خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: استان کرمان دارای متوسط بارندگی ۱۲۹ میلیمتر در سال است اما طی سال جاری به جز چند مورد بارش جزئی در پاییز باران و برف نباریده است. عدم بارندگی به خصوص بارش برف در ذخیره گاه‌های آب استان کرمان و ارتفاعات نگرانی را در خصوص کم آبی در استان دو چندان کرده است.

در حالی که تابستان سال جاری استان کرمان برای تأمین آب شرب حتی در مرکز استان با مشکل جدی مواجه شده بود پیش بینی می‌شود در سال آینده وضعیت بسیار بدتر خواهد شد.

مردم کرمان به یاد دارند که با وجود بارش مطلوب سال گذشته اما وضعیت منابع آبی کرمان به حدی رسید که آبرسانی در برخی از محله‌های شهر کرمان نیز به صورت سیار انجام شد.

با وجود بارش مطلوب سال گذشته اما وضعیت منابع آبی کرمان به حدی رسید که آبرسانی در برخی از محله‌های شهر کرمان نیز به صورت سیار انجام شد

تنش آبی در اکثر شهرستان‌های استان کرمان به خصوص مراکز پر جمعیت یکی از نگرانی‌های عمده در استانی است که با وجود اینکه یکی از کمترین سرانه‌های بلند مدت بارندگی را دارد اما طی سال‌های اخیر میزان بارندگی در کرمان به ندرت از متوسط بارش‌ها عبور کرده است.

یکی از استثناها سال آبی گذشته بود که بارش در کرمان قابل توجه بود با این وجود، سال‌های متوالی خشکسالی در کرمان موجب خشک شدن آبخوانها شده است و بارش‌های نابجا نیز اکثراً موجب سیلاب و خسارت جدی به مردم می‌شود که می‌توان به سیل زهکلوت در جنوب کرمان اشاره کرد که شهر را مدت‌ها زیر آب فرو برد. اما در شرق استان کرمان بارش‌ها آنقدر کم بود که موجب ادامه روند مهاجرت به شهرهای بزرگ شد.

از سوی دیگر در حالی که در استان‌های غربی و شمالی کشور بارندگی ادامه دارد اما در استان کرمان ماه هاست که آسمان ابری نشده و تنها پدیده بارزی که مردم دیده‌اند، وزش باد شدید، طوفان شن و بروز ریزگردها بوده است. از ابتدای مهر ماه شهرهای مختلف استان کرمان بارها شاهد طوفان شن و ریزگردها بوده‌اند و بیشترین میزان خسارت نیز در شهرستان‌های شرق شامل ریگان فهرج، نرماشیر و بم و جنوب استان کرمان شامل رودبار، قلعه گنج و منوجان روی داده است. برخی از شهرستان‌های شمالی از جمله راور نیز از این پدیده بی تأثیر نمانده‌اند.

فعال شدن «جنب حاره ای» عامل اصلی عدم بارندگی در کرمان

فعالیت جنب حاره ای بر روی اقیانوس هند و دریای عمان یکی از مهمترین عوامل عدم ورود سامانه‌های بارشی به استان کرمان بیان شده است.

تأثیر این جبهه هوای گرم و پرفشار موجب شده عملاً سامانه‌های بارشی بعد از ورود به ایران وارد آسمان استان‌های جنوب شرق کشور نشوند که همین پدیده روی سیستم بارشی که هم اکنون در آسمان غرب و شمال کشور فعال است تأثیر گذاشته است.

هر چند پیش بینی می‌شد که زمستان سال جاری شاهد افزایش بارندگی باشیم اما در عمل زمستان در استان کرمان تا نیمه بهمن با کمترین میزان بارش همراه بوده است و برخی از شهرستان‌ها نیز همچنان در انتظار بارندگی هستند.

میانگین بارندگی در استان کرمان از ابتدای مهر ماه تا دهه اول بهمن ماه تنها ۲۵.۲ میلیمتر ثبت شده است و طبق این آمار استان کرمان در زمینه میزان بارندگی‌ها جزو سه استان کم بارش قرار گرفته است و ادامه این روند می‌تواند استان را با مشکلات جدی در زمینه تأمین آب شرب و کشاورزی مواجه کند این در حالی ست که به جز انتقال آب خلیج فارس به سیرجان که بخش اندکی از نیاز صنعت در شهرستان سیرجان را تأمین می‌کند سایر پروژه‌های انتقال آب کرمان در کشاکش تعارضات جغرافیایی مانده‌اند.

وقتی به برنامه ریزی های مسئولان در زمینه کشاورزی و صنعت نگاه می‌کنیم می‌بینیم هیچ هماهنگی بین میزان منابع آب و توسعه کشاورزی در استان و بی توجه به صنعت وجود ندارد

ابراهیم کمالی، محقق منابع آبی در استان کرمان در گفتگو با مهر می‌گوید: استان کرمان از دیر باز جزو استان‌های کم بارش کشور بوده اما وقتی به برنامه ریزی های مسئولان در زمینه کشاورزی و صنعت نگاه می‌کنیم می‌بینیم هیچ هماهنگی بین میزان منابع آب و توسعه کشاورزی در استان و بی توجه به صنعت وجود ندارد.

وی افزود: برداشت بی برنامه و بی رویه آب از منابع آب زیر زمینی در استان کرمان عملاً در سال‌های اخیر موجب خشک شدن ذخیره گاه‌های آب زیر زمینی شده است و در مقابل تعداد سدهایی که در استان کرمان احداث شده و در زمینه تأمین آب شرب و کشاورزی تأثیر گذار بوده‌اند به میزان انگشتان یک دست هم نمی‌رسد.

وی ادامه داد: کشاورزی توسعه یافته و با وجود مطرح شدن شعارهایی مانند اصلاح الگوی کشت عملاً همچنان بخش عمده‌ای از آب استحصالی در استان کرمان در بخش کشاورزی هدر می‌رود و طبق آخرین بررسی‌ها این میزان به ۷۵ درصد از آب‌های در دسترس استان می‌رسد.

وی گفت: هم اکنون کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان دارای کمترین میزان بارندگی در کشور هستند، در استان کرمان در پاییز شاهد بارندگی‌های مقطعی بودیم اما در زمستان بارندگی‌ها پراکنده‌ای روی داد که هیچ تأثیری در ذخیره گاه‌های آب استان نخواهد گذاشت.

بارش‌ها در بهار عملاً بیشتر از اینکه به کشاورزی و تأمین آب در استان کمک کند منجر به سیلاب می‌شود که نمونه آن را بارها تجربه کرده‌ایم

کمالی ابراز امیدواری کرد که در اسفند ماه با بارندگی در قالب برف در ارتفاعات استان کرمان سرچشمه رودخانه‌های بزرگ استان کرمان تقویت شود و شاهد خشک شدن رودخانه‌ها در ماه‌های آینده نباشیم.

وی افزود: عملاً بارندگی در طول پاییز و زمستان به خصوص در قالب برف می‌تواند در راستای بهبود وضعیت تأثیر گذار باشد و بارش‌ها در بهار عملاً بیشتر از اینکه به کشاورزی و تأمین آب در استان کمک کند منجر به سیلاب می‌شود که نمونه آن را بارها تجربه کرده‌ایم.

۹۱ درصد از مناطق جمعیتی کرمان تحت تأثیر خشکسالی است

وی با اشاره به اینکه خشکسالی ۹۱ درصد از مناطق جمعیتی استان را در برگرفته است گفت: عملاً باید رویه مدیریت آب در استان کرمان تغییر کند، استان کرمان توان تأمین آب زمین‌ها و باغ‌های گسترده کشاورزی را ندارد و از سمت کشاورزی به سمت صنعت حرکتم کنیم و بخش کشاورزی را نیز به سمت تولید محصولاتی که آب بر نیستند و ارزش صادراتی دارند سوق دهیم.

این محقق و استاد دانشگاه بیان کرد: تغییرات اقلیمی پی در پی در استان کرمان موجب اخلال در منابع آبی شده به طوری که سال گذشته استان کرمان پر آبی را تجربه کرد اما در سال جاری شدت خشکسالی شدید بوده است.

کاهش ۴۱.۵ درصدی بارندگی فصلی

مریم سلاجقه، کارشناس اداره کل هواشناسی استان کرمان نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: از ابتدای سال جاری تا کنون در استان کرمان ۲۵.۲ میلیمتر بارندگی روی داده است که در مقایسه با سال گذشته شاهد کاهش بارندگی هستیم.

وی افزود: سال گذشته تا ۱۸ بهمن ماه در استان کرمان ۱۰۳ میلیمتر بارندگی روی داده بود و همچنین در مقایسه با شاخص بارندگی بلند مدت نیز شاهد کاهش ۳۹.۴ درصدی بارندگی هستیم.

وی بیان کرد: میزان بارش فصلی نیز در مقایسه با سال گذشته کاهش ۴۱.۵ درصدی را نشان می‌دهد.

کارشناس اداره کل هواشناسی استان کرمان ادامه داد: در ماه جاری نیز میزان بارش‌ها در استان صفر گزارش شده است.

وی همچنین از بروز موج سرما طی روزهای گذشته در استان کرمان و خسارات به کشاورزی خبر داد و گفت: تغییرات دمایی در طول زمستان مشکلات زیادی را برای کشاورزان ایجاد کرده است که بیشترین میزان سرما زدگی نیز در جنوب استان کرمان روی داده است.

بر اساس آخرین خروجی مدل‌های هواشناسی روز یکشنبه سامانه بارشی بجز شرق و جنوبشرق، در سایر مناطق استان فعال می‌باشد. شدت بارش در شمالغرب استان خواهد بود. این سامانه روز سه شنبه از شرق کشور خارج می‌شود. همچنین روز یکشنبه باد نسبتاً شدید در مناطق شمال غرب و جنوب شرق استان رخ خواهد داد که به طور لحظه‌ای همراه با گرد و خاک است.

کشاورزان و مردم استان کرمان همچنان امیدوارند طی ماه‌های آینده بارندگی در استان افزایش یابد اما با توجه به الگوهای هواشناسی نمی‌توان در این زمینه امیدوار بود و در مقابل عزم جدی مسئولان برای اجرای طرح‌های مدیریت منابع آبی و مصرف بهینه در کنار اجرای طرح‌های انتقال آب به استان ضروری به نظر می‌رسد.