فرارو- در میان ابزارهای متنوع تحلیل تکنیکال، الگوی سر و شانه به دلیل ساختار مشخص و کارایی بالایش در تشخیص نقاط بازگشت روند، جایگاه ویژه‌ای دارد.
به گزارش فرارو، این الگو که در دو نوع صعودی و نزولی ظاهر می‌شود، به معامله‌گران هشدار می‌دهد که روند فعلی در حال تضعیف است و احتمال تغییر جهت بازار وجود دارد. شناخت دقیق اجزای این الگو، نحوه تشکیل آن، و اصول ورود و خروج در معاملات مبتنی بر آن، می‌تواند بهبود چشمگیری در تصمیم‌گیری معامله‌گران به همراه داشته باشد. در ادامه، به بررسی ساختار این الگو، مفاهیم پایه، روش تحلیل آن و نکاتی برای ترید ایمن و مؤثر با استفاده از آن می‌پردازیم.
الگوی سر و شانه از سه قله پیاپی تشکیل می‌شود که قله وسط (سر) از دو قله دیگر (شانه‌ها) بلندتر است. این الگو معمولاً در پایان یک روند صعودی شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده‌ی ضعف خریداران و احتمال آغاز روند نزولی است. به‌طور کلی، اجزای اصلی این الگو عبارت‌اند از:
شانه چپ: یک قله اولیه که پس از آن کاهش نسبی قیمت صورت می‌گیرد.
سر: قله‌ای بلندتر که معمولاً بالاترین نقطه در ساختار الگو محسوب می‌شود.
شانه راست: قله‌ای با ارتفاعی مشابه یا کمی پایین‌تر از شانه چپ، که پس از آن دوباره قیمت کاهش می‌یابد.
خط گردن (Neckline): خطی که کف‌های میان شانه‌ها و سر را به هم متصل می‌کند. شکست این خط به سمت پایین معمولاً نشانه‌ی تأیید الگو است.
در نسخه‌ی معکوس این الگو، که در پایان روند نزولی تشکیل می‌شود، ترتیب اجزا مشابه است اما جهت آن‌ها معکوس بوده و نشان از احتمال شروع روند صعودی دارد.
تشخیص الگوی سر و شانه نیازمند دقت در بررسی نمودار قیمت و تحلیل نقاط حمایت و مقاومت است. تشکیل کامل الگو معمولاً طی چند روز تا چند هفته به طول می‌انجامد، بسته به تایم‌فریم بازار. یکی از معیارهای مهم برای اعتبار الگو، حجم معاملات است؛ معمولاً در حین تشکیل سر، حجم افزایش می‌یابد، اما در زمان تشکیل شانه راست، حجم کاهش پیدا می‌کند که نشان‌دهنده‌ی ضعف در ادامه روند قبلی است.
از دیگر نشانه‌های تأیید این الگو می‌توان به شکست خط گردن همراه با افزایش حجم معاملات اشاره کرد. در صورت تأیید شکست، انتظار می‌رود که قیمت به اندازه فاصله بین سر و خط گردن، در جهت جدید حرکت کند.
ورود به معامله بر اساس این الگو باید پس از شکست معتبر خط گردن انجام شود. در الگوی سر و شانه کلاسیک، شکست خط گردن به سمت پایین، سیگنالی برای فروش است؛ در حالی که در الگوی معکوس، شکست به سمت بالا نشان‌دهنده‌ی موقعیت خرید خواهد بود.
مراحل کلی ورود به معامله به شرح زیر است:
انتظار برای تکمیل الگو: تا زمانی که شانه راست تشکیل نشود و قیمت خط گردن را نشکند، نباید وارد معامله شد.
شکست خط گردن: ورود به معامله پس از بسته شدن کندل تأییدی زیر خط گردن (برای موقعیت فروش) یا بالای آن (برای موقعیت خرید).
تعیین حد سود: فاصله میان سر تا خط گردن را اندازه‌گیری کرده و همان مقدار را از نقطه شکست محاسبه کنید.
تعیین حد ضرر: معمولاً در بالای شانه راست (برای فروش) یا پایین آن (برای خرید) قرار داده می‌شود.
این اصول می‌توانند ریسک معامله را کاهش داده و نسبت ریسک به ریوارد مناسبی فراهم کنند.
هرچند الگوی سر و شانه یک ابزار پرکاربرد است، اما همچون سایر ابزارهای تکنیکال، تضمینی برای موفقیت صددرصد ندارد. بنابراین رعایت نکات زیر می‌تواند به افزایش دقت تحلیل و کاهش ریسک کمک کند:
تأیید از طریق ابزارهای مکمل: استفاده از اندیکاتورها مانند RSI، MACD یا حجم معاملات می‌تواند تأیید بیشتری برای شکست خط گردن یا تضعیف روند فراهم کند.
محدود کردن معاملات به تایم‌فریم‌های مناسب: در بازه‌های زمانی بسیار کوتاه، احتمال وقوع نویز قیمتی بالاست و شکل‌گیری الگوی معتبر دشوارتر می‌شود.
عدم تعجیل در ورود: بسیاری از معامله‌گران درگیر پیش‌بینی تکمیل الگو می‌شوند و پیش از شکست خط گردن وارد می‌شوند. این اقدام می‌تواند منجر به ورود زودهنگام و زیان شود.
مدیریت سرمایه: استفاده از حجم مناسب در هر معامله و رعایت حد ضرر از اصول حیاتی در ترید با الگوهای تکنیکال است.
در نهایت، الگوی سر و شانه به‌عنوان یکی از الگوهای برگشتی قدرتمند در تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود که با رعایت اصول صحیح تحلیل و مدیریت ریسک، می‌تواند ابزاری ارزشمند برای معامله‌گران حرفه‌ای و نیمه‌حرفه‌ای باشد.
