هدف از گذراندن سال های تحصیل در هر یک از دوره های آموزشی مدرسه، تربیت و آمادگی لازم دانش آموزان برای قرار گرفتن در جایگاه اجتماعی متناسب با توانایی و ویژگی های فردی هر شخص می باشد، اما در نهایت دانش آموزان می بایست در پایان پایه نهم دوره اول متوسطه در هر یک از شاخه های نظری، فنی و حرفه ای و کاردانش اقدام به انتخاب رشته نمایند تا سه سال باقی مانده در این دوره را در رشته ای متناسب با استعداد، توانایی، امکانات و عوامل محیطی خود طی کنند و آمادگی لازم برای تحصیل در دانشگاه را کسب نمایند.

انتخاب رشته نهم به دهم یکی از امور حساس دوره تحصیلی دانش آموز می باشد چرا که ارتباط مستقیم با آینده شغلی و جایگاه اجتماعی فرد دارد، به همین سبب وزارت اموزش و پرورش، یک برگه گواهی به عنوان هدایت تحصیلی یا همان راهنمای انتخاب رشته را برای دانش آموزان در پایان پایه نهم در نظر گرفته است که عوامل متعددی در ترتیب رشته های پیشنهاد شده در آن موثر اند.

یکی از عومل مهم و تاثیر گذار دسته بندی رشته ها در فرم هدایت تحصیلی سوابق تحصیلی هر دانش آموز می باشد.

چه عواملی در دسته بندی رشته های هدایت تحصیلی موثر هستند؟

همان طور که گفته شد یکی از اساس های مهم تعیین کننده آینده شغلی برای دانش آموزان انتخاب رشته صحیح در پایه نهم دوره اول متوسطه می باشد، از همین رو وزارت آموزش و پرورش برای این که هر دانش آموز بر حسب استعداد، توانایی، علایق و نوع شخصیت احتماعی و فردی خویش بتواند با شناخت و آگاهی جامع، بهترین رشته تحصیلی را برای ادامه تحصیل انتخاب کند، خدمات مشاوره ای در همین زمینه برای دانش آموزان در نظر گرفته است که در نهایت با سنجش چندین عامل مهم و اساسی، لیستی از رشته ها را بر حسب توانایی های هر دانش آموز ارائه می کند.

اما حال این سوالات پیش می اید که این خدمات تا چه حد می تواند در درست پیش رفتن روند انتخاب رشته موثر باشد؟ یا چه عواملی در دسته بندی رشته های پیشنهادی هدایت تحصیلی دخیل هستند؟ در ادامه به چند عامل اساسی و موثر در دسته بندی رشته های هدایت تحصیلی پایه نهم می پردازیم.

بررسی های روانشناسی و آزمون های مشاوره ای

در ابتدا بهتر است بدانید که طی سه پایه هفتم، هشتم و نهم دوره اول متوسطه آزمون هایی مبنی بر آزمون های مشاوره ای از دانش موزان گرفته می شود که شامل آزمون استعداد، رغبت، شخصیت و ارزش های تحصیلی - شغلی آن ها می باشد. بخش عمده ای از امتیازات کل بررسی مشاوره ای مربوط به نتایج همین آزمون ها است و 30 امتیاز از امتیاز کل را به خود اختصاص می دهد. دانش آموزان می توانند برای شرکت در ازمون های آزمون سلامت روان همگام و آزمون مشاوره ای همگام به سامانه مربوطه مراجعه کنید.

نظر معلمان

10 امتیاز از 100 امتیاز کل برگه هدایت تحصیلی را نظرات دبیران تشکیل می دهد که نظرات کلی آنان در رابطه با فعالیت های کلاسی، استعداد و نمرات درسی دانش آموز می باشد؛ به این صورت که معلمان فرم نظر سنجی یا همان ارزیابی هر دانش آموز را در سامانه همگام پر می کنند و در نهایت امتیازدهی آنان بخشی از نمره پایانی را شامل می شوند.

نظر والدین

با توجه به این که والدین شناخت کامل تری نسبت به روحیات و توانایی های فرزندان خود دارند، می توانند نقش موثری در انتخاب رشته آن ها نیز داشته باشند، به همین جهت 5 امتیاز از امتیاز کل فرم هدایت تحصیلی به این بخش و نظر سنجی از والدین اختصاص داده می شود.

انگیزه و علاقه شخصی

به طور قطع علاوه بر استعداد و سوابق تحصیلی، یکی از عواملی که تاثیر فراوانی در انتخاب صحیح رشته مناسب با دانش آموز دارد، انگیزه و علاقه درونی وی به رشته مورد نظر می باشد. دانش اموزان می توانند با در نظر گرفتن جنبه های مختلف شخصیتی خود، مهارت های ارتباطی و همچنین میزان علاقه و انگیزه به رشته های ارائه شده، انتخاب مناسبی داشته باشند، تا آمادگی بیشتری برای حضور در جامعه را کسب کنند. اما معمولا تشخیص مرز بین توانایی فردی و علاقه شخصی اندکی دشوار است؛ به همین علت هر دانش آموز می تواند با مراجعه به مشاوران تحصیلی مدرسه خود شناخت و درک بهتری نسبت به توانایی و خواسته های خود پیدا کند.

نمرات و سوابق تحصیلی

از آن جایی که می بایست برای ورود به هر رشته یا شاخه تحصیلی نمرات نوبت دوم (کارنامه خرداد ماه هفتم و هشتم با ضریب 1 و نهم با ضریب 3) دانش آموزان نمره حدنصاب در هر درس تخصصی باشد، شاید بتوان گفت مهم ترین و تاثیر گذارترین عامل دسته بندی رشته ها در فرم هدایت تحصیلی نمرات و سوابق تحصیلی هر دانش آموز می باشد؛ در جداول زیر حد مجاز نمره برای دروس تخصصی مرتبط با هر سه شاخه نشان داده شده است.

3 / [نمره خرداد پایه هفتم + نمره خرداد پایه هشتم + (نمره خرداد پایه نهم * 3 )] = روش محاسبه نمره 

توجه داشت باشید که در فرم شماره 7 مطابق فرم زیر، تمامی امتیازات مشاوره ای و سوابق تحصیلی محاسبه شده و مجموع آن از 100 نمره اعلام می شود. در ادامه نمونه ای از این فرم برای آشنایی بیشتر شما ارائه شده است.

در برخی مواقع امکان ابن وجود دارد که به علت علاقه درونی یا دلایل شخصی دانش آموزان، علی رغم مندرجات فرم هدایت تحصیلی خود، تمایل به تحصیل در رشته ای مخالف با آنچه در فرم درج شده، دارند، لازم است بدانید در صورتی که حدنصاب نمره های دروس تخصصی معین شده را در هر رشته کسب کنید، این امر بلا مانع می باشد اما چنانچه با وجود این که نمرات شما در دروس کمتر از حد مجاز برای ورود به این رشته می باشد، می توانید با تکمیل نمونه برگه درخواست تعیین رشته مجدد و شرکت در امتحان تعیین رشته شهریور ماه نمرات خود را در دروس به حدنصاب برسانید.