یکی از فضایل حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله،حسن خلق ایشاناست. دراین مقاله آیات مرتبط با حسن خلق ایشان معرفی می‌شوند.
فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ‌ ...   به (برکت) رحمت الهی، در برابر آنها (مردم) نرم (و مهربان شدی) و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده می‌شدند... کلمه «لنت» از مصدر «لین» ضد خشونت به معنای مهربانی و خوش خویی است.  در آیه فوق، نخست اشاره به یکی از مزایای فوق العاده اخلاقی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله شده و می‌فرماید: در پرتو رحمت و لطف پروردگار، تو با مردم مهربان شدی در حالی که اگر خشن و تندخو و سنگدل بودی از اطراف تو پراکنده می‌شدند.

فظ در لغت به معنی کسی است که سخنانش تند و خشن است، و غلیظ القلب به کسی می‌گویند که سنگدل می‌باشد و عملا انعطاف و محبتی نشان نمی‌دهد بنابراین، این دو کلمه گرچه هر دو بمعنی خشونت است اما یکی غالبا در مورد خشونت در سخن و دیگری در مورد خشونت در عمل به کار می‌رود و به این ترتیب خداوند اشاره به نرمش کامل پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و انعطاف او در برابر افراد نادان و گنهکار می‌کند.
۱. فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ .... ۲. وَ إِنَّكَ لَعَلى‌ خُلُقٍ عَظِيمٍ.

۲.۱ - منظور از خلق عظیم

کلمه خلق به معنای ملکه نفسانی است، که افعال بدنی مطابق اقتضای آن ملکه به آسانی از آدمی سر می‌زند، حال چه اینکه آن ملکه از فضائل باشد، مانند عفت و شجاعت و امثال آن، و چه از رذائل مانند حرص و جبن و امثال آن، ولی اگر مطلق ذکر شود، فضیلت وخلق نیکو از آن فهمیده می‌شود.
راغب می‌گوید: این آیه شریفه هر چند فی نفسها و به خودی خود حسن خلق رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله را می‌ستاید، و آن را بزرگ می‌شمارد، لیکن با در نظر گرفتن خصوص سیاق، به خصوص اخلاق پسندیده اجتماعیش نظر دارد، اخلاقی که مربوط به معاشرت است، از قبیل استواری بر حق، صبر در مقابل آزار مردم و خطاکاریهای اراذل و عفو و اغماض از آنان، سخاوت، مدارا، تواضع و امثال اینها. اخلاقی که عقل در آن حیران است لطف و محبتی بی نظیر، صفا و صمیمیتی بی مانند، صبر و استقامت و تحمل و حوصله‌ای توصیف ناپذیر. اگر مردم را به بندگی خدا دعوت می‌کنی تو خود بیش از همه عبادت می‌نمائی، و اگر از کار بد بازمی داری تو قبل از همه خودداری می‌کنی آزارت می‌کنند و تو اندرز می‌دهی، ناسزایت می‌گویند و برای آنها دعا می‌کنی، بر بدنت سنگ می‌زنند و خاکستر داغ بر سرت می‌ریزند و تو برای هدایت آنها دست به درگاه خدا برمی داری. آری تو کانون محبت و عواطف و سرچشمه رحمتی.

بعضی از مفسران خلق عظیم پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را به صبر در راه حق، و گستردگی بذل و بخشش، و تدبیر امور، و رفق و مدارا، و تحمل سختیها در مسیر دعوت به سوی خدا، و عفو و گذشت، و جهاد در راه پروردگار، و ترک حسد و حرص تفسیر کرده‌اند، ولی گرچه همه این صفات در پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بود، ولی خلق عظیم او منحصر به اینها نبود.

در بعضی از تفاسیر نیز خلق عظیم به قرآن یا آئین اسلام تفسیر شده است که می‌تواند از مصادیق مفهوم وسیع فوق باشد، و به هر حال وجود این خلق عظیم در پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم دلیل بارزی بر عقل و درایت آن حضرت و نفی نسبتهای دشمنان بود.
وَ إِنَّكَ لَعَلى‌ خُلُقٍ عَظِيمٍ‌ . يا به تعبير بعضى، «خُلق» جايى گفته مى‌شود كه انجام دادن كارى به صورت عادت درآمده باشد.

خوش خلقی پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، از روشهاى تربيتى آن حضرت:
۱. فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ‌ .... ۲. ... وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ‌ .... وَ لا تَكُ فِي ضَيْقٍ مِمَّا يَمْكُرُونَ.
نحل (۱۶) ۱۲۵ و ۱۲۷

فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ.
رعايت حسن خلق با مؤمنان، توصيه خداوند به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى‌ ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ وَ لا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ. برخوردارى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، از منش و خلق و خوى والا، عاملى مهم در جذب مردم به دين:
فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ‌ ....

ما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِمَجْنُونٍ‌ وَ إِنَّكَ لَعَلى‌ خُلُقٍ عَظِيمٍ.

منبع: ویکی فقه