به گزارش خبرگزاری فارس از شهرضا، معلمی عشق است و عاشقی؛ این هنر را خداوند متعال به رسولان خود و رهروان راه آن‌ها یعنی معلمان تفویض کرده است، معلمی سوختن است و سوختنی که می‌‌سوزد ولی نمی‌سوزاند، هدایت می‌کند و گمراه نمی‌سازد و سلام و درود او همچون رایحه‌اش جهانگیر.
در قدرت و توان هیچ کس نیست که مقام و ارزش معلم را بشمارد، چنانکه هیچ کس را یارای آن نیست که فعل ایزد بستاید یا نقش عظیم رسولان الهی را بر کاغذ بنشاند. از این رو، خداوند متعال نسبت به شأن و مقام عالم و متعلم عنایت خاصی مبذول داشته و آنان را بر سایر طبقات ممتاز ساخته است، او به شخصیت آنان ارج نهاده و برای آنان امتیاز ویژه‌ای قائل شده است.
معلم بازنشسته دارای کوله‌باری از تجربیات بسیار غنی در حرفه معلمی است که می‌تواند آن‌ها را بدون هیچگونه چشم‌داشتی در اختیار معلمان مبتدی و جوان قرار دهد.
صحبت از استادی چون سید مصطفی مجرد یکی از بزرگان فرهنگ و ادب شهرستان شهرضا است، او در ۱۶ شهریور ۱۳۱۸ در شهرضا زاده می‌شود و در سن ۵ سالگی به مکتب‌خانه می‌رود و قرآن را فرا می‌گیرد؛ پله پله مدارج تحصیلی را طی می‌کند و به شغل شریف معلمی مشغول می‌شود و در طول ۴۴ سال شغل معلمی به تدریس زبان و ادبیات فارسی می‌پردازد.
استادان وی در دانشسرای عالی افرادی نظیر دکتر خطیبی، بدیع الزمان فروزانفر، سعید نفیسی، دکتر صادق کیا و دکتر امیر هوشمند بودند.
وی متجاوز از ۴۰۰ مقاله ادبی، فلسفی، تاریخی و علمی در روزنامه محلی شهرضا به چاپ رسانده است و در بیش از ۲۴ سمینار تخصصی ادبیات فارسی با ارائه مقاله شرکت کرده است؛ همچنین در سال ۱۳۷۶ و ۱۳۹۱ به ترتیب کتابخوان برتر کشور و کتابخوان برتر استان اصفهان معرفی شد. همسر او مهرالسادات تقوی نیز معلم شیمی بوده و از سال ۱۳۵۰ به استخدام آموزش و پرورش شهرضا در می‌آید.
سردار خیبر، حاج محمد ابراهیم همت یکی از شاگردان این پیشکسوت فرهنگی بوده است. به گفته شاگردان وی، روش تدریس استاد مجرد با ذوق و مبتکرانه و مسلط به تدریس و تفهیم مفاهیم دشوار ادب فارسی بوده و دریافت سخنان سودمند وی برای کمتر دانش‌آموزی دشوار بوده است. او گلستان سعدی را در کلاس حفظ می‌خوانده است.
استاد مجرد بسیار اهل مطالعه، تحقیق و نوشتن مقاله است و روزنامه محلی شهرضا در طول ۲۴ سال انتشار مزین به مقالات ایشان بوده است که با ذوق و تبحر بسیار مقالاتی را درباره تاریخ، فرهنگ و هنر شهرضا به رشته تحریر درآورده است او اعتقاد دارد اگر باز هم به گذشته بازگردد بدون شک شغل معلمی را انتخاب می‌کند.
پاسداشت روز معلم و تجلیل از معلمان دلسوز و خدوم ایران زمین وظیفه کلیه کسانی است که روزی پشت نیمکت‌های کلاس مدرسه نشسته و درس اخلاق و اندیشه و زندگی و دینداری آموخته‌اند.
به مناسبت پاسداشت مقام معلم گفت‌وگویی با ایشان داشتیم، تجارب عظیم و غنی استاد مجرد در کنار ذوق و طبع شاعری و صمیمیت و دلنشینی وی در گفتار، باعث شد گفت‌وگوی ما به درازا بکشد. ضمن تبریک این روز و هفته فرخنده به او و سایر معلمان گرامی، آنچه در ادامه می‌خوانید، ماحصل گفت‌وگوی خبرنگار فارس به مناسبت روز معلم با این انسان فرهیخته است.
بر اثر مطالعه زیاد به شغل معلمی راه پیدا کردم
فارس: آقای مجرد ضمن تبریک روز معلم به جنابعالی بفرمایید چه شد که در آن زمان با وجود تحصیلات عالی، شغل معلمی را انتخاب کردید و یا بهتر است بپرسم چرا معلم شدید؟
مجرد: من مطالعه را بسیار دوست می‌داشتم و در اثر مطالعه به شغل معلمی راه پیدا کردم و نخستین بار با شعر استاد ریحان آشنا شدم و در زمانی که روزنامه‌نگاری آزاد شده بود، در روزنامه ندای شهرضا شعری از استاد ریحان را دیدم که به صورت معما مطرح شده بود و من دوست داشتم معماها را حل کنم و به خاطر همین این روزنامه را دنبال می‌کردم. آن شعر ۴۵ معما داشت و هر هفته یک معما منتشر و هفته بعد جواب آن چاپ می‌شد و در حال حاضر هنوز هم مطالعه می‌کنم.
بازنشستگی را قبول ندارم
فارس: از چه سالی به کسوت معلمی درآمدید و در چه سالی بازنشست شدید و اولین حقوقی که گرفتید، چقدر بود؟
مجرد: در سال ۱۳۴۰ وارد آموزش و پرورش شهرضا شدم و در مقطع دبیرستان تدریس می‌کردم و بعد از بازنشستگی در تربیت معلم اصفهان، دانشگاه آزاد خمینی‌شهر و در مقطع لیسانس دانشکده زینب کبری اصفهان تدریس می‌کردم.
من هنوز بازنشسته نیستم و بازنشستگی را قبول ندارم و اولین حقوقی که گرفتم ۴۶۰ تومان به اضافه ۳۰۰ تومان هم اضافه کار بود.
فارس: اگر بخواهید در چند جمله معلمی را توصیف کنید توصیف‌تان چه خواهد بود؟
مجرد: شغل معلمی مربوط به پیامبران است و پیامبران همیشه مردم را ارشاد می‌کردند و برای آن‌ها حرف می‌زدند و در حال حاضر معلمان ادامه دهندگان راه پیامبر هستند و این حرف زدن جز با مطالعه امکان‌پذیر نیست.
فارس: با گذشت این همه سال آیا اولین دانش‌آموزان‌تان را یاد می‌آورید؟ اگر ممکن است چند نفر را نام ببرید.
مجرد: بله یادم هست؛ شهید همت، دکتر جعفرپور، دکتر رضاپور و برادران دکتر ناظم از جمله شاگردانم بودند.
فارس: به نظر شما بهترین روش تدریس کدام شیوه است؟
مجرد: به نظر من سؤال و جواب بهترین شیوه تدریس است و معلمان باید شیوه سؤال و جواب را دنبال کنند.
متون فارسی شیرین‌ترین درسی بود که تدریس کردم
فارس: شیرین‌ترین درسی که در مدرسه تدریس کرده‌اید، کدام درس بوده است؟
مجرد: من در دبیرستان ادبیات، دستور و معانی بیان و صناعات ادبی تدریس می‌کردم و بهترین آن متون فارسی بود.
فارس: تلخ ترین و شادترین خاطره دوران معلمی تان چیست؟
مجرد: همه دوران تحصیلم خاطره است و نمی‌توان گفت کدام شیرین و یا کدام تلخ است.
معلمان باید اهل مطالعه و روزنامه خواندن باشند
فارس: ویژگی یک معلم خوب از نگاه یک معلم بازنشسته و موفق چیست؟
مجرد: هر معلمی باید اهل مطالعه و روزنامه خواندن باشد، مطالعه بهترین چیز برای یک معلم است.
فارس: چه توصیه‌ای به جوانانی که علاقمند به شغل معلمی هستند، دارید؟
مجرد: اگر عاشق معلمی نیستند به سمت این شغل نروند چرا که معلم باید عاشق این شغل باشد.
فارس: شما به وجود اینکه سال‌هاست بازنشسته شده‌اید همچنان در راه اعتلای فرهنگ این شهر قدم برمی‌دارید و مقالات و گزارش‌های متعددی را در هفته‌نامه محلی شهرضا و سایر نشریات منتشر کرده‌اید. درباره فعالیت‌های فرهنگی‌تان توضیح بفرمایید؟
مجرد: به دلیل علاقه بسیاری که به مطالعه و فرهنگ شهرضا دارم، مشغول نوشتن مقالات فرهنگی و ادبی هستم و گاه‌گاهی هم در انجمن ادبی شرکت می‌کنم.
در سال ۱۳۷۶ بر اثر مطالعه کتاب برنده کتابخوانی در کشور شدم، وقتی که از نهاد کتابخانه‌های اصفهان برای مصاحبه آمدند، گفتند چه شد که شما نفر اول کتاب خوانی در کشور شدید؟ گفتم من کتاب فوق العاده نخواندم بلکه سطح کتابخوانی پایین آمده و به من رسیده است و از زمان قدیم کتاب خواندن را ادامه داده‌ام.
پدرم برایم شاهنامه و جلد اول نهج‌البلاغه را خرید
فارس: نخستین کتابی را که برای مطالعه گرفتید را به یاد می‌آورید؟
مجرد: اولین کتابی که پدرم برای من خرید، شاهنامه فردوسی و نهج البلاغه فیض الاسلام جلد اول بود، آن زمان کتاب‌ها جلد جلد بود، دکتر مدرسی(پزشک آن زمان) که در مغازه پدرم بود، گفت لطفاً کتاب نهج البلاغه را به من بدهید، بخوانم و بعد پشت آن این بیت شعر را نوشته بود «حبذا ذی کتاب عالیقدر که ندارد برش لیالی قدر»
۲ نمره به کسانی که کارت کتابخانه داشتند، اضافه می‌کردم
فارس: آیا دانش‌آموزان‌تان از شما هنوز یادی می‌کنند و با توجه به اینکه شما بسیار اهل مطالعه هستید چگونه این کار پسندیده را بین دانش‌آموزان‌تان رواج دادید؟
مجرد: بعضی از دانش‌آموزانم در تهران هستند و در روز معلم به من زنگ می‌زنند و این روز را تبریک می‌گویند. در زمان تدریس صبحگاه سر صف، هر روز یک کتاب را معرفی می‌کردم و یک صفحه از کتاب را می‌خواندم و در جای حساس آن دیگر ادامه نمی‌دادم و بچه‌ها مشتاق خواندن بقیه کتاب بودند و به همین دلیل می‌رفتند و در کتابخانه‌ها به دنبال آن کتاب می‌گشتند.
شیوه دیگری که داشتم برای امتحانات فارسی و ادبیات ۲ نمره به کسانی که کارت کتابخانه داشتند، اضافه می‌کردم، همین امر سبب می‌شد که بچه‌ها در کتابخانه عضو شوند و در نتیجه به مطالعه کتاب روی می‌آوردند.
فارس: درباره هر یک از کلمات زیر یک جمله کوتاه بیان کنید؟
تخته سیاه: کار معلم با تخته سیاه است و یک معلم باید خوشنویس هم باشد.
گچ: من همیشه گچ با رنگ‌های مختلف در جیب شلوارم داشتم.
ادبیات: میرزا مهدی خان استرآبادی که کتاب معروف دره نادری را نوشت.
تنبیه: اصلا من نمی‌دانم چیست و هیچ زمانی تنبیه نکردم و مربوط به معلمان بی‌مطالعه است.
بازنشستگی: آن را قبول ندارم.
شهرضا: شهر فرهنگ و هنر، هنرمندان، سفال و سرامیک و شهر ذوق و شعرا است.
همسرم در زندگی نیز همکارم بود
فارس: به زندگی شخصی جنابعالی برگردیم. چند فرزند دارید و اشاره‌ای به نقش همسرتان در این سال‌ها داشته باشید.
مجرد: سه فرزند دارم پسر بزرگم مهندس ژئوفیزیک و در مرکز لرزه‌نگاری تبریز است و دکترای ادبیات دارد و استاد دانشگاه است و دومین فرزندم دختر و فوق تخصص غدد است و از او چندین مقاله به انگلیسی در مجلات تخصصی اروپا به چاپ رسیده است و سومین فرزندم مهندس برق و فوق لیسانس روانشناسی بالینی است.
همسرم همه زمان در کنارم است و بسیار همراه هستند و ایشان در زندگی همکار من بودند. اکثراً در خانه قلم به دست هستم و بیش از ۴۰۰ مقاله در روزنامه شهرضا و نیز مقالات بسیاری در ۴۰ کنگره ملی نوشته‌ام و اگر ایشان همراه نبود، من این مقالات را نمی‌توانستم بنویسم.
گاهی ۳۰ تا ۴۰ جلد کتاب برای فرزندانم از اصفهان می‌خریدم
فارس: آیا فرزندان شما هم مانند پدرشان اهل مطالعه هستند؟
مجرد: هر وقت اصفهان می‌رفتم یک کتاب برای بچه‌هایم می‌خریدم، گاهی ۳۰ تا ۴۰ جلد کتاب برایشان می‌گرفتم و یا برای خود شهرضا کتاب می‌آوردم.
بچه‌هایم نیز بسیار اهل مطالعه هستند، پسرم که دکترای ادبیات دارد بسیار اهل کتابخوانی است و یک کتابخانه بزرگ دارد و مقالات بسیاری نوشته است. دخترم نیز مقالات بسیار زیادی برای مجلات خارجی نوشته و پسر سوم نیز در زمینه روانشناسی بسیار مقاله نوشته است.
آقا اجازه این سؤال غلط است
فارس: آیا معلم فرزندان خود هم بوده‌اید؟ و آیا بین آن‌ها و سایر دانش‌آموزان فرق می‌گذاشتید؟
مجرد: بله معلم ادبیات فرزند اول بودم و با بقیه هیچ فرقی نداشت. در زمان امتحان صد تا تست می‌دادم که ده تای اولی آسان بود و ده تای دومی بسیار مشکل و بقیه تست‌ها طبیعی بود. ده‌تای اول را زود می‌زدند و ده‌تای دوم چون سخت بود همه فکر می‌کردند و حرارت کلاس بالا میرفت و کسی هم نمی‌توانست سر کلاس حرف بزند. سر جلسه امتحان دیدم دانش آموزی گفت آقا اجازه، دیدم پسرم است، گفتم بشین نشست. دوباره انگشت گرفت و گفت آقا اجازه گفتم بفرمایید، گفت این سوال ۳۷ غلط است، نگاه کردم دیدم بله سؤال غلط است؛ گفتم بچه‌ها توجه کنند سوال ۳۷ را خط بزنید. فرد دیگری حاضر نبود بگوید این سؤال غلط است و جرأت نمی‌کردند.
فارس: تفاوت شیوه تربیتی معلمان دیروز و امروز از نگاه یک معلم بازنشسته آموزش و پرورش چیست؟
مجرد: آن زمان خیلی بهتر بود، معلمان بسیار اقتدار داشتند و در حال حاضر کار معلمان بسیار مشکل شده است. در قدیم اگر پدری فرزندش به حرف او گوش نمی‌کرد، می‌گفت پسرم اگر این کار را نکردی من به معلمت می‌گویم، می‌گفت نگو بابا من انجام می‌دهم؛ ولی الان برعکس شده است و اگر دانش‌آموزی کاری انجام داد یا درس نخواند به پدرش گفته می‌شود.
زن یعنی زندگی، یعنی همکاری
فارس: خانم تقوی شما و همسرتان هر دو معلم بودید. چقدر در زندگی به همسرتان کمک کردید تا بتوانند مطالعه داشته باشند و مقاله بنویسند؟
تقوی: من می‌گویم زن یعنی زندگی، یعنی همکاری؛ باید همکاری بین خانواده‌ها باشد تا بتوان زندگی کرد و همکاری بین زن و شوهر از واجبات است و در خانه آرامش را برقرار می‌کردم تا ایشان بتوانند قلم بزنند.
فارس: شما از چه زمانی به تدریس و معلمی روی آوردید؟
تقوی: از سال دوم دانشگاه به خاطر اینکه دبیر نداشتند در شهرضا و اصفهان تدریس ریاضی، هندسه و فیزیک و شیمی می‌کردم، لیسانس که گرفتم فقط شیمی تدریس می‌کردم.
فارس: در گذشته چقدر دانش‌آموزان به حرف معلم گوش می‌کردند؟
تقوی: بچه‌ها در گذشته از معلم بیشتر از پدر و مادر حرف شنوی داشتند، اصلاً کلاس خصوصی و برنامه تفریحی نبود و فقط معلم و کلاس بود و خیلی کم تلویزیون در خانه‌ها بود و بیشتر به درس و مطالعه می‌پرداختند.
پایان پیام/۶۳۱۰۱/ح
