منار بلند جام به صورت استوانه‌ای و بر پایه‌ای هشت ضلعی ساخته شده که قطرش ۹ متر و بلندای آن ۶۲ متر است. قاعده‌ی این مناره به بلندای تقریباً ۲ متر از سطح زمین جای دارد که در کوچکی برای ورود به داخل مناره وجود دارد.
به گزارش عصر ایران، شیوه ساخت و شکل ظاهری جام را شبیه به مناره‌ای می‌دانند که مسعود سوم غزنوی در شهر غزنی یا غزنه ساخته بود. همچنین در شهر دهلی هندوستان هم یک مناره به نام منار قطب وجود دارد که بدون شک در ساختش از برج جام ایده گرفته‌اند. تحقیقات باستان‌شناسی نشان داده‌اند که در اطراف برج جام آثار و خرابه‌هایی از استحکامات نظامی، یک کاخ، کوزه‌های سفالین و یک گورستان متعلق به یهودیان یافت شده‌است و با این اوصاف احتمالاً از برج جام برای دیدبانی استفاده می‌کردند.
برخی باستان‌شناسان عقیده دارند که قطب منار در هند با الهام از منار جام در اوایل قرن ۱۳ به ارتفاع ۷۳ متر ساخته شده‌است.
منار جام دارای هشت ضلع است، اضلاع آن در مجموع صفحه‌ای را تشکیل می‌دهند که نوشته‌هایی را در خود جای داده‌است. به‌طور نمونه در هشت ضلع پائین مناره نوشته‌ای طولانی مشاهده می‌شود که متن نوشته به شکل مدور با کاشی آغاز شده‌است. این متن از جزء نوزدهم قرآن از سوره مریم انتخاب شده و مجموعاً ۹۷۶ کلمه است. در صفحه ۳ آیه۳۱، در صفحه ۴ آیه ۴۳، در صفحه ۵ آیه ۵۴، در صفحه ۶ آیه ۷۷، در صفحه ۸ آیه ۹۲، درج است.
«السلطان المعظم غیاث الدنیا والدین ابوالفتح محمد بن سام….»
نوشته زیرین بنا به حدی تخریب شده که تنها ۲ کلمه آن قابل خواندن است، این نوشته به سبک هنر خطاطی کوفی بافت خورده و از نوع خط برجسته است.
براساس اسناد سازمان یونسکو، این مناره در سال ۱۱۹۴ میلادی در دوران سلطنت «سلطان غیاث‌الدین غوری» ساخته شده‌است. در شماره ششم کتیبه نشریه «انجمن حفظ میراث‌های فرهنگی افغانستان» (سپک) آمده‌است که سازنده این مناره معماری به نام «علی» بوده که نام او در دو نقطه این مناره دیده می‌شود همچنین در پای منار جام نیز نام شاه غیاث الدین غوری به چشم می‌خورد.
