دوران بارداری، یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال زیباترین مراحل زندگی هر زنی است. بدن مادر در این دوران، دستخوش تغییرات زیادی می‌شود تا بتواند شرایط لازم برای رشد و پرورش جنین را فراهم کند. برخی از این تغییرات کاملاً مشهود هستند و برخی دیگر به صورت علائم فیزیکی یا تغییر در عملکرد سیستم‌های بدن خود را نشان می‌دهند. یکی از این نشانه‌ها که شاید کمی عجیب به نظر برسد، صدای غرغر یا صدا دادن شکم در بارداری؛ پدیده‌ای که بسیاری از مادران در سه ماهه اول یا حتی در تمام طول بارداری تجربه‌اش می‌کنند. در این مقاله، بیشتر درباره این عارضه و راه‌های بهبود آن صحبت خواهیم کرد.
سینه‌های متورم و حساس، لکه‌بینی و گرفتگی عضلات، تهوع و تغییرات در اشتها، خستگی و نوسانات خلقی... این‌ها تنها بخشی از نشانه‌های اولیه بارداری هستند. بدن وارد مرحله‌ای تازه می‌شود و خود را برای چالش بزرگی که پیش رو دارد آماده می‌کند. البته مسیر مادر شدن برای هر کسی متفاوت است. برای برخی، سه ماهه اول به راحتی و با سرعت سپری می‌شود، در حالی که برای دیگران دنیا زیر و رو می‌شود. اما یک چیز هست که تقریباً همه آن را تجربه می‌کنند: غرغر کردن شکم!
در حالت عادی، شکم زمانی صدا می‌دهد که خالی مانده باشد یا سیستم گوارش در حال هضم غذا باشد. اما در بارداری، این اتفاق می‌تواند بیشتر و با شدت متفاوتی رخ دهد. نوسانات هورمونی، به ویژه افزایش سطح هورمون‌های پروژسترون و استروژن، از دلایل اصلی این پدیده هستند. این هورمون‌ها روند هضم را کند می‌کنند تا بدن فرصت بیشتری برای جذب مواد مغذی داشته باشد؛ موضوعی که برای سلامت جنین ضروری است. اما این تغییر فیزیولوژیکی می‌تواند باعث نفخ، یبوست و صدای بیشتر معده شود.
در برخی موارد، زنان باردار گمان می‌کنند شکمشان در همان روزهای اول بارداری برجسته شده است، در حالی که این برآمدگی در واقع بر اثر نفخ است نه رشد جنین. همچنین، افزایش متابولیسم در دوران بارداری باعث می‌شود که بدن نیاز بیشتری به غذا داشته باشد و گرسنگی بیشتر از قبل احساس شود. این گرسنگی می‌تواند یکی دیگر از دلایل صدا دادن شکم باشد.
در بیشتر مواقع، صدای شکم در بارداری کاملاً طبیعی و بی‌خطر است. این صداها فقط نشانه‌ای از فعالیت دستگاه گوارش یا واکنش بدن به تغییرات هورمونی هستند. اما اگر همراه با درد شدید، اسهال، تهوع مداوم یا نشانه‌های دیگری باشد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
شنیدن صدای غرغر شکم در بارداری ممکن است برای برخی مادران ناخوشایند یا حتی نگران کننده باشد، اما معمولاً این صداها طبیعی و بی خطر هستند. با این حال، اگر بخواهید این پدیده را کاهش دهید یا کمتر تجربه‌اش کنید، چند راهکار ساده و مؤثر وجود دارد که می‌تواند به بهبود وضعیت دستگاه گوارش و کاهش نفخ و صداهای شکم کمک کند.
در اینجا چند پیشنهاد داریم:
نوشیدن آب کافی، یکی از مهم‌ترین عوامل برای بهبود عملکرد سیستم گوارش است. کم آبی بدن می‌تواند روند هضم را کند کرده و منجر به یبوست و نفخ شود. نوشیدنی‌های گازدار مانند نوشابه را کنار بگذارید چون گاز بیشتری وارد معده کرده و مشکل را تشدید می‌کنند. همچنین، مطمئن شوید آبی که می‌نوشید سالم و تصفیه شده باشد.
به جای سه وعده غذایی سنگین، پنج وعده غذایی کوچک و سبک در طول روز مصرف کنید. این کار باعث می‌شود معده شما همواره مقداری غذا برای هضم داشته باشد و خالی نماند، در نتیجه صداهای ناشی از گرسنگی یا حرکت روده‌ها کمتر می‌شوند.
مصرف فیبر کافی از طریق میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات به عملکرد بهتر روده‌ها کمک کرده و از یبوست و نفخ جلوگیری می‌کند. این موضوع به طور مستقیم در کاهش صدای شکم مؤثر است.
برخی دمنوش‌های ملایم گیاهی مانند بابونه، نعناع یا لیمو به کاهش استرس، تسهیل هضم و کاهش نفخ کمک می‌کنند. البته همیشه قبل از مصرف دمنوش در بارداری با پزشک مشورت کنید.
برخی مواد غذایی مانند لوبیا، نخود، عدس، کلم، گل‌کلم، بروکلی و غذاهای چرب و سرخ شده می‌توانند تولید گاز معده را افزایش بدهند. بهتر است این نوع غذاها رو یا کمتر بخورید یا به صورت پخته و با ادویه‌های ضد نفخ (مثل زیره، رازیانه یا زنجبیل) مصرف کنید.
خوردن سریع غذا باعث می‌شود هوای زیادی وارد معده شما شده و همین هوا ممکن است باعث صدا دادن یا نفخ شود. آهسته غذا خوردن و خوب جویدن کمک می‌کند که هضم از دهان شروع شده و فشار کمتری به معده وارد شود.
پیاده‌روی سبک بعد از غذا یا انجام حرکات کششی ملایم مخصوص بارداری، تحرک دستگاه گوارش را افزایش می‌دهد و به کاهش صداها و نفخ کمک می‌کند. البته همیشه باید مشورت پزشک را در این زمینه جدید بگیرید.
استرس زیاد می‌تواند روی دستگاه گوارش تأثیر بگذارد و باعث اسپاسم، تولید گاز و در نتیجه صدای شکم شود. تمرین‌های آرام‌سازی مثل تنفس عمیق، یوگای بارداری یا مدیتیشن کمک می‌کنند آرامش بیشتری تجربه کنید و معده شما هم آرام‌تر شود..
برخی مکمل‌ها مثل آهن ممکن است باعث یبوست یا نفخ شوند. اگر احساس می‌کنید صدای شکمتان بعد از مصرف مکمل خاصی بیشتر شده، با پزشک در مورد نوع یا برند مکمل مصرفی خود، مشورت کنید.
گاهی با ثبت اینکه چه غذاهایی خوردید و در چه ساعتی، می‌توانید الگوی خاصی پیدا کنید که به شما نشان دهد که چه چیزهایی باعث بیشتر شدن صداهای شکمتان می‌شوند.
