به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، سیر فراز و نشیب تالاب‌های استان فارس ماجرای تازه ای نیست.

 سالها است که اقلیم این استان با خشکسالی و کم آبی دست و پنجه نرم می کند و تالاب‌هع نیز متاثر از این تراژدی اقلیمی، روزگار می‌گذرانند. روزگاری که گاه شیرین و گاه تلخ بوده اما تلخی جانفرسای آن بیشتر بوده است.

دریاچه‌ها و تالاب‌ها که وجودشان رونق زندگی می بخشد، همان‌ها که موج پهنه آبی‌شان تداوم نشاط است و در کنارشان، روح طبیعت جلوه‌گر می‌شود و انعکاس دهنده پهنه گسترده آسمان هستند و زیست بوم پرندگان...، به دلیل کنترل نشدن چاه های غیرمجاز و استفاده بی رویه از منابع آب برای کشاورزی و مدیریت نکردن این روند در گذشته، اکنون بسترهایی خشک تبدیل شده اند که برخی از آنان حتی در زمستان نیز با وجود بارش های جوی، جانی دوباره نیافته‌اند.

یکی از این تالاب‌ها، کافتر یا شادکام است که مدتها است شادی از پیرامونش رخت بربسته است.

دریاچه کافتر در ۴۵ کیلومتری جنوب شهر اقلید و قرار گرفته و حدود ۲۵ میلیون مترمکعب ظرفیت دارد.

کافتر در زمان پرآبی، یک ذخیره گاه زیستی از مجموعه متنوع گونه‌های جانوری و زیستگاه طبیعی پرندگان مهاجر و محل پرورش ماهی‌های کپور و آمور بود اما اکنون نشاط و رونق آن کمرنگ شده است.

بارش‌های مقطعی تاثیر چندانی در احیاء کافتر ندارد

به گفته مسئولان محلی، امسال با وجود بارش های جوی، کافتر همچنان خشک بوده و فعلا امید به احیاء آن نیست.
 
اما کافتر بردبار است و شکیبا و از آنجا که بارش های منطقه سردسیر اقلید بیشتر برف بوده، در فصل بهار و با آب شدن برف ها می توان تا حدی به پرآب شدن آن امیدوار بود.

هرچند بارش‌های مقطعی تاثیر چندانی در احیاء کافتر ندارد و باید به دنبال منابع آب پایدار برای احیای این تالاب بود.

برای کافتر باید به دنبال منابع آب پایدار بود

موثر نبودن بارش‌ها موضوعی است که معاون محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست فارس در گفتگو با خبرنگار فارس مطرح کرده و گفت: کافتر و پریشان، تنها تالاب های آب شیرین فارس بوده و بارش های مقطعی تاثیر چندانی در آنها ندارد.
 
نبی اله مرادی افزود: البته کافتر نسبت به پریشان، وضعیت مساعد تری دارد چرا که چاه‌های پیرامون آن کمتر و میزان برداشت آب از چاه‌ها نیز کمتر از چاه‌های اطراف پریشان است.

مرادی با اشاره به وضعیت چاه‌های اطراف کافتر بیان کرد: 2600 چاه مجاز و حدود 600 چاه غیرمجاز در پیرامون کافتر وجود دارد.

وی اظهار داشت: در گذشته 113 چشمه در این منطقه بوده که اکنون از این تعداد، بین 30 تا 40 چشمه آب دارد.

این مسئول اضافه کرد: 47 قنات‌ نیز وجود داشته که اکنون به 15 قنات کاهش یافته است، البته چشمه‌ها و قنات‌ها دبی کمی دارند.

معاون محیط زیست استان فارس گفت: سال گذشته، کافتر کمی آب‌گیری کرد و امسال نیز کمی آب‌گیری انجام شده است اما چون بیشتر بارش ها در منطقه اقلید برف بوده، بعد از بارندگی‌های بهاری، با آب شدن برف‌ها و پیوستن به روان‌آب‌ها، میزان سطح آب کافتر افزایش می‌یابد.

وی خاطرنشان کرد: اینکه می‌گوییم تاثیر بارش‌ها مقطعی است به دلیل این است که سطح سفره آب زیرزمینی پایین بوده و میزان تبخیر نیز زیاد است بنابراین این بارش ها نمی توانند منابع پایداری برای احیاء باشد که بگوییم دریاچه وارد فاز احیاء شده است.

وی خاطرنشان کرد: در فارس فقط سه تالاب کمجان، بختگان و طشک، سد بالادست دارند و می توانند از حق آبه برخوردار شوند بنابراین کافتر حق آبه به ندارد.

معاون محیط زیست استان فارس با اشاره به وضعیت سایر تالاب های فارس گفت: تالاب مهارلو امسال نسبت به سال‌های قبل، وضعیت بهتری داشت و از آنجا که پایاب دشت شیراز است و ورودی اندکی دارد هیچ گاه تاکنون کاملاً خشک نشده است.

مرادی اظهار داشت: تالاب مهارلو، جمعیت زیادی از پرندگان شامل فلامینگو و میخ‌پنجه را پناه داده که در این شرایط، کافتر زیستگاه خوبی برای پشتیبانی بختگان به شمار می‌آید.

نظر یکی از دوستداران محیط زیست که بومی منطقه می باشد این است که: احیای تالاب کافتر به آب هایی بستگی دارد که‌ از چشمه سارها و سیلاب های منطقه جریان می یابد. آب‌های جاری دو چشمه به نام های میشان و تنگ ده بین کافتر و چشمه رعنا در زمان غیر کشاورزی به جای آن که به سمت تالاب جریان یابد به سمت روستای چشمه رعنا و چمنزارهای اطراف آن رها می شود و به هدر می رود.

 میزان بارش در کافتر نسبت به میانگین بلندمدت تغییر محسوسی نداشته است

سیدمهدی مرتضوی، مدرس دانشگاه نیز در جلسه بررسی وضعیت تالاب کافتر درباره علت خشکی این دریاچه گفت: نتایج پژوهش انجام شده درباره خشکی این دریاچه نشان می‌دهند پارامترهای دما و بارش تغییرات قابل ملاحظه‌ای نسبت به میانگین بلند مدت نداشته‌اند و «خشکی اقلیمی» درباره این دریاچه کارکرد ندارد.

وی ادامه داد: در بررسی دیگر ضرایب خشکی که پارامتر ورودی آب نیز محاسبه می‌شود، به خوبی نمایانگر کاهش قابل ملاحظه ورودی آب به دریاچه است که نشان می‌دهد دریاچه دچار «خشکی هیدرولوژیکی» است.

مدرس دانشگاه دولتی اقلید همچنین اضافه کرد: تالاب کافتر روی سازندهای نمکی واقع نشده است و بستر خشک دریاچه با وزش باد زمین های اطراف را شور نمی کند.

مرتضوی ادامه داد: میزان بارش در حوضه آبریز کافتر نسبت به میانگین بلندمدت تغییر محسوسی نداشته است، چنانچه در سال های اخیر میزان بارش از میانگین بلند مدت نیز بیشتر بوده است اما به علت وجود موانع و خاکریزهای احداثی و همچنین ایجاد کانال های منحرف کننده آب، باعث عدم سرازیر شدن روان‌آب در فصول بارش به سمت دریاچه شده که نیازمند برطرف شدن این موانع تا زمان احیاء این تالاب است.

گزارش از: سمیه انصاری‌فرد

پایان پیام/خ