به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، افزایش سن ازدواج، شیوع ناباروری، بالا بودن هزینه‌های درمان و مشکلات اقتصادی دغدغه‌هایی است که سبب شده سال‌های اخیر با کاهش چشمگیر فرزندآوری رو به رو باشیم و جوانان میل و رغبت چندانی به زاد و ولد نشان ندهند.
اما باید گفت توجه به زاد و ولد و فرزندآوری یک مساله حاشیه‌ای نیست که مربوط به قشر خاصی از جامعه باشد بلکه موضوعی کلان است که نیاز به آینده‌نگری و تصویرسازی نسبت به آن وجود دارد تا به درستی انچه را که قرار است در آینده ۲۰ ساله با آن مواجه شویم، برایمان متصور شود.
کارشناس مسائل فرهنگی اجتماعی در این راستا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس بر شیوع ناباروری اشاره کرد و گفت: در حال حاضر سه میلیون زوج نابارور در کشور داریم و انجام اقدامات درمانی بر روی این زوج‌ها ۲۰ تا ۳۰ درصد جوابدهی دارد که دارای هزینه‌های بالایی است.
مریم اردبیلی به بسته قانونی که در این راستا در مجلس در حال بررسی است اشاره کرد و اذعان داشت: افزایش مراکز درمان ناباروری، سهولت دسترسی، ارائه تسهیلات به زوجین نابارور و پوشش بیمه‌ای اینگونه خدمات از جمله موارد این بسته قانونی است.
وجود ۲۰ درصد زوج نابارور در کشور
وی در ادامه این گفت‌وگو با بیان اینکه ۲۰ درصد زوج نابارور داریم، گفت: به طور کلی ۲۰ سال است که زیر نرخ باروری هستیم و از سال ۹۵ به بعد هر سال، ۸۵ هزار نفر از موالید ما کم شده که در سال جاری شیوع کرونا هم مزید بر علت شده است.
این بانوی فعال در عرصه‌های مختلف اجتماعی که مادر پنج فرزند است با تاکید بر اینکه اگر در این راستا اقدام جدی انجام ندهیم اوضاع از این هم بدتر می‌شود، گفت: به لحاظ فرهنگی، قانونی و سیاستی باید روی این موضوع کار شود، چرا که تصویب قانون به تنهایی کافی نیست و لازم است کار فرهنگی و رسانه‌ای هم انجام شود.
به دنبال القا و اجبار نیستیم
اردبیلی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر اینکه تصمیم به فرزندآوری حق خانواده است، اظهار داشت: ما در حوزه فرزندآوری به دنبال القا و اجبار نیستم بلکه باید با اتخاذ سیاست‌های حاکمیتی انگیزه خانواده را برای فرزندآوری بالا برده و نگرانی‌ها را کاهش دهیم.
این بانوی دکترای آینده‌پژوهی نگرانی‌های مالی و اقتصادی را یک بُعد ماجرا عنوان‌کرد و گفت: برخی زوجین لذت شخصی را بر فرزندآوری ترجیح می‌دهند و منافع فردی‌شان را در اولویت می‌دانند در حالی که منافع بلندمدت هم باید دیده شود چراکه در آینده و در دوران کهنسالی تنهایی بسیار آزار دهنده می‌شود.
اردبیلی برخی دیگر از دغدغه‌ها را مربوط به تربیت فرزند دانست و افزود: برخی زوجین نیز مسئولیت تربیت فرزند را سخت دانسته و برای آینده فرزندشان نگرانند که ما باید جواب‌هایی را برای این دغدغه‌ها پیدا کنیم، سبک زندگی آپارتمان‌نشینی و مبلمان شهری نیز متناسب با فرزندآوری نیست و لذا ما باید به دنبال ایجاد فرهنگ جامعه دوست‌دار کودک باشیم.
لزوم پیشرفت به سمت جامعه دوست‌دار کودک
وی ایجاد فضاهایی برای نگهداری کودکان در محل کار مادر را نیز در این راستا مهم خواند و افزود: این اقدام باید به‌گونه‌ای صورت گیرد بکه کودک مورد استقبال جامعه باشد که این امر مهم تا حد زیادی می‌تواند چالش‌های مادران شاغل را کاهش دهد.
این کارشناس مسائل خانواده نیاز به نوآوری کنشگران اجتماعی را در راستای ایجاد فرهنگ فرزندآوری و رفع مشکل مربوط به جامعه مهم خواند و از برگزاری کارگاه‌هایی در رابطه با این مهم جهت اموزش دهی به‌کنشگران خبر داد.
لزوم حفظ تعادل در جمعیت پیر و جوان
در ادامه رئیس گروه آینده‌پژوهی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز طی گفتگویی بر تصویرسازی موثر جامعه سالمند تاکید کرد و گفت: با اینکه حدود یک دهه است بر افزایش جمعیت تاکید می‌شود اما اقدامات عملی جدی در این راستا انجام نشده و صرفاً بر تاکید بیانی اکتفا شده است.
حجت‌الاسلام احمد کوهی اظهار داشت: بدتر از آن، اینکه قوانین تصویب شده برای کنترل جمعیت تا پیش از روی کار آمدن مجلس فعلی با وجود اینکه اجرای آنها متوقف شده بود، لغو نشده بودند.
فرزندآوری به مثابه یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است
وی نکته مهمتر را بلند مدت بودن مسئله فرزندآوری عنوان کرد و گفت: بدون شک فرزندآوری به مثابه یک سرمایه‌گذاری بلندمدت بوده و نقشِ عاملِ آینده نگری در آن مشخص است و لذا اگر در حال حاضر بر پویایی جمعیت تاکید می شود به این دلیل است که بسیاری از مردم و مسئولان به عینه با مشکل پیری جمعیت مواجه نیستند و این بحران را به چشم نمی‌بینند.
کوهی افزود: به دلیل این که پدران و مادران امروزی متولدین دهه ۶۰ هستند و تعداد جوانان زیاد است، تعداد کم فرزندان نیز آنگونه که باید به چشم نمی‌آید پس نیاز داریم نگاه آینده‌نگر را در جامعه تقویت کنیم زیرا اگر افراد آینده را حس کنند ضرورت آن را کاملاً درک خواهند کرد.
وی ادامه داد: اگر از آینده یک تصویر‌پردازی درست به صورت عینی ایجاد کنیم مانند داستان سرایی‌ها، تصویرسازی در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی یا گزارش‌های متعدد که بتوانند ماجرا را جلوی چشم ترسیم کند می‌تواند بزرگی حادثه را که ابعاد مختلف اجتماعی را در بر می‌گیرد بهتر نشان دهد.
رئیس گروه آینده‌پژوهی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه مساله فرزندآوری موصوعی حاشیه‌ای و شخصی نیست، اظهار داشت: هیچ کس از این قضیه مبرا نیست و کسی نباید فکر کند مسئله جمعیت یک مسئله خُرد و حاشیه‌‌ایِ اجتماعی است؛ چراکه این مسئله می‌تواند ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، دینی، مذهبی، فرهنگی و سلامت را در بر گیرد.
وی در ادامه بر نقش موثر پزشکان تاکید کرد و افزود: پزشکان ما باید به خوبی این موضوع را درک کنند که اگر امروز برای افزایش جمعیت کار درستی را انجام ندهند وضعیت سلامت اجتماع و بهداشت و درمان در ۲۰ الی ۳۰ سال آینده می تواند مشکلات گسترده‌ای را به دنبال داشته باشد، پس اگر کسی به فکر درمان است باید به فکر یک آینده سلامت نگر باشد، لذا لازم است از همین امروز نسبت به این موضوع دغدغه وجود داشته باشد.
کوهی مسئله فرزندآوری را تابع جنبه‌های مختلفی دانست که هر یک از آنها می‌تواند ضرورت و لزوم یک حرکت گسترده و ملی را در زمینه حفظ تعادل جمعیت اثبات کند.
وی در این باره گفت: یکی از آن جنبه‌هایی که نیازمند یک تفکر عمیق بوده احساس نیاز به یک جمعیت متعادل است. برای اینکه بتوانیم دوام اجتماعی را حفظ کرده و مقررات اجتماعی بر سر جای خود قرار گیرند باید جمعیت در تعادل باشد.
کوهی با بیان اینکه در حالت عادی جمعیت بالای ۶۰ سال ۱۵ درصد جمعیت را در یک جامعه در بر می‌گیرد، گفت: هر چه سن بالاتر می‌رود به مراتب این عدد به دلیل فوت طبیعی انسان کاهش می‌یابد اما اگر این آمار جمعیتی به یکباره کاهش یابد در بازه زمانی ۲۰ تا ۳۰ سال آینده با جمعیتی مواجه خواهیم شد که ۳۰ درصد افراد بالای ۶۰ سال هستند.
این آینده‌پژوه در ادامه با بیان اینکه این تعداد از جمعیت پیر می‌توانند سختی‌های اجتماعی بسیاری را ایجاد کنند، گفت: از این رو تعداد کمِ نیروی کار و تعداد بیشترِ مصرف‌کننده باعث عدم تعادل در جامعه می‌شود و این میزان نیروی کار نمی‌تواند تامین کننده مایحتاج جمعیت گسترده مصرف‌کننده باشند، علاوه بر آن دولت برای پرداخت حقوق بازنشستگی به این تعداد و حمایت‌های تامین اجتماعی، همچنین تامین هزینه های دارو و درمان و حفظ و نگهداری این سالمندان با مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد.
وی ادامه داد: این ماجرا به دولت ختم نمی‌شود و مردم نیز می توانند با مشکلاتی مبتنی بر همین آمار جمعیتی رو به رو شوند، برای مثال سالمندانِ امروز به طور متوسط هر یک بین ۲ تا ۶ فرزند دارند که به گونه‌ای امورشان حل و فصل می‌شود اما سالمندان ۳۰ سال آینده که پدران و مادران امروز هستند با یک یا دو فرزند یا گاهاً بدون فرزند در تنهایی مشکلات بسیاری را تجربه کرده و سالمندی سختی را تجربه خواهند کرد.
حجت‌الاسلام کوهی در ادامه به جنبه‌هایی همچون تعادل اجتماعی، درآمدها، هزینه‌ها و مباحث روحی و روانی نیز اشاره کرد و افزود: قطعاً در این زمینه نیازمند یک روند تعادلی هستیم چرا که اگر جمعیت ما به یکباره کاهش پیدا کند اتفاقات ناگواری را به دنبال خواهد داشت پس نیاز است اگر قرار است کاهش جمعیتی اتفاق بیفتد روند آرام تری داشته باشد و به تدریج کاهش یابد تا مشکلات کمتری گریبانگیر مان شود.
وی در بخش دیگری از این گفتگو با بیان اینکه راهکارها و محرکه های کوتاه مدت جز ایجاد هزینه نتیجه ای به دنبال نخواهد داشت، گفت: این اتفاق حتی می تواند توانع ناشایستی را به دنبال داشته باشد لذا باید از کوته نگری فاصله گرفته و به دنبال برنامه ریزی بلند مدت باشیم.
این مقام علمی رفع نگرانی های والدین نسبت به آینده خود و فرزندان را نکته ای مهم و قابل تامل دانست و عنوان کرد: قطعا پدر و مادری که می خواهند نسبت به فرزندآوری اقدام کنند، ابتدا به آینده می‌نگرند و لذا این نگرانی دست و پای افراد را می‌بندد.
کوهی در این باره اظهار داشت: اگر وضعیت اقتصادی یک عامل محرک در کاهش فرزندآوری باشد پس برای رفع آن نیازمند ثبات اقتصادی و نه محرک های کوتاه مدت هستیم چراکه در نتیجه اجرای طرح های کوتاه مدت هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد.
وی فرهنگ سازی را در مورد این مساله بسیار مهم خواند و افزود: نیروهای فرهنگ ساز مردمی در راستای جا انداختن این فرهنگ در درازمدت بسیار تاثیر گذار خواهند بود اما باید توجه کرد که در مقطع خاص و شعارگونه انجام نشود.
وی در پایان نتایج فرزندآوری را بر دو مقوله مهم استوار دانست و افزود: کمک به افراد در سالمندی و حفظ بقا دو نتیجه مهم فرزندآوری خواهد بود که باید به درستی در جامعه تبیین شود.
در مجموع به نظر می‌رسد اتخاذ تصمیمات افزایش جمعیت در سطح کلان نیازمند توجهی دوچندان از سوی مسئولان در راس کشور است تا پیش از آنکه دیر شود بتوان از طریق مصوبات و قانون‌های حمایتی و همچنین اجرای برنامه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای دورنمای درستی را از فاجعه‌ای که در کمین است تصویرسازی کرد و پیش از انکه کار از کار بگذرد بر حل این مشکل کمر همت بست.
انتهای پیام/ ن/ع
