هفته گذشته تابناک اقتصادی در گزارشی با تیتر «تجربه دینار به جای دلار؛ بازارساز ارزی برای آینده چه در سر دارد؟» نوشت: امسال بانک مرکزی رویکرد متفاوتی را در پیش گرفت، به گونه‌ای که رئیس کل بانک مرکزی در خصوص تامین نیاز ارزی زائران اربعین برای سفر به کشور عراق اظهار داشت: امسال تصمیم‌مان این است که ارز اربعین را به شکل دینار پرداخت کنیم و دیگر مانند سال‌های گذشته، دلار یا یورو نمی‌دهیم. بر اساس این تصمیم، به هر زائر ۲۰۰ هزار دینار خواهیم داد و مردم می‌توانند از طریق بانک‌های عامل مراجعه و ارز اربعین خود را خریداری کنند. اما در همان روز‌های نخست مطرح شدن چنین تصمیمی، برخی فعالان بازار ارز ابراز نگرانی داشتند، از این بابت که اساسا بانک مرکزی از چه منبعی می‌خواهد ارز اربعین را به صورت دینار تهیه و عرضه کند و در نتیجه احتمالا امسال هم شاهد ورود تقاضا برای خرید دلار در بازار غیررسمی و رشد نرخ ارز آزاد خواهیم بود.
با وجود این، با آغاز رسمی فروش ارز اربعین به صورت دینار در شعب بانک‌های اعلام شده، برخی مشکلات باعث کندی فرآیند فروش ارز به زائران شد، ولی با همراهی مسئولان مرتبط، مشکلاتی همچون الزام ثبت نام در سامانه سماح برطرف شد و ضرورتی برای ثبت نام وجود نداشت؛ بنابراین، با فروش ارز اربعین در محدوده ۳۱ هزار و ۵۴۴ ریال برای هر یکصد دینار عراق، متقاضیان بدون نیاز به خرید دلار در بازار غیررسمی نیاز ارزی خودشان را تامین کردند. در این دوره زمانی، یک میلیون و ۸۰ هزار زائر ارز اربعین را دریافت کردند که نسبت به سال گذشته، چهار برابر بیشتر بوده است؛ رقمی حدود ۱۸۰ میلیارد اسکناس دینار عراق که بدون فشار به بازار آزاد و تغییر قابل توجه نرخ دلار و سایر ارزها، نیاز ارزی زائران اربعین را تامین کرد و توانست دلار را از سبد زائران کربلا حذف و دینار را جایگزین آن کند.
بنابراین، امروز رئیس کل بانک مرکزی جایگزینی عرضه و تحویل دینار به زائران اربعین حسینی را که برای نخستین‌بار با موفقیت انجام گرفت، تجربه عملی "حذف دلار از مبادلات غیرتجاری و سیاحتی" اعلام کرد و گفت: خدمات ارز اربعین در سال جاری با چند تفاوت اساسی با سال‌های قبل توسط شبکه بانکی کشور انجام گرفت. از ماه‌ها قبل، منابع دیناری عرضه ارز اربعین زائران ایرانی در بزرگ ترین گردهمایی جهان فراهم و برای اولین بار نیز بجای ارزهای دلار و یورو، از ارز کشور مقصد استفاده شد.
اما در این میان، تابناک اقتصادی پیش بینی و تحلیل کرد با توجه به تجربه موفق کنار گذاشتن دلار در سفر اربعین و استفاه از ارز دینار عراق برای تامین نیاز ارزی زائران ایرانی، در ماه های آینده نیز همچنان تخصیص دینار به جای دلار ادامه داشته باشد و در گام بعدی، بانک مرکزی به دنبال جایگزینی سایر ارزهای کشورهای همسایه در سفرهای مسافران ایرانی است، به گونه ای که "برای کشور‌هایی همچون ترکیه و امارات نیز در دستور کار است و با ایجاد بستر مناسب و همکاری مقامات بانکی و ارزی این کشورها، در سال آینده عملیاتی شود تا مسافران ایرانی به مقصد ترکیه و امارات، برای نیاز ارزی خودشان، به سراغ دلار و تبدیل آن به سایر ارزها نروند و در عوض با رویکردی مشابه ارز اربعین، بتوانند لیر ترکیه و یا درهم امارات را تهیه کنند. به عبارت دیگر، نیاز ارزی متقاضیان با ارز همان کشور مقصد تامین خواهد شد؛ تدبیری که باعث کاهش هزینه‌های تبدیل ارز در کشور مقصد خواهد بود.
حال این گمانه زنی و پیش بینی تابناک اقتصادی در صحبت های امروز رئیس کل بانک مرکزی به نوعی تایید شده است. به بیان دیگر، فرزین تاکید کرده است: الگوی بکار گرفته شده را ـ که خوشبختانه مورد رضایت زوار اربعین حسینی و مقامات مختلف کشور نیز قرار گرفت ـ می‌توان برای سایر کشورهای منطقه نیز به کار برد.
رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: در حال حاضر معاملات کالایی کشورمان با سایر کشورها عموماً با ارزهای یورو، درهم، یوان، روبل، روپیه و دینار صورت می پذیرد ولی درخصوص معاملات سیاحتی و غیرتجاری، همچنان ارزهای غالب یورو و دلار است که تجربه عملی "حذف دلار از مبادلات غیر تجاری و سیاحتی" در ایام اربعین امسال برای نخستین بار در کشور اتفاق افتاد.
فرزین خاطرنشان کرد: تعمیم تجربه رضایت‌بخش استفاده از ارز محلی در اربعین حسینی امسال به سایر کشورهای منطقه، موضوعی است که در حال بررسی کارشناسی و برنامه ریزی عملیاتی است و انشاءاالله به زودی شاهد اجرای آن خواهید بود.
