به گزارش خبرگزاری صداوسیما، برنامه صف اول با حضور آقای سید حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو به بررسی راهبرد‌ها و اقدامات سازمان غذا و دارو  پرداخت.

مشروح برنامه را در ادامه می‌بینید:

مجری: طبق روال یکی دیگر از خدمتگزاران ایران مقابل دوربین صف اول قرار می‌گیرند تا در مورد سیاست‌ها و راهبرد‌ها و البته تصمیماتی صحبت کنند که در سال گذشته گرفته شده و بر روی زندگی و معیشت مردم موثر بوده، اما در ادامه در ارتباط با همین موضوع در سال جاری هم سوالات و پرسش‌هایی را مطرح خواهیم کرد یکی از موضوعات مهم ر زندگی مردمی که در دهه سوم قرن بیست و یکم زندگی می‌کنند موضوع غذا و دارو است که وابسته به وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مصاحبه با آقای سید حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو.
سوال: مهم‌ترین اقداماتی که سال گذشته انجام شد بفرمایید تا بعد به امسال برسیم؟
محمدی: سالی که سپری کردیم در سال ۱۴۰۲ علیرغم فراز و نشیب‌هایی که در بعضی از شاخص‌های مرتبط با تامین اقلام سلامت داشتیم در مقایسه با سال ۱۴۰۱ شرایط بهتری داشتیم ما توانستیم موجودی دارو را به نحوی مدیریت بکنیم در سال ۱۴۰۲ که کمبود‌های ما در مقایسه با سال ۱۴۰۱ خاطرتان است شرایط نسبتا بدی را در نیمه دوم داشتیم تنش زیادی داشتیم، سال ۴۰۲ را به لطف خدا و با همکاری دستگاه‌های مرتبط به خوبی سپری کردیم یکی از تلاش‌های ما میشه این بوده که دارو با یک ذخیره مناسب در دسترس مردم باشد یعنی یکی از شاخص‌هایی که ما همیشه داریم دسترسی خوب مردم به دارو با قیمت مناسب است یعنی هم قیمت مناسب و هم در دسترس بودن است ابتدا اولویت ما در دسترس بودن است که ما برای در دسترس بودن تلاش زیادی را کرده‌ایم پیگیری‌هایی که با بانک مرکزی داشتیم برای تامین ارز در چهار ماه اول سال گذشته یک مقدار مشکل تامین ارز بود با همت بانک مرکزی و تغییرات مدیریتی که ایجاد شد به هر حال شرایط تغییر کرد تامین ارز ما خیلی بهتر از سال ۱۴۰۱ بود به نحوی که میزان ترخیص تجهیزات پزشکی در سال ۱۴۰۲ در مقایسه با سال ۱۴۰۱، ۵۸ درصد رشد داشت ما در حوزه دارو هم شرایط خوبی داشتیم حدود ۱۶ قلم دارو در سال ۱۴۰۲ به عنوان دارو‌های جدید به سبد دارویی کشور اضافه شد که ۱۲ تا دارو‌های دانش بنیان بود ما ۳۳ قلم تجهیزات جدید را رونمایی کردیم که بیش از نیمی از اینها تجهیزاتی بود که توسط شرکت‌های دانش بنیان تولید شده از نمایشگاه سلامت بنیان رونمایی شد ما رویداد سلامت بنیان را سال گذشته برگزار کردیم برای دومین بار که همه شرکت‌های دانش بنیان حوزه سلامت در حوزه دارو تجهیزات و غذا حضور داشتند به ما در حوزه قرارگاه غذایی هم توانستیم از ظرفیت شرکت‌های تولید کننده استفاده کنیم غذا‌های سودمند و غذا‌های فراسودمند را بیاوریم پروبیوتیک‌ها که اخیرا صرفشان بیشتر شده در سبد غذایی مردم طرح غنی‌سازی نان با آهن و اسید فولیک را توانستیم به اتمام برسانیم و در واقع الان اجرا شده به صورت کامل همه شرکت‌های تولید کننده آرد غنی‌سازی آرد را با آهن و اسید فولیک انجام می‌دهند در تداوم طرح غنی سازی شیر با ویتامین دی موفق شدیم مراحل اولیه غنی سازی آرد با ویتامین دی را شروع کنیم خوب می‌دانید قوت قالب مردم در کشور ما نان است و بیشترین مصرف در کالا‌های اساسی هم گندم است دلیلش هم همین است که قوت قالب نان است بهترین کالا برای اینکه بتوانیم آن کمبود یا نقص ویتامین یا املاح را به مردم برسانیم در بستر نان است این اتفاق در ارتباط با آهن و اسید فولیک اتفاق افتاد در ارتباط با ویتامین دی هم سال جدید این کار را کلید زده‌ایم خدا کمک بکند این کار را شروع کنیم اتفاقات خوبی افتاد یکی از اقدامات بزرگی که ما سال گذشته داشتیم توسعه پایش سموم در مواد غذایی است که ما هر سال این کار را انجام می‌دهیم سال ۱۴۰۲ بسیار بیشتر انجام دادیم اقلامی که در واقع آلودگی با آفت کش‌ها و سموم و نیترات را دارند ما شناسایی می‌کنیم اگر که نیاز باشد سوال یعنی سر مزرعه یا در انبار‌ها محمدی در چند مرحله هم سر مزرعه و هم در محل نگهداری در انبار‌ها و هم در بازار‌های تره بار و هم در محل عرضه در ۴ مرحله ما نمونه برداری انجام می‌دهیم در سراسر کشور ما بالغ بر ۵۰۰ آزمایشگاه در سراسر کشور داریم که ۵۳ آزمایشگاه مربوط به خود وزارت بهداشت است دانشگاه علوم پزشکی و آزمایشگاه مرجع که اندازه‌گیری می‌کند مثلاً برای پسته یکی از شاخص‌هایی که همه کشور‌ها از ما می‌خواهند آلفاتوکسین پسته است ما سه آزمایشگاهمان در تهران و رفسنجان و کرمان توسط اتحادیه اروپا تایید شده است.
سوال:سال گذشته هم در مورد صادرات پسته خبر منفی دال وجود آلفا توکسین خبری نشد؟
محمدی: ما از سال ۱۴۰۰ با شروع دولت سیزدهم حسب تاکیداتی که داشتند با توجه به مشکلاتی که خاطرتان است برای صادرات به وجود آمد تاکید شد که همه محصولات خام کشاورزی هم مشمول آزمایش شوند یعنی موقع صادرات ما شاخص مورد تایید کشور مقصد را می‌گیریم ما مثلاً بخواهم خدمتتان عرض بکنم برنج میزان مصرف برنج در کشور ما با میزان مصرف برنج مثلاً در روسیه یکی نیست خوب اگر آفت کش یا سموم یا فلزات سنگین در برنج باشد مثلاً آرسنیک یکی از شاخص‌های مهم برنج است میزان مصرف برنج در کشور ما، چون از فرض بفرمایید از چین بیشتر است یا مثلاً از روسیه بیشتر است طبیعتاً آن شاخص در کشور ما سختگیرانه‌تر است به اینها می‌گویند بیشینه آن سطح مجاز آفت کش که ما یکی از اقداماتی که سال ۱۴۰۲ داشتیم بیش از ۱۸ هزار شاخص را تدوین کردیم کتابچه‌اش را در اختیار همه دستگاه‌های ذی‌ربط قرار دادیم بومی‌سازی شده یعنی بر اساس میزان مصرف همه محصولات محصولات خام مثلاً ذرت فرض بفرمایید فلفل دلمه‌ای گوجه فرنگی هویج در کشور ما این میزان مشخص است حالا اگر بخواهیم این را صادر بکنیم این سطح را باید کشور مقصد به ما بدهد یعنی مقصد صادراتی اعلام می‌کند که من سطح آرسنیک برنج مورد قبول من مثلاً ۲۵۰ است در کشور ما این سطح بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ است ما بر اساس استاندارد آن کشور اگر سختگیرانه‌تر باشد به صادر کننده‌ها اعلام می‌کنیم که مقصد صادراتی شما تا این سطح را قبول می‌کند بیش از این سطح ما غیر منطبق اعلام می‌کنیم در نتیجه اجازه صادرات بهشون نمی‌دهیم به همین دلیل ما در رابطه با پسته در رابطه با محصولات خام کشاورزی تا زمانی که جواب آزمایش مشخص نشود اجازه صادرات نمی‌دهیم طبیعتاً به مواردی اجازه صادرات می‌دهیم که منطبق باشند.
سوال: یکی از موضوعاتی که سال‌هاست در حوزه وزارت بهداشت و درمان دنبال می‌شود بحث صنعت داروسازی است با توجه به اینکه طی سال‌های گذشته ما یک مولفه جدیدی به نام شرکت‌های دانش بنیان هم اضافه شدند به نظر می‌رسد در این زمینه کار‌های بزرگی صورت گرفته الان وضعیت داروسازی ما خودکفایی ما حالا اصلاً این در بحث دارو یک مقدار محل بحث است وضعیتمان چطور است؟
محمدی: ما ابتدای انقلاب اسلامی ۲۰ درصد از داروهایمان در کشور تولید می‌شد و حدود ۸۰ درصد واردات داشتیم از کشور‌های خارجی یا کشور‌های ایرانی واردات انجام می‌دادند امروز می‌توانیم بگوییم خدمتتان که ما در پایان سال ۱۴۰۲، ۹۹ درصد از دارو‌های مورد نیازمان را در کشور تولید کرده‌ایم و این به نحوی است که در دو سال اخیر بیشترین درصد مربوط به شرکت‌های دانش بنیان بوده عرض کردم ما در سال ۱۴۰۲ بخش زیادی از دارو‌هایی که رونمایی کردیم دارو‌های مربوط به شرکت‌های دانش بنیان بود، چون ببینید آن ۹۹ درصد اگر خاطرتان باشد چندین سال روی ۹۷ درصد باقی مانده بود این ۳ درصد دارو‌هایی بودند که عموماً یا هایتک بودن یا تولیدشان به صرفه نبود ولی آنهایی که تولیدشان به صرفه نیست و هنوز هم ممکن است تولید نشوند، چون توجیه اقتصادی ندارد مگر با صادرات ولی آنهایی که تکنولوژی بالا نیاز دارند باید دانش بنیان ورود کند که ورود کرده ما داروی آکتوپلی که برای سکته‌های قلبی و مغزی به ندرت استفاده می‌شود حالا در کشور‌های مختلف ولی در کشور ما این وجود دارد مراکز ۷۲۴ که احتمالاً شنیده‌اید مراکز بیمارستانی تا ۳ ساعت بعد از سکته می‌توانند این را تزریق بکنند و جلوی آسیب به بیمار را بگیرند این دارو ما کشورمان در سال ۱۴۰۲ به عنوان دومین کشور در دنیا تولید کرد این دارو را یکی از آنزیم‌های مورد نیاز بیمار‌های ام پی اس که مستحضرید بیماران که نقص آنزیم دارند به عنوان دومین تولید کننده در شرکت‌های دانش بنیان تولید شد وارد سبد دارویی کشورمان شد سهم دانش بنیان‌ها بسیار زیاد است یعنی از این سهم توسعه شاید بگویم بالغ بر ۷۰ تا ۸۰ درصد سهم دانش بنیان‌ها است که دارند توسعه می‌دهند همین الان که من با شما صحبت می‌کنم بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان در تولید داروهایشان دارو‌های جدید را دارند که در حال توسعه هستند بعضی‌هاشون در مرحله فاز بالینی و مطالعات بالینی آن هستند بعضی‌ها در مسیر زیستی هستند اینها به محض اینکه به اتمام برسد مطالعات وارد بازار می‌شوند و من به جرات می‌توانم بگویم که تا حدود خیلی زیادی منطبق شده‌ایم در خصوص تولید دارو با استاندارد‌های جهانی و نزدیکیم به خودکفایی کامل در تولید دارو.
سوال: ما در بعضی از سال‌ها حتی سال‌های اخیر رشد صنعت داروسازیمان منفی بوده خوشبختانه بر اساس برآورد و آمار‌هایی که منتشر شد سال ۱۴۰۲ ما رشد مثبت داشتیم پیش بینی شما برای سال ۱۴۰۳ چطور است؟
محمدی: اینها وابسته است به شرایط اقتصاد کلان کشور و وضعیت نقدینگی ما وضعیت ارزی ما خیلی اثربخش است روی این موضوع ولی با همت تولید کننده‌های دارو آخرین گزارشی که من از همکاران بانک مرکزی داشتم حدود ۱۱ درصد رشد مثبت داشت عدد خیلی خوبی است با توجه به رشد منفی که در سال ۱۴۰۱ ما داشتیم و می‌توانست در واقع یک مقدار نگران کننده باشد این اتفاق افتاد من پیش بینییم با توجه به شرایط موجود اگر  اتفاق خاصی نیفتد این است که خیلی از سال ۱۴۰۲ ما وضعیت بهتری داشته باشیم به جهت اینکه عرض کردم سهم دانش بنیان‌ها خیلی بیشتر شده در دانش بنیان‌ها با سرعت بالاتری پیش می‌روند یعنی اینکه خواسته ما را خیلی زود محقق می‌کنند شما خاطرتان است ما در ایام کرونا مشکل شدیدی برای تامین دستگاه ونتراتور داشتیم همین شرکت‌های دانش بنیان الان تعداد زیادیشان دارند ونتور‌های تنفسی را تامین می‌کنند و در نمایشگاه اخیری که ما داشتند اعلام کردند که به کشور‌های اروپایی صادر می‌کنند اینها را این نشان می‌دهد که سرعت رشد و پویایی ما در این حوزه خیلی بالا است.
سوال: وضعیت صادرات ان چطور است، چون بالاخره ما این شرکت‌های دانش بنیان و خود وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی که دارد تلاش می‌کند یک بخشی بازار داخلی است و یک بخشش را می‌تواند به خارج از کشور منتقل بکند و خبر‌های بسیار خوبی هم از آن طرف می‌رسد و از دارو‌های ایران در برخی از کشور‌ها استقبال خوبی می‌شود در زمین صادرات وضعیتمان چطور بوده؟
محمدی: در کل ما از نوع و میزان صادرات که شرکت‌های ما می‌کنند راضی نیستیم اگر آن عدد را به شما بگویم عدد رشد کرده در این حوزه ما آخرین آماری که داشتیم مربوط به ۱۰ ماهه ۱۴۰۲ بود ۳۷ درصد دارویمان رشد کرده بود صادراتش ولی واقعیتش این است که ما خیلی بیشتر از این ظرفیت صادرات داریم یعنی ما در واقع حدود ۱۰۰ میلیون صادراتمان در ۱۰ ماهه ۱۴۰۲ بود که نسبت به یک سال ۱۴۰۱ رشد ۳۷ درصدی داشت ولی واقعیتش این است که وقتی می‌چینیم با کشور‌های اطراف ما بیش از ۱۶ تفاهم‌نامه دارویی با کشور‌های خارجی داشتیم در سال ۱۴۰۲ منعقد شد بخشی مال قبل بود تمدید شد بخشی جدید اضافه شد عمدتاً عدد واردات از ایران را اگر ما مقایسه می‌کنیم با صادراتمان متفاوت است یعنی بخشی از صادرات ما غیر رسمی دارد انجام می‌شود به دلایل مختلفی که باید رفع کرد می‌خواهم عرض کنم خدمتتان که میزان صادرات ما خیلی بیشتر از این عدد است ما بعضاً کشور‌های همسایه که می‌رویم می‌بینیم که خیلی از دارو‌های ما آنجا است و در دسترس است در صورتی که بعضی‌هایشان ممکن است به صورت غیر رسمی صادر شده باشد بخشی رسمی صادر شده باشد ولی عمدتاً خیلی از کشور‌هایی که باهاشون ارتباط داریم آخرین جلساتی که ما باهاشون داشتیم با قرقیزستان با تاجیکستان و روسیه و بلاروس این آخرین دیدار‌هایی که در اسفند داشتیم بسیار راغب بودند که از دارو‌های ما به کشورشان صادرات شود امیدوارم که نگاه شرکت‌های دارویی ما مثل شرکت‌های غذایی ما بالغ بر یک میلیارد دلار در حوزه غذا صادرات داریم خوب باید شرکت‌های دارویمان با این وضعیتی که خودکفایی داریم به این برسند هرچند که دارو ثبتش در کشور‌های دیگر سخت است یعنی قوانین و رگولاتوری ثبت دارو بسیار متفاوت از غذا است بسیار متفاوت محصولات غیر سلامت است ولی به هر حال با همه سختی‌ها کیفیت و ویژگی‌های صنایع دارویی ما که این سال‌های اخیر بسیار رشد کرده بسیار ما در حوزه دارو‌های بیولوژیک رشد خیلی خیلی خوبی داشتیم شتاب صادرات ما در حوزه دارویی بسیار بالا است این نوید را می‌دهیم که در سال ۱۴۰۳ حتما صادراتمان بیشتر شود.
سوال:یکی از بحث‌هایی که سال گذشته مطرح شد و اتفاقاً تاثیر خیلی خوبی هم گذاشت طرح دارویار بود که در واقع ارز ترجیحی به انتهای زنجیره منتقل شد ارزیابی دارید که وضعیت چطور بود پیشنهادتان و پیش بینی تان برای سال ۱۴۰۳ چیست؟
محمدی: ما با توجه به اینکه میزان اعتبار مورد نیاز ما ارز ۴۲۰۰ تومانی که مصرف می‌کردیم حدود سه و نیم میلیارد دلار بود امسال پیش بینی مان عدد خیلی خیلی کمتر است یعنی می‌رویم به سمت اینکه عرض ۴۲۰۰ را بتوانیم حذف کنیم ولی در سال ۱۴۰۲ این وابستگی ما به حدود یک میلیارد دلار کاهش پیدا کرد خوب خیلی خوب است ما الان بخش زیادی از ارز دریافتمان ارز غیر ۴۲۰۰ تومانی است یعنی عرض ۲۸۵۰۰ تومانی یا ارز تالار ۲ که در واقع می‌شود گفت ارز شبه آزاد است ولی در بحث میزان صرفه‌جویی که انجام شد مستحضرید دارویار یکی از اتفاقاتی که با اجرای طرح دارویار افتاد این بود که صرفه جویی شد در رابطه با دو چیز یکی مصرف بی‌رویه دارو در بعضی از موارد، چون دارو خیلی قیمتش پایین بود و مورد دوم صادرات غیر قانون یا همان قاچاق معکوس به شدت کاهش پیدا کرد.
سوال:مشخص است که چه مقدار تاثیر گذاشت روی قاچاق معکوس؟
محمدی: ببینید ما آمار غیر رسمی، چون قاچاق هیچ وقت آمار رسمی ندارد آمار غیر رسمی که از همکاران فراجا داشتیم حدوداً کاهش قاچاق در حوزه دارو ۶۰ درصد بوده یعنی نسبت به شرایط دوره مشابه سال‌های قبل که طرح دارویار اجرا نشده بود طبیعی است ببینید یک دارو مثال می‌زنم انسولین را قیمت انسولین ۳۰ هزار تومان پرداخت از جیب مردم ۳۰۰۰ تومان بود الان قیمت انسولین حدود ۱۴۰ هزار تومان است پرداخت از جیب مردم همان ۳ هزار تومان است خوب آن فردی که می‌خواهد این را از
زنجیره خارج کند ۳۰ هزار تومان چه جذابیتی برایش دارد ۱۴۰ هزار تومان چه جذابیتی دارد هنوز الان قیمت واقعی نیست یعنی هنوز قیمت انسولین. ... تکمیل می شود