خبرگزاری فارس- شاهرود: ۲۵ دی‌ماه ۱۴۰۱ بود که گزارشی کوتاه در یکی از رسانه‌ها، تعجب مخاطبان را برانگیخت. بر اساس این گزارش اولیه، تعدادی از درختان کهن‌سال محوطه اطراف آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی در شهرستان شاهرود قطع شده بود!
بر پایه این گزارش، «قطع درختان» در محوطه آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی در شهرستان شاهرود در حالی انجام شده بود که بسیاری از گردشگران، وجود این درختان را یکی از زیبایی‌های این آرامگاه تاریخی می‌دانند و در عین حال، طبیعی است که نقش فضای سبز در شرایط امروز استان‌های مختلف کشور تا چه اندازه دارای اهمیت است.
در آن گزارش، گفته شده بود که «میراث فرهنگی شاهرود در قلعه‌نو خرقان در محوطه اطراف آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی اقدام به قطع کامل درختان زنده از روی خاک کرده است. شاهد قطع درختان جوان و زنده توت و... هستیم و پس از پیگیری، مشخص شد که این موضوع به دستور میراث فرهنگی صورت گرفته است».
این گزارش می‌افزود: «طی تماس با ابوطالب جلالی، فرماندار شاهرود جهت پیگیری و ممانعت این کار ناصواب، او سریعاً پیگیر موضوع شد و مدیر میراث فرهنگی شاهرود هم اذعان داشت که هرس ساده‌ای بوده و درختی قطع نشده است».
🔻 این فیلم قطع درختان را نشان می‌دهد
پاسخ‌های متناقض میراث فرهنگی!
گزارش منتشرشده درباره قطع درختان در محوطه آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی در شهرستان شاهرود حاکی از این بود که «به دستور فرماندار، مدیر میراث فرهنگی شاهرود به محل مراجعه و باز هم همین پاسخ را تکرار کرده است»؛ یعنی کل اقدام، «هرس ساده‌ای بوده و درختی قطع نشده است»!
در همین حال، مرتضی نظری رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شاهرود در گفت‌وگو با یک رسانه دیگر، جمله قبلی را تغییر می‌دهد و می‌گوید: همه‌ساله در مجموعه گردشگری شیخ ابوالحسن خرقانی، «هرس سنگین درختان» انجام می‌شود که شامل سه گونه درخت سپیدار، توت و زبان‌گنجشک است.
به عبارت بهتر، «هرس ساده» در کمتر از یک روز، به «هرس سنگین» تبدیل می‌شود و در ادامه خود وی تلویحاً اذعان می‌کند که «قطع» صورت گرفته است؛ آنجا که بیان می‌کند: «یک درخت سپیدار در پشت کتابخانه این مجموعه ارزشمند تاریخی به دلیل مخاطراتی که برای مردم داشت، قطع شده است»!
🔻 فیلم دیگری از قطع درختان
ورود جدی استاندار سمنان به موضوع
پس از اینکه بسیاری از شهروندان در شهرهای مختلف شهرستان شاهرود و استان سمنان نسبت به موضوع در فضای مجازی واکنش نشان دادند و خواستار توضیح دقیق اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان و اداره شهرستان شاهرود و نیز سایر مسؤولان مربوطه به موضوع شدند، استاندار سمنان به موضوع ورود کرد.
شاهرودی‌ها در پیام‌های متعددی گفته بودند: «می‌خواهیم استاندار سمنان شخصاً وارد عمل شود و برای پاسخگویی به شهروندان و حفظ میراث ارزشمند فرهنگی و طبیعت شهرستان شاهرود، علت این کار روشن شود و برخورد قاطعانه‌ای برای جلوگیری از قطع بقیه درختان صورت پذیرد. چه نیازی بود این درختان زنده که خود زیبنده محیط آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی بودند قلع و قمع شود؟».
برخی هم با اشاره به ماده ۶۸۶ قانون تصریح کرده بودند که «هر کس درختان موضوع ماده ۱ قانون گسترش فضای سبز را عالماً عامداً و برخلاف قانون مذکور قطع یا موجبات از بین رفتن آنها را فراهم آورد، علاوه بر جبران خسارت وارده حسب مورد به حبس تعزیری از 6 ماه تا سه سال و یا جزای نقدی از سه میلیون تا 18 میلیون ریال محکوم خواهد شد» و خواستار جاری شدن این حکم برای عاملان این اقدام در محوطه آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی شده بودند.
دستور استاندار سمنان به معاون هماهنگی امور عمرانی خود در خصوص پیگیری قطع درختان محوطه آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی اما به‌سرعت مدیران میراث فرهنگی استان را به پاسخگویی واداشت.
حجت‌الله یحیایی، سخنگوی استانداری سمنان در همین زمینه اعلام کرد: «در پی انتشار برخی اخبار در فضای مجازی و دغدغه‌مندی فعالان محیط‌زیست در خصوص قطع برخی درختان محوطه آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی در روستای قلعه‌نو خرقان از توابع شهرستان شاهرود، سیدمحمدرضا هاشمی، استاندار سمنان به محمد حمیدی، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری دستور داد تا موضوع را سریعاً مورد بررسی و پیگیری قرار دهد».
🔺 تصویری از درختان قطع‌شده
میراث فرهنگی چه پاسخی دارد؟
پس از صدور دستور استاندار سمنان برای پیگیری موضوع، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان توضیحی را به رسانه‌ها ارسال کرد که در آن آمده است: با توجه به اخبار و تصاویر منتشرشده در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، در خصوص نگرانی از قطع و هرس سه اصله درخت در مجموعه شیخ ابوالحسن خرقانی (شهرستان شاهرود) و دستور استاندار سمنان به معاون محترم هماهنگی امور عمرانی استانداری و پیگیری‌های مدیرکل دفتر امور روستایی استانداری سمنان، پس از بررسی‌های میدانی، اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان شاهرود توضیحی ارائه داده است.
در این توضیح آمده بود که میراث فرهنگی علاوه بر خدمات‌رسانی مرسوم به بازدیدکنندگان و گردشگران، همواره در راستای حفاظت و ایمنی مخاطبان خود اقداماتی را در دستور کار خود قرار داده که پایش دوره‌ای محوطه‌ها در جهت رفع خطرات احتمالی، جزئی از موارد مذکور است.
طبق روال معمول سالیان گذشته و پس از اخذ نظرات کارشناسان فضای سبز اداره منابع طبیعی، مشخص شد که تعدادی (یک اصله سپیدار تبریزی و دو اصله درخت توت) از درخت‌های موجود در سایت تاریخی خرقان با معضلات عدیده‌ای ازجمله سن زیاد، پوسیدگی، حمله آفات و بیماری‌ها، تبدیل شدن به کانون آفت، احتمال سرایت آفت به سایر درختان و خطر سقوط مواجه‌اند؛ به طوری که عدم هرس و قطع برخی از آنها می‌تواند منجر به معضلات و عواقب غیرقابل جبرانی شود.
در سالیان نه‌چندان دور در محوطه مجموعه تاریخی چشمه‌علی دامغان، سقوط درخت فرسوده جان دختر 9 ساله را گرفته و امسال هم با توجه به نزدیکی به ایام نوروز و حضور گردشگران و بازدیدکنندگان فراوان از این مجموعه، با توجه به حساسیت‌های موجود، اداره میراث فرهنگی شهرستان نسبت به هرس و رفع خطر ناشی از سقوط درختان بر روی گردشگران، با نظر کارشناس محترم منابع طبیعی اقدام کرده است.
🔺 تصویری از درختی قطع‌شده که میراث فرهنگی ادعا می‌کند دارای پوسیدگی بوده است!
جایش درخت کاشته‌ایم!
با توجه به طراحی سایت صورت گرفته از سوی مشاور و جانمایی فضای سبز در عرصه اثر، اداره میراث فرهنگی هر ساله به شکل منظم اقدام به کاشت درخت و رفع خطرات احتمالی در محدوده تعیین‌شده می‌کند.
کاشت 48 اصله درخت اعم از درختان سوزنی‌برگ به جهت ایجاد فضای سبز مناسب با رویکرد ارتقای کیفیت بصری و حفاظتی اثر در سال گذشته و در راستای همسویی با هدف‌گذاری مذکور صورت پذیرفته است.
تعداد درختان کاشته شده در سنوات گذشته نسبت به قطع اجباری درختان فرسوده و بیمار با ضریب چند برابری همراه بوده است؛ به طوری که فضای سبز فعلی ایجادشده مؤید همین موضوع است.
🔻 تصویری از صورت‌جلسه ادعایی میراث فرهنگی که فارس، واقعی‌بودن تاریخ آن را رد یا تأیید نمی‌کند
باز هم بی‌توجهی به «پیوست رسانه‌ای»
اگر توضیحات اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان را درباره موضوع قطع درختان در محوطه آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی که یک اثر تاریخی، ملی و حتی در سطح بین‌المللی است، بپذیریم؛ پرسش اساسی این است که چرا قبل از اقدامات این‌چنینی، توضیحات لازم به افکار عمومی و رسانه‌ها ارائه نمی‌شود؟
اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان سمنان اعلام کرده که از نگاه مشفقانه و دلسوزانه اهالی رسانه نسبت به موضوعات حوزه میراث فرهنگی «تقدیر و تشکر» می‌کند؛ اگر این تقدیر را هم واقعی بدانیم، باز با اصل توجه به «پیوست رسانه‌ای» در اقدامات دارای حساسیت عمومی مغایر است.
از طرفی، گفته شده که پیرو دستورات استاندار سمنان، مجدداً بازدید میدانی توسط کارشناس منابع طبیعی و اداره میراث فرهنگی شاهرود صورت پذیرفته و آسیب‌های مطرح‌شده درختان مورد تأیید واقع شده و تصاویر وضع موجود که آسیب‌های بیولوژیک و طبیعی را نشان می‌دهد هم برای رسانه‌ها ارسال شده است. اگر این را هم واقعی بدانیم، کماکان مشکل تبیین همین مسأله قبل از قطع درختان به‌عنوان یک نقصان ارتباط مردمی دیده می‌شود.
🔺 تصویری از درختی قطع‌شده که میراث فرهنگی ادعا می‌کند دارای پوسیدگی بوده است!
پایان پیام/2249/م/
