خبرگزاری مهر، گروه استانها - علیرضا پناهی*: در عصر دیجیتال، جنگ‌ها دیگر تنها با سلاح‌های فیزیکی نمی‌جنگند؛ جنگ روایت‌هاست، جنگ تصاویر و صداهایی که از دل بحران به جهان مخابره می‌شود. غزه، این قطعه کوچک و محاصره شده از فلسطین، نه تنها صحنه نبرد نظامی است، بلکه میدان نبرد رسانه‌ای است که در آن، هر کلیپ، هر عکس و هر توئیت، سلاحی است در دست مقاومت.
غزه؛ جایی که هر فیلمبردار یک شهید است
در غزه، دوربین‌ها به اندازه سلاح‌ها اهمیت دارند. جوانان فلسطینی با گوشی‌های هوشمند خود، لحظه به لحظه بمباران‌ها، کشتار غیرنظامیان و ویرانی خانه‌ها را ثبت می‌کنند. آنها می‌دانند که تصاویرشان تنها سند زنده این جنایات است؛ سندی که رسانه‌های غربی یا سانسور می‌کنند یا تحریف. سواد رسانه (Media Literacy) به ما می‌آموزد که این تصاویر را چگونه بخوانیم:
- چه کسی تصویر را گرفته؟ یک شهروند عادی یا یک رسانه وابسته به قدرت‌های بزرگ؟
- چه بخشی از تصویر حذف شده؟ آیا فقط نتایج بمباران را می‌بینیم، یا علت آن را هم می‌فهمیم؟
- چه زبانی برای توصیف این تصاویر استفاده می‌شود؟ آیا کودکان کشته شده "قربانیان خشونت" هستند یا "خسارات جانبی"؟
روایت غرب در مقابل روایت مقاومت
رسانه‌های جریان اصلی غرب، روایت اسرائیل را غالباً بدون نقد بازتاب می‌دهند:
- زبان تحریف شده: اسرائیل "دفاع از خود" می‌کند، اما فلسطینی‌ها "اعمال خشونت"!
- سانسور واقعیت: کمتر رسانه‌ای از محاصره ۱۶ ساله غزه، کمبود آب و دارو، یا کشتار روزنامه نگاران می‌گوید.
- توجیه جنایت: وقتی یک مدرسه بمباران می‌شود، رسانه‌های غرب سریعاً ادعای "وجود مقر نظامی" را تکرار می‌کنند، بدون هیچ سندی.
اما سواد رسانه به ما کمک می‌کند تا این بازی رسانه‌ای را بشناسیم و روایت مقاومت را تقویت کنیم:
- شبکه‌های اجتماعی: توئیتر، اینستاگرام و تلگرام تبدیل به میدان‌های اصلی انتشار واقعیت شده‌اند. هشتگ‌هایی مثل #غزه_تحت_بمباران یا #SaveGaza تنها ابزار مردم برای فریاد زدن حقایق هستند.
- رسانه‌های مستقل: شبکه‌هایی مثل الجزیره، فلسطین امروز و خبرنگاران مستقل، روایتی متفاوت از بی بی سی و رسانه‌های غربی ارائه می‌دهند.
- کلیپ‌های انفجاری: یک ویدئوی ۳۰ ثانیه‌ای از یک کودک زخمی در آغوش مادرش، گاهی تأثیر آن از هزاران گزارش رسمی بیشتر است.
ما چه نقشی داریم؟
سواد رسانه فقط تحلیل نیست؛ عمل است. هرکدام از ما می‌توانیم:
۱. تکثیرکننده روایت مقاومت باشیم. یک بازنشر ساده هم گاهی جانها را نجات می‌دهد.
۲. منابع خبری را بررسی کنیم. قبل از اشتراک گذاری، منبع را ردیابی کنیم: آیا این ویدئو واقعاً از غزه است؟ یا پروپاگاندای اسرائیلی آن را جعل کرده است؟
۳. زبان رسانه‌ها را به چالش بکشیم. وقتی خبری می‌گوید "درگیری بین اسرائیل و حماس"، یادآوری کنیم که این "کشتار نظامیِ یک قدرت اشغالگر علیه مردم بی پناه" است.
سخن آخر: دوربین‌ها هم اسلحه هستند
در غزه، هر شهروند یک روزنامه نگار است. هر کلیپ، یک شهادت تاریخی. سواد رسانه به ما یاد می‌دهد که سکوت نکنیم، فریب روایت دشمن را نخوریم و صدای مردم غزه را با دنیا تقسیم کنیم. این نبرد، نبرد تصاویر است؛ و ما هم می‌توانیم در آن شرکت کنیم.
*فعال فضای مجازی و سواد رسانه
