به گزارش «ایسنا» آمارهای رسمی نشان می‌دهد چین به‌عنوان شریک اصلی تجاری هر پنج کشور آسیای‌مرکزی، جای روسیه را گرفته‌است. قزاقستان جدیدترین کشور آسیای‌مرکزی است که گردش مالی سالانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش با چین، از مسکو بیشتر شده‌است. بر پایه آمار اداره ملی آمار قزاقستان، در ۹ماهه سال‌۲۰۲۳، چین در ۲۱.۳درصد (به ارزش ۲۱.۷میلیارد دلار) از کل تجارت خارجی قزاقستان سهم داشته است. سهم گردش تجاری روسیه به ۱۸.۶درصد (۱۸.۹میلیارد دلار) رسید.

مواد خام و منابع طبیعی، بخش عمده صادرات قزاقستان به چین را تشکیل دادند، درحالی‌که صادرات چین، عمدتا شامل کالاهای نهایی نظیر کالاهای خانگی، پوشاک و خودرو بود. خبر‌‌گزاری «انرژی پرام»، با اشاره به قیمت ثابت انرژی و غالب بودن مواد خام در صادرات قزاقستان روابط تجاری قزاقستان با چین را یک گام به جلو و دو گام به عقب توصیف کرد. آمار چین برای تجارت دوجانبه، تفاوت قابل‌توجهی با آمار قزاقستان دارد. به گفته ژانگ‌شیائو، سفیر چین، گردش تجاری دوجانبه در ۱۰ ماهه سال‌۲۰۲۳، بالغ بر ۳۲.۷میلیارد دلار بوده‌است که رشد ۲۸.۵‌درصدی ارزش تجارت نسبت به مدت مشابه سال‌قبل را نشان می‌دهد، اما مطبوعات قزاقستان گزارش کرده‌اند که این رقم در دوره مذکور، ۲۴.۳‌میلیارد دلار بوده‌است. در همین بین، طبق آمار چین، تجارت ترانزیتی پکن با قزاقستان طی سال‌گذشته، دو‌برابر شده و در حال‌حاضر به ۱.۵میلیون‌ تن رسیده‌است. مقامات چینی می‌گویند که قصد دارند تا سال‌۲۰۲۹، به ۷.۵میلیون ‌تن تجارت ترانزیتی از طریق قزاقستان دست پیدا کنند.

طبق اعلام سازمان آمار دولتی ازبکستان، چین همچنین ۲۱.۳درصد از سهم گردش تجاری به ارزش ۱۲.۲۳میلیارد دلار با ازبکستان را در ۱۱ ماهه اول سال‌۲۰۲۳ به خود اختصاص داده‌است. صادرات ازبکستان به چین، ۲.۲۷میلیارد دلار و وارداتش از این کشور، ۹.۹۶میلیارد دلار بوده‌است. روسیه با سهم ۱۵.۵درصدی به ارزش ۸.۸۶میلیارد دلار، دومین شریک تجاری بزرگ ازبکستان است. صادرات گاز طبیعی ازبکستان به چین در این مدت، ۵۰۳‌میلیون دلار بود که تقریبا افت قابل‌توجهی در مقایسه با مدت مشابه سال‌۲۰۲۲ داشته‌است.

تاخیرهای طولانی در شماری از نقاط مرزی بین قزاقستان و چین گزارش شده‌است. به‌عنوان مثال، اتاق ملی کارآفرینان آتامکن اعلام کرده که مدت انتظار کامیون‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و خودروها برای عبور از گذرگاه مرزی نور ژولی، ممکن است بیش از ۱۱ روز طول بکشد. این گروه تجاری با اشاره به شکایات رانندگان، گفت: کامیون‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حامل کالا اغلب بدون هیچ توضیحی، مورد بازرسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مکرر ماموران گمرک قرار می‌گیرند. مقامات برای رسیدگی به مشکل ترافیک مرزی، اخیرا فعالیت گذرگاه مرزی نور ژولی را شبانه‌روزی کرده‌اند.

بر اساس گزارش اویل‌پرایس، یک نشریه قزاقستانی گزارش کرده است؛ دارخان دیلمانوف، مدیر سابق سرویس مرزی قزاقستان، به دلیل مشارکت در حمل‌ونقل غیرقانونی کالا از چین به قزاقستان، به جرم سوءاستفاده از قدرت به چهار سال‌زندان محکوم شد.