به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین استان سمنان ، واژه امروزی یخچال در ایران برگرفته از بناهایی درگذشته است. معماری این بناها به گونه ای بود که بخشی از جریان آب در فصل سرما از طریق جوی هایی به چالی که کنار آن دیوار سایه انداز بنا شده بود هدایت و سپس یخ می‌زد و در فصل گرما با خرد کردن یخ‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. این یخچال ها بیشتر در شهرهای کویری ایران با معماری مخروطی شکل به چشم می‌خورد. شهر کویری سمنان نیز دارای یخچال های متعددی بود که پنج عدد از آنها در سال ۱۳۸۱ به عنوان اثری به جا مانده از دوره قاجار ثبت شد و پس از تخریب یخچال شاهجوی شرقی در نزدیکی بلوار فدک امروزی در حال حاضر چهار یخدان در فضای شهری باقی است. از این چهار یخدان ۲ تای آن وضعیت معماری خود را حفظ کرده و ۲ یخچال دیگر وضعیت مناسبی ندارد.. همچنین در اطراف هیچکدام آن دیوارهای بلند سایه انداز، حوضچه ها و جوی آبی که در گذشته در اطراف این یخچال ها بوده است امروز به صورت نمایان به چشم نمی‌خورد. بازسازی کامل حداقل یکی از آنها به همان نظم و سامانه می‌تواند حال و هوای قدیم آن را امروزه به خوبی نشان دهد و بازدید کنندگان را با نوع معماری آن آشنا کند. معماری یخچال ها ارتباط انسان و طبیعت را به خوبی نشان می‌دهد.

تصاویر یخچال‌های چوب‌مسجد(خوشنیان) با شماره ثبت ملی ۵۸۳۶ که گوشه ای از آن آن فرو ریخته، یخچال آتشگاه به شماره ثبت ۵۸۳۰ که تنها قسمت پایینی تنه یخچال آن باقی است و شکل مخروطی خود را از دست داده است ، یخچال زاوغان با شماره ثبت ۵۸۲۴ و یخچال شاهجوی غربی با شماره ثبت ۵۸۳۷ که تقریبا معماری آن حفظ شده است را نشان می‌دهد

»سید عابد میرمعصومی

46