به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، عملیات والفجر ۸ در بیستم بهمن سال ۱۳۶۴ و در آستانه ششمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی با رمز مقدس یا فاطمه الزهرا (س) و با هدف شکستن سریع خط دشمن بعثی اغاز شد و با رشادت‌های یگان‌های نیروی زمینی سپاه و پشتیبانی آتش طرح‌ریزی‌شده، شهر راهبردی «فاو» را آزاد و ارتباط ارتش بعثی عراق با خلیج فارس را قطع کرد.
در این عملیات تمامیت دشمن شکت خورد و تصرف فاو، ضعف و ناتوانی صدام در مصاف با رزمندگان اسلام را به رخ حامیان او در اردوگاه استکبار جهانی و ارتجاع منطقه کشید.
عملیات والفجر ۸ با رمز مقدس "یا فاطمه‌الزهرا (س) " طولانی‌ترین عملیات دوران هشت سال دفاع مقدس بود با دستاورد‌ها و تاثیر‌های بزرگی که مسیر موفقیت‌های رزمندگان اسلام را در جنگ تحمیلی هموار کرد.
ساعت ۱۰.۲۲ دقیقه روز یکشنبه ۲۰ بهمن ۶۴ محسن رضایی فرمانده وقت کل سپاه رمز یا فاطمه الزهرا (س) عملیات الفجر ۸ را مخابره کرد و پس از آن عملیات با عبور موفقیت‌آمیز غواصان از رودخروشان اروند آغاز شد.
عبور از رودخانه، بر روی کاغذ و به نظر بیشتر فرماندهان جنگ در جهان غیرممکن و همواره یکی از مشکلات ارتش‌های جهان است، ولی در علمیات والفجر۸ نیرو‌های عمل کننده با عبور از رودخانه اروند که به رودخانه وحشی هم مشهور است، تعجب دنیا را برانگیختند.
پس از عبور غواصان از اروندخروشان یگان‌های نیروی زمینی سپاه پاسداران با پشتیبانی آتش و شلیک هزاران گلوله، تهاجم خود را در محور‌های مورد نظر آغاز و برای شکستن خط مقدم دشمن تلاش کردند.
رزمندگان اسلام در این عملیات با عبور از رودخانه اروند که از تلاقی ۲ رودخانه دجله و فرات سرچشمه گرفته و در عرض ۴۰۰ تا ۱۶۰۰ متر متغیر بوده و از جزر و مد‌های بسیار شدیدی برخوردار است، یکی از شگفت آورترین عملیات‌های هشت سال دفاع مقدس را خلق کردند و اروند خروشان را تسلیم اراده غواصان این عملیات کردند.
غافلگیری مهمترین اصل پیروزی عملیات والفجر۸
حفاظت گفتار، اصل غافلگیری و توجیه بودن نیرو‌ها در این خصوص از مهمترین اصول حفاظتی در پیروزی این عملیات بود.
روز چهارشنبه ۲۳ بهمن سال ۱۳۶۴ حملات شیمیایی عراق با گاز‌های اعصاب و به مقدار کمتری با خردل و سیانید به صورت بمباران هوایی آغاز شد و سپس توپخانه عراق در حملات شیمیایی فعال شد.
اگر چه ساعت شروع حملات شیمیایی را برخی گزارش‌ها ۱۰ صبح ذکر کرده اند، ولی مهمترین بمباران‌ها حدود ساعت پنج بعد از ظهر انجام شد که یکی از طولانی‌ترین بمباران‌های شیمیایی در تاریخ جنگ تحمیلی بود.
حدود ۳۲ فروند هواپیما به صورت گروه‌های کوچک و هماهنگ منطقه را به مدت یک ساعت بمباران شیمیایی کردند. پس از گذشت مدت کوتاهی، غلظت سموم شیمیایی و گاز‌های اعصاب در منطقه بالا رفت. بعضی از رزمندگان به دلیل نزدیکی به محل بمباران توسط ترکش بمب‌های شیمیایی و همچنین بمب‌های عادی زخمی شدند و از این راه سموم وارد بدنشان شد.
آزادسازی نزدیک به ۸۰۰ کیلومترمربع از خاک عراق
در عملیات والفجر هشت، نزدیک به ۸۰۰ کیلومتر مربع از خاک عراق آزاد و تلفات و خسارات سنگینی بر دشمن وارد شد.
عراق در جریان این عملیات، بیش از ۵۰هزار تن کشته، زخمی و اسیر داد که در میان کشته‌شدگان، یک فرمانده لشکر و ۵ فرمانده تیپ، و در میان اسیران، چندین سرهنگ، خلبان هواپیما و چرخبال و تعدادی درجه دار وجود داشت.
در مجموع، ۱۰ تیپ پیاده کماندویی و نیروی مخصوص و ۲ تیپ زرهی، چهار گردان ضد هوایی، ۱۰ گردان جیش الشعبی و پنج گردان توپخانه دشمن در عملیات والفجر ۸ منهدم شدند.
در عملیات والفجر ۸، شهر راهبردی فاو به تصرف رزمندگان اسلام در آمد همچنین بیش از ۵۰ فروند هواپیما و چرخبال، صد‌ها دستگاه تانک، نفر بر و خودرو نظامی، توپ صحرایی، توپ ضدهوایی و ناوچه موشک انداز منهدم گردید و ده‌ها دستگاه تانک و نفربر،۱۸۰ دستگاه خودرو، ۲۰ عراده توپ صحرایی، ۱۲۰ عراده توپ ضدهوایی، سه دستگاه رادار موشک و ۳۴ دستگاه مهندسی از میان تجهیزات ارتش عراق به غنیمت قوای ایران درآمد.
در بیش از ۷۵ روز نبرد گسترده که صحنه واقعی رویارویی نیروی نظامی و ماشین جنگی حزب بعث عراق با توان قوای ایرانی بود، ایران بر سواحل شمالی خورعبدالله در شبه جزیزه مسلط و راه ورود عراق به خلیج فارس بسته شد.
محسن رضایی
محسن رضایی می‌گوید: در عملیات فاو از حضرت امام رضا (ع) کمک گرفتیم؛ بنابراین از خط مقدم با (مرحوم) آیت الله طبسی در آستان قدس، تماس گرفتم و خواستم پرچم مقدس گنبد حرم حضرت امام رضا (ع) را به خط مقدم ارسال فرماید.
لشکر ۲۵ کربلا زودتر از سایر یگان‌ها توانست خط را بشکند و پرچم متبرک رضوی را بالای مناره مسجد فاو نصب کرد. (همان مسجد معروفی که کنار اروند است) و با این کار رزمندگان نیروی مضاعفی پیدا کردند و در مقابل سختی و خستگی ناشی از عملیات و عبور از اروندرود انرژی مضاعفی گرفتند.
روایت سرلشکر رحیم‌صفوی
شب عملیات در خلیج‌فارس توفان شد، به همین دلیل اروند رود هم توفانی شد به صورتی که ارتفاع موج به سه تا چهار متر هم می‌رسید! ما در قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص) متحیر مانده بودیم. عملیات را شروع کنیم یا نه.
در کتاب «مهر مادر» به نقل از سرلشکر سیدیحیی رحیم‌صفوی دستیار و مشاور عالی فرمانده کل قوا که در طول جنگ ایران و عراق از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده است، ماجرای محبت و کمک حضرت فاطمه زهرا (س) را در عملیات والفجر ۸ نقل و چرایی نامگذاری رمز عملیات‌ها را به اسم متبرک حضرت زهرا (س) بیان شده است.
«عملیات والفجر ۸ در تاریخ ۲۰ بهمن سال ۱۳۶۴ ساعت ۱۰ شب آغاز شد. ۶ ماه جزر و مد اروند را بررسی کردیم و جدول ۲۰ ساله تغییرات آن را از انگلیس تهیه کردیم، بر این مبنا عملیات طرح‌ریزی شد.
همه یگان‌های خط‌شکن و پشتیبانی را پای کار آوردیم، اما شب عملیات در خلیج‌فارس توفان شد، به همین دلیل اروند رود هم طوفانی شد به صورتی که ارتفاع موج تا سه، چهار متر هم می‌رسید!
ما در قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص) متحیر مانده بودیم. عملیات را شروع کنیم یا نه؟! همه فرماندهان با گریه و زاری می‌گفتند: خدایا تو قوم موسی (ع) را از رود نیل عبور دادی آیا می‌شود عنایت کنی و رزمندگان ما را از اروند عبور دهی؟
بعد از مراسم توسل، مشورت و قرار شد عملیات را با همان امواج خروشان آغاز کنیم. آن هم با رمز یا فاطمة الزهرا (س)، اما چرا این رمز انتخاب شد؟
ما در سخت‌ترین عملیات‌ها به حضرت زهرا (س) پناه می‌بردیم. هر زمان کار ما با مشکل رو به رو می‌شد پناه ما حضرت زهرا (س) بود، ما می‌دانستیم اگر عنایت حضرت زهرا (س) باشد، عنایت رسول‌الله (ص) و عنایت امیرالمؤمنین (ع) و اولادشان را هم داریم.
غواص‌ها در گروه‌های ۱۰ نفره، در حالی که با طناب به هم متصل بودند، وارد آب می‌شدند، اما سر طناب‌ها رها بود! بچه‌ها می‌گفتند «یا فاطمه (س) شما خودتان ما را هدایت کنید، رمز را می‌گفتند و حرکت می‌کردند. شاید کمتر از یک ساعت خط دشمن شکسته شد و عملیات غرورآفرین والفجر ۸ با پیروزی رزمندگان به پیش رفت.
نقش اقتصادی مهم فاو
فاو علاوه بر نقش استراتژیک و اهمیت نظامی خود دارای ارزش اقتصادی فراوان در روند ارزش اقتصاد عراق است به طوریکه در جغرافیای منطقه، شهر فاو به عروس بحر معروف است. نخلستان‌های بسیار گسترده خرما، پایگاه‌های عظیم نفت، شاهرگ ارتباطی اسکله‌های الوکر و الامیه و فرآورده‌های بی شمار دیگر نظیر حنا و نمک فاو را ارزش استثنایی بخشیده است. به عبارتی کوتاه می‌توان شهر فاو را شهر خرما، نمک ونفت معرفی کرد.
آموزش رزمندگان اسلام به دو بخش عمومی و تخصصی تقسیم شده بود. از آنجا که عمده تجربیات رزمندگان در جنگ‌های آبی و خاکی در آب‌های راکد هور حاصل شده بود آموزش خاص در منطقه اروند و رودخانه بهمن شیر و سد‌های آبی که همان شرایط اروند را داشتند آغاز شد و آشنایی با شنا، قایقرانی و جنگ تن به تن به شکل گسترده و در عین حال فشرده‌ای به دوره‌های آموزش یگان‌ها اضافه شد. در برخی از یگان‌ها ۵ الی ۶ ماه قبل از عملیات، آموزش غواصی و تمرینات تخصصی آن به اوج خود رسید و نیرو‌ها اوقات زیادی را در آب به سر می‌بردند و در شرایط مختلف آب رودخانه به مانور می‌پرداختند ودر جهت ورزیده شدن، شب و روز نمی‌شناختند تا این که آمادگی نیرو‌ها تا حد انتظار افزایش یافت و آماده عملیات گسترده شدند.
عناصر شناسایی پس از گذراندن دوره‌های سخت و طاقت فرسای غواصی پا به مرحله حساس و مشکل تری گذاردند و در شرایط بسیار خطرناک عملیات شناسایی را آغاز کردند. عبور از اروند و نزدیک شدن به خط دشمن که با تجهیزات و امکانات کامل از تسلط بالایی برخوردار بود می‌توانست بسیار خطرناک باشد. دشمن با کمک رازید که یک نوع رادار سطحی است ودوربین‌های دید در شب و پروژکتور‌های قوی و دیدگاه‌های متنوع و سنگر‌های چند دهنه در نزدیک‌ترین نقطه ساحل و اسکله‌های مستحکم کاملا بر رودخانه اشراف داشت. این مرحله از عملیات را کاری پر خطر و شاق کرده بود و کلیه مراحل شناسایی می‌بایست در شب انجام می‌شد که احتمال هر نوع اتفاقی اجتناب ناپذیر بود و کوچکترین نقص در کار موجب اسارت، شهادت و لو رفتن عملیات می‌شد و اصل مهم غافلگیری را خدشه دار می‌کرد و در مجموع طی ۳ الی ۶ ماه کلیه یگان‌های عملیاتی بالغ بر ۷۰۰ الی ۸۰۰ بار از اروند عبور کرده و موفق شدند به عملیات شناسایی در خطوط مختلف بپردازند.
اعجاب انگیزتر این که در هیچ یک از این عملیات‌ها حادثه‌ای که باعث لو رفتن اهداف شناسایی گردد اتفاق نیفتاده و با توجه به جریان متلاطم آب در اروند و شدت امواج رودخانه هیچ گونه تلفات جانی نیز نداشته و خاطرات جالبی در این زمینه وجود دارد که مجال بیان آن نیست.
غیر قابل باور برای جهانیان
فتح فاو در عملیات والفجر ۸ برای جهانیان باور کردنی نبود. عبور از اروند و مقابله با دشمن که در سنگر‌های مطمئن به انتظار نشسته است غیرقابل باور بود و پس از فتح فاو رسانه‌های بیگانه به نفع رژیم صدام تبلیغات واهی کردند. با دعوت از تمام خبرنگاران برای بازدید از فاو و حضور این خبرنگاران در فاو، منطقه عملیاتی والفجر ۸ که مصادف با ددمنشی‌های صدام در استفاده از سلاح‌های شیمیایی بر علیه رزمندگان اسلام بود، تمام تبلیغات دشمن را نقش بر آب کرد و تمام خبرنگاران از نزدیک شاهد سقوط شهر فاو توسط رزمندگان اسلام بودند.
ساخت پل بعثت و سد‌های خاکی بر روی بهمن شیر از توانمندی‌های بسیار بالای مهندسی جنگ حکایت داشت که رزمندگان اسلام دوشادوش برادران جهاد سازندگی به طور شبانه روزی کار‌های مهندسی را انجام می‌دادند.
ساخت پل بعثت از نصب ۵۰۰۰ لوله در عمق ۱۸ متری اروند به طول ۴۰۰ تا ۱۶۰۰ و به عرض ۱۲ متر در بستر رودخانه نصب شد و سپس جاده خاکی به ارتفاع ۱ متر برای عبور انواع وسایل سبک و سنگین در طول شبانه روز راه اندازی گردید و پس از هر بمباران لوله‌ها تعویض وتردد از روی پل امکان پذیر بود. علاوه بر پل بعثت ساخت پل‌های خیبری و دبه‌ای برای حمل ونقل وسایل وتردد رزمندگان از کار‌های قابل توجه مهندسی جنگ بود.
واکنش شورای امنیت سازمان ملل
در پی تحولات جدید و تغییر توازن به سود ایران، شورای امنیت سازمان ملل در سوم اسفند ۱۳۶۴ به تهیه پیش نویس و صدور یک بیانیه مهم اقدام کرد، ولی این پیش نویس با مخالفت آمریکا و فرانسه روبرو شد. سرانجام پیروزی‌های به دست آمده در عملیات والفجر ۸ و نیز اقدامات دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران منجر به آن شد که شورای امنیت در پیش نویس اولیه قطعنامه بعدی گامی به سوی خواست‌های به حق ایران بردارد.
این عملیات در شرایطی طراحی و عملیاتی شده بود که استکبار جهانی حفظ صدام و منع ایران از پافشاری بر آرمان‌ها و خواسته‌های به حق خود را برقراری موازنه قوا در منطقه می‌دانست و بر این اساس افزایش و تقویت توانایی‌های نظامی ارتش بعثی صدام به ویژه نیروی هوایی آن را در دستور کار خود قرار داده بودند تا با مدیریت و در اختیار داشتن فضای منطقه، حتی در برنامه خود کشاندن صحنه جنگ از میدان رزم زمینی به آسمان، دریا و شهر‌ها را هم برآورد و تامین کنند که چنین هم کردند و پس از شکست حقارت‌آمیز در والفجر ۸، منطقه نبرد را بمباران شیمیایی و شهر‌های ایران را نیز آماج حملات هوایی و موشکی قرار دادند.
والفجر‌ها در راه است
با تعظیم به مقام شامخ حضرت امام خمینی (ره)، شهدا، جانبازان و ایثارگران همیشه سرافراز عملیات بزرگ و غرور انگیز والفجر ۸، قدرت‌سازی و پایداری امنیت ملی و منطقه‌ای امروز کشورمان را محصول اتحاد، همدلی و مقاومت و ایستادگی در هشت سال دفاع مقدس و رهبری حکیمانه مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه‌ای (مد ظله‌العالی) توصیف و با تاکید بر لزوم بازخوانی و تبیین مستمر درس‌ها و عبرت‌های جنگ تحمیلی ۸ ساله استکبار جهانی و صهیونیسم بین‌المللی و ارتجاع منطقه‌ای علیه ملت بزرگ ایران اسلامی برای نسل جوان و آینده ساز کشور، آورده است: «دفاع مقدس هشت ساله به ما آموخت که در دشمنی دشمنان با نظام مقدس جمهوری اسلامی و ملت ایران نباید برای لحظه‌ای تردید به خود راه داد. دشمنان ما در طول جنگ تحمیلی و پس از آن در جنگ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، علمی و. نشان دادند تا آخرین توانشان برای نابودی ملت ایران و هویت انقلابی - اسلامی ملت ایران تلاش خواهند کرد و آنجایی هم که اقدامی نمی‌کنند نه از سر خیرخواهی بلکه از سر ناتوانی است و در واقع دشمنی، عداوت و زیاده‌خواهی دشمنان نقطه پایانی جز تسلیم ندارد و تنها راه پیش روی ملت بزرگ ایران اسلامی در این عرصه سرنوشت‌ساز، هوشمندی، هوشیاری، اتحاد، پیشرفت، خوداتکایی و ایستادگی بی‌امان است.
شکست غرب از جنگ تحمیلی تا تحریم تحمیلی
دیروز در جنگ تحمیلی غرب، هژمونی دشمنان را در هم شکستیم و امروز نوبت شکست تحریم‌های تحمیلی است.
رمز پیروزی در جنگ تحریم‌ها امروز همان اقتصاد مقاومتی است.
حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی با ابلاغ سیاست‌های کلی «اقتصاد مقاومتی» بر اساس بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی که پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین شده است، تأکید کردند: پیروی از الگوی علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی، عامل شکست و عقب نشینی دشمن در جنگ تحمیلی اقتصادی علیه ملت ایران خواهد شد، همچنین اقتصاد مقاومتی خواهد توانست در بحران‌های رو به افزایش جهانی، الگویی الهام‌بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد و زمینه و فرصت مناسب را برای نقش آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه اقتصادی فراهم کند.
سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که از سوی مقام معظم رهبری در پایان سال ۱۳۹۲ ابلاغ شده است، سند شایسته و بایسته برای تحولات اقتصادی ایران و توسعه فرهنگ تولید ثروت پایدار است؛ ثروتی که هویت درون زا دارد و به عوامل ملی و بومی، متکی است و در تعامل بیرونی هم برونگرا خواهد بود البته در شرایط برد - برد.
"اقتصاد مقاومتی" در ادبیات تاریخ معاصر ایران واژه‌ای تازه محسوب می‌شود، اما با کاربردی تاریخی و همیشگی است که در شرایط کنونی کشور و محیط بین المللی ناشی از تحریم‌ها حساسیت و اهمیت بیشتری دارد و، چون مشکلات اقتصادی داریم به آن حساس شده ایم.
اما اقتصاد مقامتی مبتنی بر عقلانیت و خرد مذهبی و اسلامی و ملی است و باید در جامعه نهادینه شود و همواره باید برای استقرار اقتصاد مقاومتی تلاش کنیم.
دشمنان ایران امروز هم از اقتصاد مقاومتی می‌ترسند و والفجر امروز ما شکست تحریم هاست، چون با پیروزی و فجر اقتصادی ایران؛ همه گزینه‌های روی میز دشمن هم محو و حذف خواهد شد.
ان شاءالله با رمز "یا علی".
یادداشت: اسماعیل محمدی
دبیر خبر گروه اجتماعی خبرگزاری صدا و سیما.
