«امیرحسین سلطانی» که از فعالان حفاظت از بناها و محوطه‌های تاریخی در استان یزد است، در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: بررسی سه تصویر ماهواره‌ای و هوایی از محدوده مجاور شیخ محمد سلطان در مقاطع زمانی مختلف، حکایت از وجود بنایی مدور دارد که در گذر زمان به دلیل بی توجهی متولیان و عوامل انسانی در حال نابودی است.
وی با اشاره به تصاویر هوایی مربوط به دهه ۳۰، اظهار می‌کند: این تصاویر حکایت از وجود بخش‌های بنایی مدور که دارای چندین نیم دایره کوچک‌تر وصل به دیواره‌های آن است، دارد که احتمالاً برج دیده بانی بوده‌اند.
«تصاویر مربوط به سال‌های بین ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۰/۱۳۴۵ - منبع:سازمان نقشه برداری»
این فعال میراث فرهنگی، توجه‌ها را به تصاویر این اثر بعد از گذشت حدود چهار دهه جلب می‌کند و می‌گوید: در این تصاویر مربوط به گوگل ارت شاهد ایجاد جاده‌ای در این مکان مربوط به ورودی منطقه‌ی گردفرامرز و شهر شاهدیه هستیم که بیانگر تنها شواهد باقیمانده از یک دایره است.
«تصاویر مربوط به سال‌های بین ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲ »
به گفته‌ی سلطانی، متاسفانه تداوم بی‌توجهی به اقدامات کاوشگرانه میراث فرهنگی و همانطور که تصاویر همین سال‌های اخیر نشان می‌دهد که علی رغم تغییر جاده ورودی به شهر، دیگر در مکان مذکور شواهدی از این اثر نامعلوم دیده نمی‌شود.
«تصاویر مربوط به سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ »
وی خاطرنشان می‌کند: محل این سازه که احتمالاً بخشی از آن همچنان در زیر زمین نهفته باقی مانده، اکنون به مکان تردد و توقف کامیون‌ها و خودروهای سنگین تبدیل شده است.
این فعال میراث فرهنگی با اشاره به سازه‌های تاریخی و ارزشمند متعددی که در این منطقه و سایر مناطق استان کویری یزد پس از سالها از دل خاک بیرون کشیده شده است، پیشنهاد می‌کند که متولیان امر با مسدود کردن پیرامون این سازه احتمالاً تاریخی، ضمن جلوگیری از انباشته شدن وزن اضافی روی این محدوده، نسبت به بررسی و کاوشگری در این منطقه اقدام کنند.
«تصاویر مربوط به پارک خودروهای سنگین»
سلطانی با اشاره به وجود بقعه شیخ محمد سلطان در مجاورت این سازه، احتمال وجود سازه‌ای تاریخی و ارزشمند در این مکان را دور از انتظار نمی‌داند و می‌گوید: «شیخ محمد سلطان» فرزند «شیخ تقی الدین دادا محمد» از جمله معروف‌ترین عارفان قرن هفتم و اوایل قرن هشتم یزد و از مشاهیر مورد اعتماد مردم عصر خود بوده است به طوری که هم اکنون نیز مقبره‌ی شیخ تقی الدین دادا، پدر شیخ محمد سلطان در محله‌ی «شیخـداد» شهر یزد محل زیارت بسیاری از مردم و علاقمندانش است.
وی ادامه می‌دهد: «سلطان محمد» علاوه بر این که از سوی حکومت آل مظفر مورد ارادت ویژه بوده و او را متولی اوقاف خود قرارداده بودند، همواره به دلجویی و رسیدگی به احوال ناتوانان، مستمندان و درماندگان می‌پرداخت و فردی بزرگ و با عزّت و دارای کرامت و مورد اعتماد مردم عصر خود و متصدّی تمام وقفیات اهالی بود.
وی با بیان این که سرانجام شیخ محمد سلطان در سال ۷۵۰ هجری به دلیل بیماری به دیدار حق نائل آمد و پیکرش در منطقه مذکور در مجاورت جاده‌ی کنارگذر یزد مدفون شد، تصریح می‌کند: البته در تصاویر بالا شاهد تغییرات زیادی نیز در بقعه این زیارتگاه هستیم.
«تصاویری از بقعه شیخ محمد سلطان»
این فعال میراث فرهنگی استان در این خصوص اظهار می‌کند: هرچند در عکس نخست سازه بقعه دارای شکلی اصلی خود بوده و بخشی از آن زیر ریگ‌های منطقه مخفی است ولی در دومین تصویر هواییشاهد اضافه شدن سازه‌هایی به بنای بقعه و جدول گذاری پیرامون آن هستیم.
وی اضافه می‌کند: متاسفانه عکس هوایی سوم حکایت از اضافه شدن الحاقات بیشتری به بنای بقعه و ایجاد ستون‌های بتنی دور تا دور بقعه‌ی خشتی و دیوارکشی مرتفع دور تا دور بقعه هستیم به طوری که امروز هیچ دیدی به نمای بیرونی بقعه قدیمی وجود ندارد و فقط یک چهار دیواری جدید دیده می‌شود و بقعه همانند پرنده‌ای در درون یک قفس زندانی شده است.
به گفته سلطانی، هرچند علی رغم پیگیری‌های میراث فرهنگی، متاسفانه تاکنون بنای مقبره ثبت ملی نشده ولی جدای آنچه کاوشگری در منطقه چه سرانجامی به همراه خواهد داشت ولی نباید این مقبره تاریخی را ناهمگون با اصل بنا و به دور از ملاحظات میراثی، توسعه داد.
انتهای پیام
