمایه‌گذاری کنند.
کاهش شدید منابع آبی کرمان
استان کرمان در سال ۱۴۰۴ با بحران شدید خشکسالی و کمبود منابع آبی مواجه شده است. کاهش بارندگی‌ها، افزایش دمای هوا و برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی، وضعیت آب این استان را به مرحله بحرانی رسانده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که سطح آب بسیاری از سدهای کرمان به پایین‌ترین میزان خود در سال‌های اخیر رسیده و برخی از مناطق با تنش آبی شدید روبه‌رو هستند.
خشکسالی در کرمان پدیده‌ای جدید نیست، اما شدت و تداوم آن در سال‌های اخیر به حدی افزایش یافته که این منطقه را با یکی از شدیدترین بحران‌های آبی خود مواجه کرده است.
بر اساس داده‌های هواشناسی، میزان بارندگی در استان کرمان نسبت به میانگین بلندمدت کاهش چشمگیری داشته است.
این کاهش بارندگی تأثیر مستقیمی بر منابع آب سطحی و زیرزمینی داشته و باعث افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کرمان در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: کاهش ذخایر آب سدهای کرمان به ۲۵ درصد نگران کننده است و دلیل اش هم کاهش بارندگی می‌باشد، به همین دلیل مدیریت مصرف آب بسیار مهم است.
حمید علیدادی سلیمانی، به هدر رفت آب در بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: باید اقدامات لازم برای جلوگیری از هدر رفت آب در بخش کشاورزی انجام شود، زیرا منابع آبی به شدت کاهش یافته است.
وی افزود: کل ظرفیت سدهای استان کرمان ۵۷۰ میلیون مترمکعب است، اما تنها ۱۴۶ میلیون مترمکعب یعنی ۲۵ درصد ظرفیت مخازن پر شده است.
وی ادامه داد: ذخایر سدهای مهم استان کرمان شامل سد جیرفت با ۱۰۸ میلیون مترمکعب، سد نساء ۲۳ میلیون، سد بافت ۱۰ میلیون و سد سیرجان ۳ میلیون مترمکعب است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کرمان تاکید کرد که بخش قابل توجهی از آب شرب در کرمان از منابع آب زیر زمینی تأمین می‌شود و این در حالی می‌باشد که سطح آب دشت‌ها نیز در حال کاهش است.
علیدادی سلیمانی، می‌گوید: کمتر از ۳۰ درصد ذخیره سدها نامطلوب توصیف شده و کمبود بارش‌ها موجب ایجاد شرایط نامساعد برای تأمین آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعت شده است.
وی می‌افزاید: سال آبی جاری تاکنون فقط ۷۲ میلی‌متر بارش ثبت شده است که نشان‌دهنده کاهش چشمگیر منابع آبی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای با تاکید بر ضرورت مدیریت مصرف آب به ویژه در حوزه کشاورزی و حفظ حق آبه‌های زیست‌محیطی، خواستار همکاری مردم و کشاورزان در مناطق دارای شبکه آبیاری مانند جیرفت و بم می‌شود.
کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی در کرمان
یکی از مهم‌ترین چالش‌های ناشی از خشکسالی در کرمان، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی به دلیل برداشت بی‌رویه از این منابع و کاهش تغذیه طبیعی آن‌ها به دلیل خشکسالی می‌باشد که باعث افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی شده است.
بر اساس گزارش‌ها، سطح آب در بسیاری از دشت‌های استان کرمان به طور متوسط سالانه بین ۱ تا ۲ متر کاهش می‌یابد.
این کاهش در برخی مناطق حتی بیشتر است و به ۳ متر در سال نیز می‌رسد.
همچنین قنات‌ها که زمانی یکی از اصلی‌ترین روش‌های تأمین آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران بودند، اکنون در معرض نابودی قرار دارند.
بسیاری از قنات‌های کرمان که صدها سال قدمت دارند، به دلیل کاهش سطح آب‌های زیرزمینی خشک شده‌اند.
این موضوع نه تنها بر تأمین آب شرب و کشاورزی تأثیر گذاشته، بلکه باعث از بین رفتن بخشی از میراث فرهنگی و تاریخی این منطقه نیز شده است.
با توجه به وضعیت بحرانی منابع آبی در کرمان، کارشناسان هشدار می‌دهند که در صورت عدم مدیریت صحیح منابع آبی، پیامدهای این خشکسالی می‌تواند در سال‌های آینده تشدید شود.
اجرای سیاست‌های مدیریت مصرف آب، توسعه روش‌های نوین آبیاری در کشاورزی و افزایش بهره‌وری منابع آبی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به کاهش اثرات خشکسالی در این استان کمک کند.
