عصر ایران؛ مهرداد خدیر- رییس جمهوری روز یکشنبه 12 بهمن 1399 و در چهل و دومین سالروز بازگشت امام خمینی به میهن گفت:
«امام گفت ما کاری می‌کنیم که آب و برق برای مردم مجانی شود و این دولت افتخار می‌کند که این کار را انجام داده و ما توانستیم برای افرادی که مصرف کمی دارند، برق و آب و گاز مجانی است. بنابراین همه پیش‌بینی‌های امام در تاریخ تثبیت شد و درست از آب در آمد. شعار زشتی که خناسان در دست گرفته بودند، پایان یافت و معلوم شد که دولت جمهوری اسلامی ایران، دولت حامی مستضعفان است.»
به همین خاطر برخی از حسن روحانی انتقاد کرده اند که چرا بحثی را که هر سال شبکه‌های ماهواره ای راه می‌اندازند تازه کرده و جملۀ عباس امیر انتظام سخنگوی دولت مهندس بازرگان را به رهبر فقید انقلاب نسبت داده است؟
سال هاست که بر سر این که آیا رهبر فقید انقلاب، وعدۀ آب و برق رایگان داد یا نه، بحث می شود.
به همین خاطر در مقاله ای در چند سال قبل یادآور شدم: اصل وعدۀ آب و برق رایگان درست است اما اولا نه برای همه که برای کم درآمدها. ثانیا نه پیش از پیروزی انقلاب که یک ماه بعد و در قم و ثالثا نه ابتدا به ساکن که پس از مصاحبۀ سخنگوی دولت موقت.
چون دوباره این بحث درگرفته بخش هایی از آن مطلب را مجددا می آورم:
1.امام خمینی هرگز نه در نجف و نه در پاریس وعده آب و برق مجانی نداد.
2. از ابتدا تا انتهای سخنرانی بهشت زهرا در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ یک کلمه هم درباره آب و برق مجانی نیست و این تصور که این بخش سانسور می‌شود نادرست است. اتفاقا اگر بنا بر سانسور باشد باید بیشتر به این بخش حساسیت نشان دهند که «پدران ما چه حقی داشتند که سرنوشت ما را تعیین کنند. سرنوشت هر ملتی به دست خودش است.» یا این بخش که «اگر نمایندگان مجلس را به حوزه های انتخابیه ببرند آیا مردم آنها را م یشناسند و به آنها رأی داده اند؟»
3. این که امام «هیچ گاه» از «آب و برق مجانی» نگفته هم درست نیست چون سه بار به این موضوع اشاره کرده‌اند منتها یپباز تدکید می کنم نه در نوفل لوشاتو و نه در تهران و روز ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ بلکه در قم.
اول بار:
در پیام ۱۴ ماده‌ای نهم اسفند سال ۵۷، قبل از ترک تهران به مقصد قم: «من به دولت راجع به مجانی کردن آب و برق و بعضی چیزهای دیگر فعلا برای طبقات کم‌بضاعتی که در اثر تبعیضات خانمان‌‌برانداز رژیم شاهنشاهی دچار محرومیت شده‌اند و با برپایی حکومت اسلامی به امید خدا این محرومیت‌ها برطرف خواهد شد، سفارش اکید نمودم که عمل خواهد شد.» - صحیفه نور، ج۶
دوم: در بدو ورود به قم (۱۰ اسفند ۵۷) در سخنرانی مدرسه فیضیه: «ما علاوه بر این که زندگی مادی شما را می‌خواهیم مرفه بشود، زندگی معنوی شما را هم می‌خواهیم مرفه باشد. شما به معنویات احتیاج دارید. معنویات ما را بردند اینها. دلخوش نباشید که مسکن فقط می‌سازیم، آب و برق را مجانی می‌کنیم برای طبقه مستمند، اتوبوس را مجانی می‌کنیم برای طبقه مستمند، دلخوش به این مقدار نباشید. معنویات شما را، روحیات شما را عظمت می‌دهیم؛ شما را به مقام انسانیت می‌رسانیم.» - صحیفه نور، ج۶، ص ۲۶۳
سوم: روز جمعه ۱۱ اسفند ۵۷ در کتابخانه مدرسه فیضیه خطاب به خبرنگار روزنامه اطلاعات: «هر چه زودتر باید مشکل مسکن برای بی‌خانمان‌ها و فقرای ایران حل گردد و برای هر خانواده، مسکن مورد نیازشان تأمین شود. آب و برق برای فقرا و بی‌بضاعت‌ها باید مجانی گردد. به نظر من بیشتر انقلابیون واقعی یعنی آنها که نیروی عظیم و کوبنده این انقلاب بودند، مردم غیر مرفه بودند. کسانی که بیشترین کشته‌ها را دادند و با نیروی ایمان واقعی و اعتقاد راسخ، باعث پیروزی انقلاب شدند، همان کسانی بودند که به هیچ وجه اشرافی و مرفه نبودند و از طبقه پابرهنه بودند.» - صحیفه امام، ج۶، ص ۲۶۲
4. نکته جالب اما این است که قبل از امام سخنگوی دولت موقت (عباس امیرانتظام) بود که در هشتم اسفند ۱۳۵۷ و قبل از سفر امام به قم وعده آب و برق مجانی البته با قید کم‌درآمدها را مطرح کرد و در واقع اشاره رهبر فقید انقلاب به این بود که در امور مادی نباید توقف کرد: « دل خوش به این مقدار نباشید که آب و برق شما مجانی می شود...»
5. بنابراین در نوفل لوشاتو یا ۱۲ بهمن در بهشت زهرای تهران گفته نشده بلکه در ۱۰ اسفند و «پس» از پیروزی انقلاب مطرح شده و آن هم پس از وعده سخنگوی دولت موقت. با این حساب تصور یک خبرگزاری که تنها امیر انتظام چنین گفته و جملل او به امام نسبت داده می شود نادرست است. اول بار او گفت اما سه نوبت هم امام گفت.
6.سه بار اشاره امام به آب و برق مجانی محدود به همان اسفند ۱۳۵۷ است و دیگر تکرار نشد.همین سه بار اشاره در اسفند ۵۷ چنان بود که صدای مهندس بازرگان را درآورد و در پیام تلویزیونی نخست‌وزیر با صراحتی بی‌سابقه که ناشی از سال‌ها آشنایی و دوستی بود، گفت: « آقا، شما هم که ما را کلافه کرده‌اید با این آب و برق مجانی».
در سخنان آقای روحانی البته کمی بی دقتی به چشم می خورد. اولی تعبیر پیش‌بینی است. حال آن که پیش‌بینی معنی دیگری دارد.
دوم این که چون گویا در آن روز در ایران نبوده و به اسکاتلند رفته بود تا خانواده را به ایران برگرداند تجربۀ نزدیک ندارد و دقت لازم را اعمال نکرده و 10 اسفند قم را با 12 بهمن بهشت زهرا اشتباه گرفته است.
(نویسندۀ این سطور در دانشگاه تهران منتظر ورود امام خمینی بود اما ترجیح دادند در دانشگاه توقف نکنند و به بهشت زهرا بروند. چرا که اگر قرار بر سخنرانی در دانشگاه هم بود جو دیگری حاکم می شد و در یک روز یه سخنرانی باید انجام می شد).
در پایان این را هم بیاورم که تأکید رسانه های ماهواره ای فارسی زبان بر این وعده از دو وجه مایۀ شگفتی است: اول این که اگر مردم به خاطر آب و برق رایگان به خیابان آمدند چرا اصرار دارند آن دوران را برای همۀ طبقات رفاه امیز تصویر کنند؟ دوم این که مگر تا قبل از هدفمندی یارانه ها بهای آب و برق ناچیز نبود و با حذف یارانۀ غیر مستقیم با وعدۀ پرداخت یارانۀ مستقیم گران نشد؟ کافی است به قبوض آب و برق خود پیش از پرداخت یارانۀ 45 هزارتومانی نگاهی بیندازید!
