شمال نیوز : نشستی با حضور «محسن رحمتی خورشید» تولیدکننده ماهی در قفس و مدیر شرکت اقلیم سبز شمال، «مهندس گل‌پور» مدیرعامل شرکت قفس‌گستران و «سید محمدوحید فارابی» رییس بخش تکثیر و پرورش آبزیان پژوهشکده اکولوژی دریای خزر و استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با حضور خبرنگاران برگزار شد.
به گزارش شمال نیوز، آنچه که در این نشست مورد تأکید و مطالبه تولیدکنندگان ماهی به روش پرورش در قفس در عمق 6 کیلومتری دریای خزر بود و مایه تأسف بسیاری شد این بود که بهرغم اینکه این روش تولید در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا مرسوم است و مزارع پرورش ماهی در قفس در محدوده آب‌های سرزمینی این کشورها در دریاهای مختلف اجرا می‌شود، در کشور ما هم ابهام و بعضاً تناقض و تعارض قانونی در این بخش بیداد می‌کند و هم امنیت پرورشدهندگان ماهی در قفس مورد بی‌توجهی و بی‌اعتنایی قرار دارد.
ابهام قانونی، تعارض بین برخی دستگاه‌های ذیمدخل و فقدان امنیت برای سرمایه‌گذاران در حالی است که دریای خزر دارای ظرفیت بالایی برای پرورش ماهی در قفس است و می‌تواند سطح تولید ماهی را تا چند برابر افزایش دهد.
محسن رحمتی تولیدکننده و مدیر شرکت اقلیم سبز شمال در این نشست گفت: با توجه به اینکه قفس‌های ما در 6 کیلومتری ساحل خزر قرار دارد، یکی از تهدیدهای جدی برای سرمایه‌گذار، امنیت است.
وی توضیح داد: رهاسازی ما در یک قفس دریایی، حدود ده تُن است و باید بیست تا بیست و دو تُن برداشت داشته باشیم اما زیر ده تُن برداشت کردیم با وجود اینکه ماهی دو برابر در طول دوره پرورش، وزن گرفت و تلفاتی هم نداشتیم اما کاهش برداشت و زیان سنگین داشتیم و دلیل آن نیز دزدان دریایی هستند، شاید شما از ما بپرسید از کجا می‌دانید سرقت صورت گرفت، پاسخ ما این است برخی دوستان سارقی که به بازار آمدند و محصول ما را فروختند را شناسایی کردیم و حتی آثار قلاب‌زدگی و پارگی فک در ماهیان‌مان که در بازار فروش عرضه شد را دیدیم و به دوستان حراست هم نشان دادیم.
این تولیدکننده به قوانین حضور در بازار فروش اشاره کرد و گفت: منِ پرورش‌دهنده حتی اگر بخواهم صد کیلو محصول خود را به بازار فروش ببرم، باید از قبل هماهنگ کنم اما واقعاً نمی‌دانم چه بستری برای این سارقان فراهم است که این حجم از ماهی را برداشت می‌کنند و به‌راحتی در بازار می‌فروشند.
رحمتی تأکید کرد: مشکل امنیت چالش جدی ما است هم در حفاظت دریا به ما گفتند نیرو کم دارند و هم نظارتی به بخش عرضه در بازار نمی‌شود و سارقان می‌توانند بدون مشکل کار خود را پیش ببرند و تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران را به زمین بزنند.
وی به چالش دوم پرورشدهندگان ماهی در قفس پرداخت و گفت: زمین پشتیبان برای استقرار ادوات و پشتیبانی از تجهیزات و قفس‌های داخل دریا، مورد نیاز سرمایه‌گذاران این بخش است که متأسفانه تا امروز پرورشدهندگان بومی استان و فرزندان مازندران، نتوانستند حتی صد متر زمین دریافت کنند درحالی‌که برخی شرکت‌هایی مانند جهاد نصر، حمزه تهران و همچنین برخی شرکت‌ها از یزد موفق شدند زمین پشتیبان گرفتند در نوشهر و لاریم دهنه و نمی‌دانیم چه بلایی سر زمین آمد چون فعالیت برخی از این شرکت‌ها پس از مدتی متوقف شد.
رحمتی افزود: یکی از مولفه‌های اصلی تولید، بازار فروش است چون شما اگر نتوانید محصولی را به فروش برسانید، تولیدکردن آن هم توجیهی ندارد و از ما توقع تولید بالا دارند در حالی‌که ما همین الان که روزانه 400 تا 500 کیلو محصول را که روانه بازار می‌کنیم عملاً بازار قفل می‌شود و کشش ندارد ضمن اینکه صادرات هم مشکلات خود را دارد وزن بالاتری می‌خواهد و ریسک است.
مدیر شرکت اقلیم سبز شمال در ادامه به نیاز تولیدکنندگان به تجهیزات سنگین دریایی اشاره کرد و گفت: شاید دوستان در تعاونی پره‌داران نیاز به قایق‌های سنگین نداشته باشند چون در ایامی که دریا طوفانی است به دریا نمی‌روند اما پرورشدهندگان ماهی در قفس باید زمانی داخل دریا بروند که دریا طوفانی با موج سه تا چهار متر است که در چنین شرایطی این قایق‌های کوچک به کارشان نمی‌آید و حتما باید با قایق سنگین به دریا برویم و بتوانیم کنترل و نظارت کنیم و اگر طنابی درحال پاره شدن است اقدام کنیم که متأسفانه مسئولان توجهی به آن ندارند.
وی با اشاره به اینکه هر قفس به نیاز دو و نیم میلیارد تومان سرمایه اولیه دارد به مشکلاتی چون تأمین سوخت و خوراک هم اشاره کرد و خواستار توجه بیشتر مدیران شد.
در ادامه این نشست دکتر فارابی خطاب به خبرنگاران گفت: اگرچه سابقه پرورش ماهی در قفس در کشور به دهه چهل می‌رسد اما در جدیدترین شروع، به اول دهه 90 برمی‌گردد که تولید ماهی به این سبک با انجام مطالعاتی در دریای خزر برای نخستین بار شروع شد.
وی ادامه داد: تصمیم سازمان شیلات برای آبزی‌پروری در دریا و پرورش ماهی در قفس گرفت، عالی است به این دلیل که ما یک کشور خشک و نیمه‌خشک هستیم و منابع آب شیرین ما محدود است و حتی به بحران شدید آبی نزدیک می‌شویم و پرورش ماهی در آب دریا می‌تواند طرح هوشمندانه‌ای برای تولید گوشت ماهی باشد.
فارابی با اشاره به پرورش ماهی در دریای سیاه توسط سرمایه‌گذاران کشور ترکیه ادامه داد: برنامه‌ریزی برای پرورش ماهی در دریا باید برابر پروتکل‌هایی صورت می‌گرفت درحالی‌که ما در ایران پروتکل اولیه مناسبی نداشتیم.
این استاد دانشگاه افزود: برابر این پروتکل‌ها باید همه موارد دیده می‌شد تا پرورشدهندگان راغب به سرمایه‌گذری می‌شدند و یکی از این موارد، زدن اسکله بود که تا امروز صورت نگرفت و از سال 93 استانداری مازندران مصوب کرد سه اسکله برای این کار بزند اما امروز حتی یک اسکله نداریم.
وی با تأکید بر اینکه سرمایه‌گذاری در دریا یک سرمایه‌گذاری پرریسک است گفت: نه قانون منسجم، نه زمین پشتیبان، نه اسکله و نه شناورهای مخصوص در پروتکل نیامده است و سرمایه‌گذار رغبتی برای ورود ندارد.
دکتر سید محمد وحید فارابی در ادامه گفت: هنوز به شیوه آزمون و خطا پیش می رویم و در حالی‌که حدود دوازده سال از پرورش ماهی در قفس در دریای خزر گذشته است ما هنوز نقطه‌سرخط هستیم و نه تنها پیش‌رفت نکردیم که از نظر دادن برخی زیرساخت‌ها، پَس‌رفت داشتیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ماهی که وارد مزرعه می‌شود باید 200 گرم وزن داشته باشد و زمان برداشت باید بالای کیلو باشد، گفت: تا امروز از نظر علمی و فنی، تنها ماهی که پرورش آن در دریای خزر، ممکن است و ارزش اقتصادی دارد قزل‌آلای رنگین‌کمان است و ماهی آزاد دریای خزر تا این لحظه قابلیت پرورش در قفس‌های دریایی ندارد اما محیط‌زیست مجوز تولید قزل‌آلا را نمی‌دهد و به سرمایه‌گذار می‌گوید باید ماهی آزاد تولید کنید در حالی‌که خودشان هم به این موضوع آگاهی دارند.
فارابی ادامه داد: در بخش تولید ما همواره اسیر شعارزدگی بودیم و در عمل کار چندانی نکردیم در شرایطی که پرورش ماهی در قفس یک ضرورت است باز شاهد بی‌نظمی و فقدان حمایت در این بخش هستیم.
وی تأکید کرد ایجاد یک کنسرسیوم یا مجموعه شرکت‌های زنجیره‌ای در پرورش ماهی در قفس یک ضرورت است و همه شرکت‌های کنسرسیوم باید در سود و سهم با هم شریک باشند با مزارع بزرگ مقیاس تا دزدی دریایی صورت نگیرد.
در ادامه جلسه مهندس گل‌پور مدیر شرکت قفس‌گستران کاسپین از پیشگامان پرورش ماهی در قفس و نماینده پرورشدهندگان ماهی در قفس استان در اتحادیه تولید آبزیان کشور گفت: من حدود بیست و چهار سال است در تولید و تجارت فعال هستم اما پس از این همه سال دلم می‌خواهد بگویم عمرم را به اشتباه تلف کردم و سرمایه‌ام را هدر دادم.
این فعال در تولید و تجارت گفت: تنها چیزی که ما به دست اوردیم تجربه در تولید است و دیدن تجربه چندین کشور در این صنعت و این را هم باید به نسل جدید انتقال دهیم.
وی ادامه داد: اولین مزارع در استان مازندران حوالی 87 فعال شدند اما امروز برخی از تولیدکنندگان این بخش به ورشکستگی رسیدند.
گل‌پور با اشاره به اینکه ایران و ترکیه دو کشور تولیدکننده بزرگ آبزی در آب شیرین و ایران رکوردار تولید قزل‌آلا است، گفت: در همسایگی ما روسیه نیاز به سیصد هزار تن گوشت ماهی در سال دارد اما سقف صادرات ما به این کشور حدود سه هزار و پانصد تن به این کشور در سال گذشته صادرات داشتیم.
