به گزارش تابناک اقتصادی؛ مسئله فروش نفت کشور همواره یکی از دغدغه‌های حکمرانان اقتصادی کشور بوده است؛ نفت خام ایران با تاثیرپذیری بالا از اتفاقات روز دنیا، همواره مستلزم ایجاد و اتخاذ سیاست‌های جدید در فروش نفت خام بوده است. از همین رو نیز سیاست‌های تحولی در فروش نفت خام کشور از اهمیت دو چندانی برخوردار بودند.
در این بخش، سیاست‌های متنوعی از دور زدن تحریم‌های فروش نفت تا مذاکره برای رفع تحریم‌های فروش نفت انجام شد، ولی هر کدام از این روش‌ها بعد از مدتی به مشکل برخوردند و مشکل پابرجا ماند. با این وجود سیاست بسیار مهم جایگزین، تنوع‌بخشی به مبادی فروش و ایجاد روش‌های جدید برای خرید و فروش نفت خام ایران است.
یکی از سیاست‌های مهمی که در ماه‌های اخیر به اجرا رسید، بحث فروش نفت خام ایران به پالایشگاه‌های نیمه‌فعال کشور‌های همسو بوده است که تحت عنوان سیاست پالایشگاه‌داری فراسرزمینی ایران با جایگزینی تجهیزات استراتژیک و راهبردی فرآیند تولید در پالایشگاه مذکور، این پالایشگاه‌های نیمه فعال تبدیل به پالایشگاه‌های با ظرفیت کامل شده و نفت خام ایران را به عنوان خوراک پذیرا شده و نفت خام ایران تبدیل به مواد سوختی خواهد شد.
این سیاست، سیاست مهمی بوده است که به اجرا رسیده است، اما ظرفیت آن مشخص و محدودیت‌های بسیار بالایی دارد. در ماه‌های اخیر یک پالایشگاه فراسرزمینی روسیه در کشور آلمان به دلیل جنگ روسیه علیه اوکراین توسط دولت آلمان به این دولت واگذار شد و حق سهامداری روسیه در این پالایشگاه فراسرزمینی را لغو کرد؛ بنابراین باید در این بخش نیز به طور جدی در انتخاب شریک تجاری برای سرمایه‌گذاری و سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی دقت به خرج داد.
راهکار مهم و پایداری که می‌تواند فروش نفت خام ایران را تضمین کند، تنوع بخشی به مبادی صادراتی از طریق فروش نفت خام به اشخاص حقیقی در قالب گواهی سپرده کالایی است؛ اوراق گواهی سپرده کالایی ارواق بهاداری است که نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن بر مقدار مشخصی از کالای سپرده شده در انبار‌های مورد تایید بورس کالا است.
خرید سیمان از بورس از طریق گواهی‌های سپرده کالایی، یکی از ملموس‌ترین مثال‌های کاربرد این نوع از اوراق بهادار است و تاکنون برای نفت خام ایران این اوراق عرضه نشده بود، اما این سیاست مهم به تازگی در دستور کار وزارت نفت قرار گرفته است و قرار است که دوشنبه ۲۲ اسفند محموله اول اوراق گواهی سپرده نفت خام در بورس انرژی ایران عرضه و قابل معامله شود
در همین رابطه نیز اوجی وزیر نفت در آیین رونمایی از معاملات گواهی سپرده نفت‌خام و میعانات گازی با اشاره به فعالیت ۱۶ ماهه شرکت ملی نفت ایران به‌منظور آماده‌سازی این معاملات گفت: این هدف مهم با همفکری بخش اقتصاد کشور انجام و در این همکاری همه ایراد‌ها و معایبی که در نسخه‌های مشابه آن در دولت گذشته وجود داشت برطرف شد. همچنین وزیر نفت با بیان اینکه گواهی سپرده نفت‌خام می‌تواند به‌عنوان وثیقه و ضمانت بانکی استفاده شود، گفت: این گواهی ابزاری برای شفافیت و ایجاد تنوع در صادرات نفت است.
همچنین در رابطه با تفاوت آن با اوراق سلف نفتی دولت قبل باید تاکید داشت که کاملا این ابزار نسبت به آن ابزار تفاوت ماهوی و ابزاری دارند. گواهی سپرده نفت خام یک ابزار بسیار شفافیت زا جهت فروش نفت خام با گسترش بازارهای معاملاتی و مبادی فروش است که نفت را به صورت قطعی به فروش می‌رساند. این در حالی است که اوراق سلف موازی استاندارد بر مبنای عقد سلف منتشر شده و برای تامین مالی پروژه‌ها در چهارچوب پیش‌فروش نفت در سررسید مشخصی در آینده انجام می‌شود و به نوعی آینده فروشی است.
گواهی سپرده نفت علاوه بر ویژگی‌هایی نظیر شفافیت در فروش نفت خام ایران و همچنین استفاده جهت وثیقه بانکی برای مشتریان خصوصی، یک ابزار بسیار مهم در جهت توسعه بازارهای مالی و همچنین توسعه ابزارهای مالی مرتبط با فروش نفت است. این ابزار علاوه بر اینکه به طور قطعی نفت حاضر کشور را به فروش می‌رساند، امکان تبدیل شدن به یک وثیقه و ابزار ضمانتی را نیز پیدا خواهد کرد که مزیت بالایی برای خریداران در زمینه اخذ خدمت در بازارهای جهانی خواهد داشت، زیرا اوراق گواهی سپرده نفت خام ایران دارای ضمانت تحویل و سر رسید مشخص با اعتبار شرکت ملی نفت ایران خواهد داشت و زمینه وثیقه‌سازی در بازارهای بین‌المللی را نیز خواهد داشت.
