فارس نوشت: گرسنگی نه در سطح آمریکا و نه در میان شهرهای آن به طور یکسان تقسیم نشده است. حتی در ثروتمندترین بخش های شهرهای آمریکا، مناطقی وجود دارند که گرفتار ناامنی غذایی عمیق هستند و در اکثر موارد این اجتماعات سیاهپوست و لاتین تبار هستند که سخت ترین تاثیرات را از این معضل متحمل می شوند.

من به عنوان یک برنامه ریزی شهری آکادمیک که درس عدالت غذایی را تدریس می کنم، می دانم که بخش بزرگی از این نابرابری ناشی از برنامه ریزی هاست. بیشتر از یک قرن است که از برنامه ریزی شهری به عنوان ابزاری برای حفظ برتری سفیدپوستان مورد استفاده قرار گرفته که شهرهای آمریکا را در امتداد مرزهای نژادی تقسیم بندی کرده است. این وضعیت در شکل گیری به اصطلاح «بیابان های غذایی» - مناطقی که دسترسی محدودی به مواد غذایی با قیمتگذاری منطقی، سالم و از نظر فرهنگی متناسب دارند- و «تالاب های غذایی» - مکان هایی با  انبوه فروشگاهایی که غذای «فوری» و «آشغال» به فروش می رسانند- نقش داشته است.

این دو اصطلاح هر دو مجادله برانگیز هستند و از این جهت مورد بحث قرار داشته اند که هم ریشه های تاریخی و هم ماهیت عمیقا رادیکال شده دسترسی غذایی را نادیده می گیرند، چرا که اجتماعات سفیدپوست بیشتر احتمال دارد دسترسی کافی به فرآورده های غذایی سالم و با قیمت گذاری منطقی را داشته باشند.
محقق عدالت غذایی آشانته ام. ریز به جای این اصطلاحات، عبارت «آپارتاید غذایی» را پیشنهاد می کند. به گفته ریز آپارتاید غذایی «پیوند نزدیکی با سیاست ها و اقدامات فعلی و تاریخی دارد که از سوی مرجعی سیاه ستیز صادر شده و می شوند.»
فارغ از اینکه چه اسمی روی آنها بگذاریم، در این مناطق دسترسی به مواد غذایی ناکافی است و از این جهت مردم با گزینه های محدودی مواجه اند. وزارت کشاورزی آمریکا برآورد می کند که ۵۴.۴ میلیون آمریکایی در مناطق کم درآمد با دسترسی ناکافی به مواد غذایی سالم ساکن باشند. برای ساکنین شهری این تعریف یعنی  آنها تا نزدیک ترین سوپرمارکت حدود یک کیلومتر فاصله دارند.

قیمت بیشتر، گزینه های کمتر

شکل گیری این مناطق دارای گزینه های محدود در دسترسی به غذای سالم، تاریخی طولانی و در پیوند با برنامه ریزی شهری و سیاست های مسکن دارد. اقداماتی نظیر ترسیم «مناطق قرمز» و «مناطق زرد» - که در آنها بخش خصوصی و دولت برای  سنگ اندازی در راه دریافت وام مسکن توسط خریداران سیاهپوست و سایر اقلیت ها دسیسه کرده اند- و تعهد پرداخت های نژادی که مالکیت املاک اجاره ای و فروشی را به سفیدپوستان محدود می کند، فقط به این معناست که نواحی فقیرنشین در امتداد خطوط نژادی متمرکز شوند.

بعلاوه انجمن های مالکان که مانع از دسترسی سیاهپوستان به یارانه های مسکن ویژه و فدرال می شوند و عمده آنها را در اختیار آمریکاییان سفیدپوست و ثروتمندتر قرار می دهند، خارج کردن ثروت ها یا کسب عایدی از ثروت ها را برای ساکنین مناطق کم درآمدتر سخت تر می کنند.

این موضوع زمانی که دسترسی به مواد غذایی مد نظر قرار می گیرد اهمیت بیشتری پیدا می کند، چون خرده فروشان کمتر تمایل دارند به مناطق فقیرتر بروند. در نظر گرفتن «مناطق قرمز برای سوپرمارکت ها»، باعث شده تا خواربارفروشی های بزرگ تر رغبتی به رفتن به مناطق کم درآمدتر نداشته باشند، واحدهای موجود خود را تعطیل یا به حومه های ثروتمندتر منتقل کنند. تفکری که در پشت این فرایند قرار دارد این است که هرچه جیب ها در یک منطقه خالی تر شود، سودآوری در آن کمتر شده و بیشتر مستعد جرایم می شود.

همچنین به گفته محققان در میان خرده فروشان بزرگ تر در مورد گشودن شعبه های تازه در مناطق اکثرا اقلیت نشین، یک سوگیری فرهنگی وجود دارد. در مورد گریختن سوپرمارکت ها از منطقه محله کوئینز نیویورک در دهه ۱۹۹۰، مارک گرین کمیسیونر وقت امور مشتریان این شهر موضوع را چنین مطرح کرد: «اول آنکه ممکن است آنها از این بیم داشته باشند که نتوانند بازار اقلیت را درک کنند. اما عامل دوم این گزاره هشدار دهنده است که سیاهان فقیر هستند و فقرا بازار فقیری دارند.»

در نبود خواربارفروشی های بزرگ تر، گزینه های غذایی کمتر سالم – اغلب با قیمت های بالاتر- به مناطق کم درآمد سرازیر می شود. تحقیقی که در سال ۲۰۰۸ از تامین کنندگان مواد غذایی در نیو هیون کانکتی کات انجام شده، نشان داده بود که در محلات کم درآمدتر، «کیفیت تولید میانگین بسیار بدتری» پیدا می کند. در همین حال مطالعه ای که در سال ۲۰۰۱ در نیو اورلئان انجام شده نشان داده بود که تراکم فست فودفروشی ها در مناطق فقیرتر بیشتر است و در مقایسه با ۱.۵ فروشگاه در نواحی سفیدپوست نشین، در محلات عمدتا سیاهپوست نشین در هر یک و نیم کیلومتر مربع ۲.۵ فست فود فروشی وجود دارد.

غذاهای کامل و بیابان های غذایی کامل

ناتان مک کلینتاک جغرافیدان در سال ۲۰۰۹ مطالعه دقیقی را در مورد دلایل به وجود آمدن بیابان های غذایی در اوکلند انجام داده است. هرچند  این مطالعه به یک شهر کالیفرنیایی محدود مانده بود، به باور من او حقیقتی را یافته بود که در اکثر شهرهای آمریکا وجود دارد.

مک کلینتاک با جزئیات نشان داده بود که چگونه رشد مناطق با جداسازی های نژادی در دوره بین دو جنگ جهانی و سپس سیاست های ترسیم مناطق قرمز بعد از آن، به ایجاد مناطق متمرکز فقر در اوکلند انجامیده بود. همزمان تصمیمات اتخاذ شده در اواخر دهه ۱۹۵۰ از سوی شورای شهر تمام سفیدپوست وقت اوکلند برای احداث آزاد راه های بزرگی که شهر را  کاملا چند پاره می کرد، اوکلند غربی غالبا سیاهپوست را از اوکلند مرکز شهر به شکل موثری جدا و منزوی کرده بود.

تاثیر نهایی این سیاست ها شکل گیری یک جریان رو به بیرون سرمایه و نقل مکان سفیدپوستان به محلات ثروتمند اوکلند هیلز بود. به این ترتیب محلات سیاهپوست و لاتین تبار از ثروت خالی شدند.

این موضوع در کنار فراوانی دسترسی ساکنین مناطق حومه نشین اوکلند به سوپرمارکت ها با اتومبیل در دهه ها ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ به ناپدید شدن فروشگاه های مواد غذایی تازه در نواحی عمدتا سیاهپوست نشین نظیر وست اوکلند و سنترال ایست اوکلند انجامید. مک کلینتاک نتیجه می گیرد آنچه باقی مانده «یک موزائیک بی رحمانه از پارک ها و آلودگی، امتیاز و فقر، مواد غذایی کامل و بیابان های غذایی کامل است.»

برنامه ریزی شهری به عنوان یک راه حل

نابرابری های غذایی در شهرهای آمریکا اثر بزرگی بر سلامت مردم داشته است. تحقیقات انجام شده این وضعیت را با فقر شدید تغذیه در آمریکاییان سیاهپوست و لاتین تبار حتی بعد از اصلاحات صورت گرفته در وضعیت اجتماعی و اقتصادی مرتبط می دانند.

به همان اندازه که برنامه ریزی شهری بخشی از مشکل بوده، اکنون همین برنامه ریزی ها می تواند به عنوان بخشی از راه حل نیز به کار گرفته شود. برخی شهرها شروع به استفاده از ابزارهای برنامه ریزی برای افزایش برابری غذایی کرده اند.

برای مثال مینیاپولیس در قالب بخشی از طرح ۲۰۴۰ خود «تثبیت توزیع برابر منابع غذایی و بازارهای مواد غذایی را برای فراهم کردن دسترسی قابل اعتماد تمامی ساکنین مینیاپولیس به مواد غذایی با قیمت مناسب، امن و از نظرفرهنگی متناسب، هدف خود قرار داده است.» این شهر برای رسیدن به این هدف در حال بازنگری طرح های شهری خود است، از جمله  یافتن و به اجرا گذاشتن تغییرات در مقررات تا صدور اجازه و ترویج بازارها و انبارهای سیار مواد خوراکی.

در شهر زادگاه من بوستون نیز روند مشابهی به اجرا گذاشته شده است. در سال ۲۰۱۰ این شهر شروع به  ایجاد یک ناحیه شهری با جهت گیری فرهنگی در محله عمدتا سیاهپوست و لاتین تبار نشین دورچستر کرده است تا با تغییر دادن منطقه بندی شهری، امکان کشاورزی شهری تجاری فراهم شود. این  کار برای مردم محلی اشتغال و برای تعاونی های محلی نظیر دورچستر فود کوپ و نیز رستوران های منطقه مواد غذایی لازم را تامین کرده است.

و این می تواند فقط یک شروع باشد. من و دانشجویانم در تدوین «دستور کار عدالت غذایی» مایکل وو نامزد شهرداری بوستون همکاری داشته ایم. این طرح شامل مفادی است مثل اجرای یک روند رسمی که در آن کارآفرینان خصوصی برای تضمین اینکه فضای لازم برای خرده فروشی های متنوع مواد غذایی و آشپرخانه های تجاری وجود دارد، با این اجتماع همکاری می کنند و ممنوعیت هایی را برای دلسرد کردن فست فود فروشی ها از ازدیاد شعبه های خود در محلات فقیرتر در نظر گرفته است. اگر وو انتخاب و طرح او به اجرا گذاشته شود، به باور من دسترسی عادلانه تر به موادغذایی مغذی و دارای تناسب فرهنگی، مشاغل خوب و محلات از نظر اقتصادی پویا دور از دسترس نخواهد بود.

همانطور که در دستور کار عدالت غذایی وو آمده «عدالت غذایی به معنی عدالت نژادی است که لازمه آن رسیدن به درکی روشن از این است که چگونه برتری سفیدپوستان سیستم های غذایی ما را شکل داده اند» و اینکه «مواد غذایی مغذی با قیمت مناسب و از نظر فرهنگی متناسب، از جمله حقوق همگانی بشر است.»

نویسنده: جولیان آگیمن (Julian Agyeman) استاد سیاستگذاری و برنامه ریزی شهری و زیست محیطی در دانشگاه تافتز