به گزارش اقتصادنیوز، در حالی که دونالد ترامپ برای آغاز دومین دوره ریاست جمهوری خود در ایالات متحده آماده می شود، با جهانی در حال فرو رفتن به سمت هرج و مرج هسته ای روبرو خواهد شد. فاصله بین قدرت های هسته ای بزرگ در حال افزایش است: چین بی وقفه در حال گسترش توان هسته ای خود است اما تعامل جدی با ایالات متحده در زمینه کنترل تسلیحات را رد می کند. همکاری ایالات متحده و روسیه در زمینه مسائل هسته ای، که در حال حاضر در وضعیت وخیمی قرار دارد، با تهدیدات هسته ای مکرر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در جریان جنگ روسیه در اوکراین، بدتر شده است. گزارش های اخیر منتشر شده بر اساس اطلاعات مقامات ارشد ایالات متحده نشان می دهد که آمریکا نیز باید وضعیت خود را اصلاح کرده و زرادخانه خود را برای تقویت بازدارندگی در برابر ماجراجویی هسته ای هماهنگ روسیه، چین و کره شمالی گسترش دهد. همه این تحولات ستون های مهم نظم هسته ای را فرسایش داده و خطر جنگ هسته ای را افزایش داده است. معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای (NPT) که در سال 1968 امضا شد، تنها مکانیسم مهم و الزام آور قانونی باقی مانده برای حفظ این نظم است. اما اقدامات کشورهای دارای سلاح هستهای که طرف معاهده هستند، بازیگران غیرهستهای را سرخورده کرده، و توجه سایر کشورها به ایجاد برنامههای هستهای خود، آینده NPT را در هالهای از ابهام قرار داده است.در همین راستا نشریه فارن افرز یادداشتی را منتشر کرده و اقتصاد نیوز آن را به دو بخش ترجمه کرده که بخش نخست در ادامه آمده است.
دورین هورشیگ و هدر ویلیامز در پاسخ به شکست سیاست های هسته ای در مقاله اخیر فارین افرز، از ایالات متحده خواستند از طریق برقراری روابط نزدیک تر با کشورهای جنوب جهانی، تقویت مشارکت با متحدان و ایجاد تعامل منطقه ای بین هنجارهای هسته ای موجود، "از هنجارهای هسته ای حمایت کند". اما از منظر کشورهای هسته ای و غیر هسته ای چنین تلاش هایی به تنهایی کافی نیست. در این مرحله، ایالات متحده باید دوباره تلاش کند تا مستقیماً با چین و روسیه نه تنها بهعنوان دشمنان هستهای بازدارنده، بلکه بهعنوان همکاران بالقوه برای جلوگیری از هرج و مرج هستهای مشارکتی معنادار داشته باشند.ترامپ که به عنوان رهبری جسور به خود می بالد باید از سخنرانی افتتاحیه خود برای تقویت اقدامات هماهنگ با چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده - پنج کشور دارای سلاح هسته ای که عضو معاهده NPT هستند - استفاده کند. به ادعای ناظران او با استناد به فروپاشی نظم هسته ای باید از رهبران این کشورها بخواهد تا در ارزیابی صریح و سریع خطرات کنونی به او بپیوندند بالاخص در شرایطی که ارزیابی در حال انجام با یک دوره شش ماهه در باب محدودیت هسته ای موافقت کرده است. امروزه، در بحبوحه رقابت های تسلیحات هسته ای و تهدیدهای روزافزون، خطر واقعی استفاده از این سلاح ها برای اولین بار در بیش از سه چهارم قرن گذشته وجود دارد. در چنین شرایطی روزنه اقدام جمعی به سرعت در حال بسته شدن است. امنیت ایالات متحده و متحدانش در خطر است. برای ترامپ، فضای جسارت در آغاز دوره جدید ریاست جمهوری و بازتعریف قبلی او با پوتین و شی جین پینگ، فرصتی متمایز برای رهبری جهانی به او می دهد.
محدودیتهای ساخت سلاحهای هستهای در حال از بین رفتن است. بدون اقدام چشمگیر، کاملاً مسلم است که معاهده استارت جدید، که وسعت نیروهای هسته ای استراتژیک روسیه و ایالات متحده را محدود می کند و از طریق اقدامات راستی آزمایی، قابلیت پیش بینی را افزایش می دهد، پس از انقضای تاریخش در فوریه 2026 جایگزین نخواهد شد. اگرچه هر دو کشور همچنان در چارچوب این توافق خود را متعهد نگاه می دارند. با توجه به محدودیتهای عددی معاهده، مسکو قبلاً اجازه بازرسی در محل و ارائه ارقام مورد نیاز معاهده را متوقف کرده است. اگر جایگزینی ایجاد نشود، مقرراتی در این زمینه وجود نخواهد داشت از همین رو رقابت هسته ای بین دو کشور قدرتمند دارای سلاح هسته ای برای اولین بار از زمان امضای معاهده محدودسازی تسلیحات استراتژیک در سال 1972 تشدید خواهد شد. تتشدید رقابت تسلیحات هسته ای بین ایالات متحده و چین نیز محتمل به نظر می رسد: پیش بینی می شود چین زرادخانه هسته ای خود را گسترش داده و به بیش از 1000 سلاح هسته ای مستقر تا سال 2030 دست یافته و در پاسخ، ایالات متحده دکترین هسته ای خود را تغییر داده و برای مقابله با افزایش تعداد استقرار کلاهک های هسته ای ایالات متحده خود را آماده کند.
نگرانی حتی بیشتر این است که کارشناسان و مقامات دولتی در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای دیگر دیگر تصور نمی کنند که سلاح هسته ای هرگز در درگیری استفاده نخواهد شد. مقامات تهدیدات پوتین را جدی می گیرند و به نحوه پاسخگویی به استفاده از هسته ای در جنگ اوکراین توجه بیشتری می کنند. هر واکنشی نیاز به ایجاد تعادل در اهداف مختلف دارد: جلوگیری از استفاده بعدی از هسته ای. بازگرداندن به اصطلاح تابوی هسته ای، یک هنجار علیه استفاده از سلاح های هسته ای. و اجتناب از تشدید جنگ هسته ای جهانی. هیچ پاسخ روشنی برای چگونگی انجام این کار وجود ندارد.به باور گروهی از ناظران تا حدودی به دلیل این خطرات احتمالی، بسیاری از کشورها معتقد نیستند که «ان پی تی» اهرمی معتبر برای پایان دادن به مسابقه تسلیحات هسته ای، کاهش خطر جنگ هسته ای و پیشبرد خلع سلاح باشد. برخی پیشتر با تعریف معاهده منع تسلیحات هستهای در سال 2017 ناامیدی خود را از «ان پی تی» نشان دادهاند که نه تنها استفاده از این سلاحها بلکه آزمایش، تولید و در اختیار داشتن آنها را نیز ممنوع میکند. هر گام دیگر به عقب - فروپاشی کنترلهای دوجانبه تسلیحات هستهای یا از سرگیری آزمایشهای تسلیحات هستهای به عنوان بخشی از تشدید رقابت تسلیحاتی - میتواند تعدادی از کشورهای غیرهستهای را مجبور به خروج رسمی از «ان پی تی» کند. در سوی دیگر این طیف، برخی از کشورها در حال تجدید نظر در مورد اصل عدم اشاعه هستند که «ان پی تی» بر آن تاکید دارد. ایران به سرعت برنامه هسته ای اش را توسعه داده، اگرچه رهبران این کشور تاکید دارند که هدف از پیشرفت برنامه هسته ای این کشور اهداف صلح آمیز است. تشدید ناامنیهای منطقهای باعث میشود کشورهای دیگر، به ویژه ژاپن و کره جنوبی در آسیا و عربستان سعودی در خاورمیانه، بازده و خطرات دستیابی به سلاحهای هستهای را خودشان ارزیابی کنند. حتی در میان کشورهای اروپایی، جنگ در اوکراین و ترس از رویکرد منفعلانه ایالات متحده، بحث در مورد برخی از اهرم های بازدارندگی هسته ای در سراسر بلوک، اگر نه برنامه های ملی فردی، را دوباره احیا کرده است. در اینجا نیز، نتیجه نهایی احتمالاً خروج مارپیچ از آن پی تی خواهد بود.این تحولات در کنار هم، روابط هسته ای جهانی را اساساً متحول خواهند کرد و همه تنش ها را افزایش خواهد داد. این وضعیت به طور قاطع امنیت ایالات متحده و سایر کشورها از جمله دشمنان هسته ای ایالات متحده را تضعیف خواهند کرد. این چشمانداز باید انگیزه کافی برای قدرتهای بزرگ هستهای جهان باشد تا مستقیماً با یکدیگر در یک ارزیابی مشترک و دوره سردسازی تعامل داشته باشند.