سایت اصلاحطلب جماران نوشت:
اول شهریور سال گذشته و یک روز پس از رای اعتماد مجلس به وزرای پزشکیان بود که دولت چهاردهم با برگزاری اولین جلسه کابینه، رسما کار خود را آغاز کرد.
اگرچه وضعیت موجود کشور، بحرانهای گسترده منطقه و شوک انتخاب مجدد ترامپ باعث شد پزشکیان نتواند آن طور که باید، انتظارات مردم و طرفداران خود را برآورده کند، اما باز هم در همین شرایط اقداماتی را انجام داد که توانست ضمن تحقق نسبی بخشی از وعدههای خود، همراهی مقامات بالای کشور و روسای دو قوه را جلب و مسیر را برای عمل به سایر شعارهای خود هموار کند؛ شعارهایی که بارها پزشکیان گفته برای تحقق آنها، گردن خود را گرو میگذارد.
شعار استفاده از توانمندیهای زنان، به طور مکرر در دولتهای قبل مطرح میشد و حتی در دولت روحانی وعده داده شد که سهم زنان از پستهای مدیریتی به 30 درصد برسد. اگرچه این دولت در پایان عمر خود اعلام کرد موفق شده 25 درصد کرسیهای مدیریتی را در اختیار زنان قرار دهد، اما حتی با فرض صحت این عدد، به نظر میرسد انتصابات انجامشده در حوزه زنان عمدتا در حد مدیریتهای میانی و حتی پایینتر بوده است؛ کما اینکه در دولت روحانی هیچ وزیر زنی در کابینه حضور نداشت و تنها 3 مورد از معاونتهای رئیسجمهور، به زنان رسیده بود. در دولت رئیسی نیز تنها معاونت امور زنان و خانواده به یک زن سپرده شد.
پزشکیان از همان ایام انتخابات، شعار انتصاب زنان را مطرح میکرد و در همان روزهای نخست دولتش، نشان داد که قصد دارد به طور جدی به این وعده خود عمل کند و بر این اساس، 4 عضو کابینه شامل وزیر راه، سخنگوی دولت، معاون امور زنان و رئیس سازمان محیطزیست از بین بانوان انتخاب شدند. زمستان سال گذشته نیز معاون امور زنان رئیسجمهور اعلام کرد تا آن زمان، بیش از 70 زن در سطوح مختلف مدیریتی منصوب شدهاند. با توجه به انتصاب 4 زن در کابینه و تعداد بسیاری از زنان در جایگاههای معاون وزرا، سفیر و فرماندار و بخشدار شهرستانهای مختلف، میتوان گفت بخش زیادی از انتصابات انجامشده در حوزه زنان، مربوط به سطوح بالای مدیریتی میشود.
یکی از ناخوشایندترین اتفاقات در دولت سیزدهم، اخراج اساتید و دانشجویان و تحدید آزادی در دانشگاهها بود. در مورد تعداد اساتید اخراجی، آمار مختلفی در رسانهها منتشر شده است که تا 120 تن هم میرسد. یکی از اصلیترین وعدههای انتخاباتی پزشکیان، بازگرداندن اساتید و دانشجویان اخراجی به دانشگاهها بود و در روز معارفه وزیر علوم نیز این موضوع را به او تکلیف کرد و بر همین اساس از همان شهریورماه سال گذشته، اقدامات لازم برای این کار آغاز شد. اگرچه تا کنون به غیر از تعدادی محدود، سایر دانشجویان اخراجی به دانشگاهها بازگردانده شدهاند و بخش زیادی از اساتید نیز مجددا به کار خود برگشتهاند، اما همچنان برخی از اساتید اخراجشده نتوانستهاند به دانشگاهها برگردند که به نظر میرسد این موضوع ناشی از سرعت کند تغییر روسای دانشگاهها و طولانی بودن روند استعلامات میشود.
با این وجود اقدامات دولت چهاردهم در بازگرداندن آزادی به دانشگاهها قابل تقدیر است، کما اینکه در جریان تجمع دانشجویان دانشگاه تهران به خاطر قتل مرحوم خالقی در بهمنماه سال گذشته که به دلیل حضور لباسشخصیها به التهاب کشیده شده بود، وزیر علوم به صراحت اعلام کرد « طبق حکم رئیسجمهور ما اجازه نمیدهیم ماجرای دانشگاه به بیرون کشیده شود و اگر بخواهند ماجرا را به بیرون تسری دهند و کسانی خودسرانه ورود کنند، به جد برخورد میکنیم و هیچ مماشاتی نداریم». به وضوح این رویکرد، در تضاد با رویه نادرست دولت قبل است که عملا استقلال و آزادی دانشگاهها را از بین برده بود.
در طی سالهای اخیر، سختگیریهای بیش از حد در مراحل گزینش آزمون استخدامی آموزشوپرورش باعث شده بود افراد بسیاری علیرغم دارا بودن صلاحیتهای علمی لازم، نتوانند وارد آموزشوپرورش شوند و به همین دلیل کمبود معلم تبدیل شده بود به یکی از معضلات اصلی مدارس در آغاز هر سال تحصیلی. یکی از مهمترین گامهایی که در دولت پزشکیان برداشته شد، بررسی پرونده ردشدگان آزمونهای چند سال اخیر آموزشوپرورش است و آن طور که وزیر در اسفندماه سال گذشته اعلام کرد، 18 هزار نفر از افراد ردشده، پذیرفته شدند. بدین ترتیب دولت هم بخشی از جوانان تحصیلکرده را بر سر کار آورد و هم مشکل کمبود معلم را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
مطالبه انجام وعده صادق 3 در پرالتهابترین روزهای منطقه، یکی از اقداماتی بود که طیف تندرو به وسیله آن میخواست کشور را به ورطه جنگی بکشاند که سرانجام آن مشخص نیست. جریان افراطی با انتشار فراخوان، در چند نوبت اقدام به برگزاری تجمعاتی محدود برای مطالبه اجرای وعده صادق 3 کرد. حتی کار به جایی رسیده بود که لشکر سایبری منسوب به این جریان، در فضای مجازی اقدام به تخطئه نیروهای نظامی کشور میکرد تا شاید از طریق تحت فشار قرار دادن سپاه برای انجام حمله به اسرائیل، بتواند به هدف خود برسد. این تحرکات در حدی بود که نهایتا دبیر شورای عالی امنیت ملی در گفتوگویی اعلام کرد که « برخی با نیت مخرب و بعضی با اهداف خاص سؤالاتی مطرح می کنند که مثلاً وعدهی صادق 3 چه شد؟ الآن میزنی یا فردا؟! این مطالبهگری نیست؛ این افتادن ناخواسته در بازی عملیّات روانی دشمن است».
با وجود اینکه عدم اجرای وعده صادق 3، تصمیم کل نظام در سطوح کلان بود، اما قطعا حضور فردی مانند پزشکیان در جایگاه ریاستجمهوری و ریاست شورای عالی امنیت ملی، در آن تأثیر بسیار داشته است. اخیرا نیز علی جنتی در گفت و گویی گفت، تنها مخالف اجرای این عملیات مسعود پزشکیان بوده است.
در مقابل اما، اتفاقاتی چون سفر وزیر دفاع عربستان با هیأتی 70 نفره، دیدار وی با رهبر معظم انقلاب و ابلاغ پیام پادشاه این کشور به ایشان از دیگر مصادیق تنش زدایی دولت چهاردهم بود که تحولی شگرف در قیاس با اتفاقات ویرانگری همچون حمله به سفارت عربستان در سال 1394 است.
یکی از شعارهای انتخاباتی پزشکیان، رفع فیلتر سکوهای اینترنتی بود که البته برای اجرای آن، سد بزرگی به اسم شورای عالی فضای مجازی را در مقابل خود دارد. علیرغم تمام موانعی که این شورا و طیف تندرو بر سر راه رفع فیلترینگ قرار دادهاند، دولت در دیماه سال گذشته با رفع فیلتر واتساپ و گوگلپلی نخستین گام را برای عمل به این وعده خود برداشت. با این حال فیلتر ماندن پلتفرمهای مهم و پرکاربرد باعث شده بخش بزرگی از جامعه این طور تصور کنند که دولت با تکرار مدام وعده رفع فیلتر، در حقیقت سعی در آرامسازی افکار عمومی دارد. اگرچه سرعت پایین دولت در رفع فیلترینگ قابل نقد است، اما باید به این نکته توجه داشت که از زمان احمدینژاد تا کنون، دولت پزشکیان نخستین دولتی است که نهتنها هیچ اپلیکیشنی را فیلتر نکرده، بلکه از دو پلتفرم هم رفع فیلتر کرده است.
عدم اجرای سختگیریها در حوزه حجاب و برچیدن گشت ارشاد، جزو مهمترین وعدههای پزشکیان در ایام انتخابات بود که آرای بسیاری را وارد سبد رای او کرد. بر همین اساس با وجود اینکه در تمام 8 ماه اخیر، اصلیترین فشار نمایندگان مجلس و طیف تندرو به دولت، بر سر اجرای قانون عفاف و حجاب بود، پزشکیان بارها به صراحت اعلام کرد این قانون را اجرا نمیکند. یکی از مهمترین بزنگاههایی که سیاست وفاق ملی و همراهی با رهبری و روسای دو قوه دیگر به کمک پزشکیان آمد و توانست دولت او را از یک طغیان اجتماعی نجات دهد، همین مسأله حجاب بود و پزشکیان موفق شد نظر ارکان مختلف نظام برای عدم اجرای قانون حجاب را جلب کند، تا جایی که این موضوع تبدیل به مصوبه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی شد.
نهایتا در فروردینماه، تیر خلاص بر تجمعات و فشارها برای اجرای قانون حجاب خورد و نیروی انتظامی با اقدام قاطع خود، تجمعات غیرقانون حامیان حجاب در مقابل مجلس را برهمزد. به طور کلی میتوان گفت تا کنون پزشکیان موفقترین عملکرد خود را در حوزه مقابله با سخت گیریهای حجاب داشته است.
اگرچه در دولت روحانی نیز شعار رفع حصر به کرات مطرح میشد، اما در دوران پزشکیان بود که بر اثر تعامل سران قوا و خصوصا نقش آفرینی رئیس قوه قصائیه، در اسفندماه سال گذشته 14 سال حصر غیرقانونی کروبی پایان یافت و احتمال می رود تا چند ماه آینده، همین اتفاق در مورد میرحسین موسوی و همسرش زهرا رهنورد نیز رخ دهد. پزشکیان در نخستین نشست خبری خود در شهریورماه این وعده را مطرح و پس از 6 ماه به آن عمل کرد.
پزشکیان در ایام انتخابات مکررا اعلام کرده بود که توسعه کشور در گرو تنشزدایی در سیاست خارجی است و بر همین اساس وعده مذاکره با آمریکا برای رفع تحریمها را میداد. اگرچه عدم بهبود روابط خارجی و آغاز نکردن مذاکرات در چند ماه نخست دولت پزشکیان باعث طرح انتقادات بسیاری از او شده بود و حتی اعلام «عدم مذاکره با دولت ترامپ» به عنوان سیاست قطعی نظام، نگرانیهایی را در پی داشت، اما این بار نیز پزشکیان توانست با تکیه بر رویکرد وفاق ملی، نظر مثبت هسته نظام را برای انجام مذاکرات جلب کند و بدین ترتیب در فروردینماه، مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا آغاز شد.
کاهش بیش از 16 درصدی قیمت دلار و 12 درصدی نرخ طلا، اثرات مثبتی است که همین سه دور مذاکره غیرمستقیم بر اقتصاد کشور گذاشته و نشان میدهد تاکید پزشکیان بر نقش تعیینکننده سیاست خارجی در زندگی روزمره مردم، منطبق بر واقعیت است. به علاوه آن طور که از ابراز خوشبینی طرفین نسبت به مذاکرات پیداست، میتوانیم توافق با آمریکا و رفع تحریمها در آینده نزدیک را قابل دسترس بدانیم و بدین ترتیب فضای سیاست خارجی ایران پس از سالها تنش و انزوا، به سمت آرامش میرود که بیشترین تاثیر را بر رشد اقتصادی و بهبود شرایط اجتماعی دارد.
تا کنون دولتهای مختلف با هدف کسب رأی اقوام مختلف و اقلیتهای دینی در انتخابات، وعده انتصاب افرادی از این گروهها در کابینه را میدادند که هرگز هم تحقق نمییافت و همین موضوع باعث نارضایتی و دلسردی آنان شده بود. پزشکیان اما نخستین رئیسجمهوری است که بالاخره به چشمانتظاری اقوام و اهل سنت پایان و در عمل نشان داد که تمامی مردم ایران باهم برابرند.
بر همین اساس برای نخستین بار پس از انقلاب، در دولت چهاردهم یک استاندار بلوچ و سنیمذهب، یک استاندار کرد و سنیمذهب و یک استاندار عرب منصوب شدند و حتی یک نفر از اهل سنت، به عنوان معاون رئیسجمهور وارد کابینه شد. به این ترتیب پزشکیان نشان داد وفاق را نهتنها در سطح حاکمیت، بلکه در سطح رابطه دولت با مردم نیز دنبال میکند.
آخرین اقدام مثبت پزشکیان، لغو پروژه ساخت پتروشمی میانکاله به علت تبعات زیستمحیطی آن است. این پروژه که در سالهای اخیر سروصداهای زیادی بر پا کرده، در اواخر دولت روحانی تصویب و اجرای آن در سال نخست دولت رئیسی و با کلنگزنی رئیس سازمان محیطزیست دولت سیزدهم اعلام کرد کلنگزنی انجامشده، فاقد اعتبار است، زیرا این پروژه مجوزهای زیستمحیطی لازم را ندارد. از بین رفتن مراتع اطراف تالاب میانکاله، نابودی گونههای جانوری منطقه، استفاده بالا از آب شیرین در شرایط بیآبی کشور و همچنین افزایش آلودگی هوا، از جمله دلایل مخالفت شدید فعالان زیستمحیطی با این پروژه بود.
نهایتا در اردیبهشتماه امسال، رئیسجمهور پس از گزارش رئیس سازمان محیطزیست، دستور توقف پروژه میانکاله را صادر و وزارت کشاورزی را موظف کرد زمینهای این پروژه را پس گیرد. به علاوه پزشکیان تاکید کرد کسانی که این مجوزها را صادر کرده و باعث این خسارت شدهاند، باید مورد محاکمه و پیگیری قضایی قرار گیرند. بدین ترتیب، به نظر میرسد پس از سالها کشمکش و نگرانیهای مداون فعالین محیطزیستی، پرونده میانکاله بسته شده است.
اگرچه هنوز بسیاری از وعدههای دولت خصوصا در بعد اقتصادی محقق نشده است، اما اقدامات انجامشده در 250 روز نخست نشان میدهد که پزشکیان در ادامه مسیر نیز میتواند با تکیه بر حمایتهای مردم و بهرهگیری از ظرفیتهای سیاست وفاق ملی، به اهداف خود دست یاید؛ سیاستی که اگرچه در ابتدا با سیل عظیم انتقادات طرفداران دولت روبهرو بود، اما امروز نتایج مثبت آن بر کشور و زندگی مردم به وضوح قابل حس است.