علت پریدن پلک به مدت طولانی چیست؟ پرش پلک امری طبیعی و شایع است ولی گاهی این پرش بعد از گذشت ساعت هم بر طرف نمی شود. در این زمان آیا باید نگران شد؟ در این بخش از پارس نیوز عوامل و بیماری هایی که سبب پریدن پلک به مدت طولانی می شوند را بررسی نموده ایم.
پرش یا تیک عصبی چشم (eye twitching) – یا اگر دقیق‌تر بگوییم پرش پلک چشم – یک اسپاسم و گرفتگی غیر قابل کنترل ماهیچه‌های پلک چشم است. در بیشتر موارد، این عارضه تنها چند دقیقه طول خواهد کشید، اما برخی اوقات ممکن است تا روزها و یا حتی بیشتر ادامه داشته باشد.
زمانی که فرد دچار پرش چشم می‌شود، تصور میکند که همه‌ی اطرافیان متوجه‌ی مشکل او هستند. اما در بیشتر موارد این مشکل به راحتی قابل مشاهده توسط دیگران نیست. در پزشکی به مشکل پرش پلک چشم مایوکیمیا (myokymia) گفته می‌شود.
در جدی ترین شکل، انقباض پلک می تواند مزمن شود. این حالت می تواند باعث چشمک زدن مداوم و دوبینی شود. اگر منجر به شرایطی شود که در آن باز نگه داشتن چشم فرد مشکل باشد، می تواند باعث اختلال دید شدید شود.
در بلفارواسپاسم اولیه که اغلب خانم ها را در دهه پنجم مبتلا می کند، پرش دو طرفه پلک ها، که بتدریج بر شدت آن افزوده می شود، بروز می کند. در بیماری عصبی دیگری، عضلات یک طرف صورت دچار انقباض های غیرارادی می شود و به نام اسپاسم نیمه صورت (Hemifacial Spasm) می نامند.
سه نوع رایج پرش پلک وجود دارد:
پرش چشم خفیف اغلب ناشی از مسائل روزمره مانند خستگی، استرس یا مصرف زیاد کافئین است. این حالت ممکن است در اثر تحریک قرنیه‌ی چشم یا غشاء آستری پلکها نیز ایجاد شود.
بلفارواسپاسم اساسی خوش‌خیم اغلب در اواسط تا اواخر بزرگسالی بروز پیدا میکند و به‌مرور زمان بدتر می‌شود. زنان دوبرابر بیش از مردان در خطر ابتلا به این مشکل هستند.
این نوع از تیک عصبی چشم خطرناک نیست؛ اما موارد شدید آن می‌تواند در فعالیت‌های روزانه‌ی شما اختلال ایجاد کند. این نوع از پرش پلک با پلک زدن‌های بی‌وقفه یا تحریک چشم آغاز می‌شود.
با تشدید این حالت، ممکن است نسبت به نور حساس‌تر شوید، دیدتان تار شود و دچار اسپاسم صورت شوید. این اسپاسم‌ها ممکن است به‌قدری شدید شوند که پلک‌های‌تان بسته شوند. علت این نوع از پرش پلک به‌درستی مشخص نیست؛ اما احتمالاً عوامل ژنتیکی و محیطی در آن نقش دارند.
اسپاسم یک‌طرفه‌ی صورت بسیار نادر است. این حالت در عضلات اطراف دهان و پلک رخ می‌دهد. بر خلاف دو نوع قبلی، این حالت اغلب فقط یک طرف صورت را درگیر میکند. علت این حالت اغلب فشار شریان بر عصب صورت است.
اگر تا به حال پرش پلک چشم را تجربه کرده‌اید، می‌دانید که چقدر می‌تواند آزار دهنده باشد. انقباض پلک که به عنوان «میوکیمی» نیز شناخته می‌شود، یک انقباض عضلانی غیرارادی پلک است. که بیشتر اوقات روی پلک تحتانی تأثیر می‌گذارد.
درمان تیک عصبی پلک بستگی به شدت آن دارد. اگر شدت آن خفیف باشد مواردی وجود دارد که می‌توانید قبل از مراجعه به پزشک در خانه امتحان کنید. از جمله این موارد می‌توان موارد زیر را نام برد:
استرس یکی از رایج‌ترین دلایل پرش چشم است. یوگا، تمرینات هوازی، وقت گذرانی با دوستان و خانواده و سبک کردن جدول برنامه‌ی روزانه و اختصاص وقت بیشتر برای استراحت، از جمله راهکارهای پیشنهادی برای کاهش استرس بوده و احتمالاً به از بین رفتن پرش پلک چشم کمک خواهد کرد.
کمبود خواب که ممکن است به دلیل استرس ایجاد شده و یا علت دیگری داشته باشد، می‌تواند بروز پرش چشم را تحریک کند.
خستگی چشم ناشی از کار کردن زیاد با کامپیوتر، تبلت یا گوشی‌های تلفن هوشمند – یکی از علت‌های رایج پرش پلک چشم است.
در هنگام کار با ابزار دیجیتال قانون ۲۰ – ۲۰ – ۲۰ را اجرا کنید. هر ۲۰ دقیقه یکبار از رایانه‌ی خود چشم برداشته و به مدت ۲۰ ثانیه به نقطه‌ای در دور دست (حداقل فاصله‌ی ۲۰ فوتی یا ۶ متری) خیره شوید. این کار خستگی چشم که عامل تحریک کننده‌ی بروز پرش چشم است را کاهش خواهد داد.
مصرف فراورده‌های حاوی کافئین هم عامل تحریک کنننده‌ی این مشکل چشمی به شمار می‌رود. به مدت یک و یا دو هفته مصرف چای، قهوه و نوشیدنی‌های گاز دار را متوقف کرده و یا انواع بدون کافئین آن را مصرف کنید.
اگر بعد از مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل دچار پرش چشم شدید، باید مصرف آن را متوقف کنید. چرا که مصرف این ماده باعث بروز آن شده است.
بسیاری از افراد بزرگسال به خصوص بعد از سن ۵۰ سال به خشکی چشم دچار می‌شوند. این عارضه خصوصاً در میان افرادی که با رایانه کار می‌کنند، داروهای خاصی برخی آنتی هیستامین‌ها و داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کنند، از لنزهای تماسی چشمی استفاده می‌کنند و یا به مقدار زیاد الکل و کافئین مصرف می‌کنند، بسیار شایع‌تر از دیگر افراد است.
اگر به پرش چشم مبتلا هستید و در عین حال در چشم‌های خود احساس خشکی بیش از حد دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. پزشک در چنین مواقعی قطره‌های اشک مصنوعی تجویز میکند، این قطره‌ها رطوبت چشم‌ها را تامین خواهد کرد و منجر به توقف پرش چشم خواهد شد و از طرفی احتمال بروز آن را در آینده بسیار کاهش خواهد داد.
برخی گزارش‌ها حاکی از این است که کمبود برخی از مواد همچون منیزیم می‌تواند به اسپاسم پلک چشم منجر شود. این گزارش‌ها را نمی‌توان با قاطعیت تایید کرد، ولی می‌توان از آن به عنوان یکی از دلایل احتمالی بروز این مشکل یاد کرد.
اگر نگران هستید که رژیم غذایی شما، همه‌ی نیازهای بدن برای داشتن دید سالم‌تر را پوشش نمی‌دهد، قبل از خرید مکمل‌های غذایی و ویتامین‌ها حتما با پزشک خود مشورت کنید.
افراد مبتلا به آلرژی‌ها یا حساسیت چشمی، دچار خارش، تورم و اشک چشم زیاد می‌شوند. فرد به دلیل داشتن حساسیت چشم خود را زیاد می مالد و همین باعث آزاد شدن هیستامین از پلک شده و در نتیجه به پرش پلک چشم می انجامد.
در برخی از مواقع قطره‌های چشمی که برای کاهش علایم حساسیت ساخته شده‌اند، کمک کننده خواهند بود. اما آنتی هیستامین موجود در این قطره‌ها منجر به خشکی چشم خواهد شد. پیش از مصرف هرگونه ماده‌ای اگر علائم حساسیت و یا پرش چشم دارید با پزشک خود مشورت کنید.
گاهی اوقات به عنوان نشانه‌هایی از تیک عصبی پلکها از آنها یاد می‌شوند عبارتند از:
به ندرت، ممکن است این بیماری نشانه‌ای از اختلالات خاص مغز و سیستم عصبی باشد. اما اگر ناشی از آن بود، تقریباً همیشه با علائم و نشانه‌های دیگری همراه است. اختلالات مغزی و سیستم عصبی که می‌تواند باعث تیک عصبی چشم شوند، عبارتند از:
بلفارواسپاسم اساسی خوش‌خیم درمان ندارد؛ اما پزشک با کمک روش‌هایی، علائم آن را تخیفیف می‌دهد. بوتاکس‌درمانی رایج‌ترین روش برای این مدل از تیک عصبی چشم است. بوتاکس‌درمانی برای درمان اسپاسم یک‌طرفه‌ی صورت نیز کاربرد دارد.
پزشک مقدار کمی سم بوتولینوم را برای بهبود اسپاسم و گرفتگی به عضلات چشم شما تزریق میکند. تأثیر این روش درمانی تا چند ماه باقی می‌ماند و کم‌کم از بین می‌رود. بنابراین باید پس از چند ماه درمان را تکرار کنید.
ممکن است پزشک در موارد خفیف برای شما دارو تجویز کند. رایج‌ترین داروها عبارت‌اند از:
این داروها معمولاً اثر کوتاه‌مدت دارند.
بوتاکس‌درمانی رایج‌ترین روش برای رفع پرش پلک است.
پزشک ممکن است دربرخی موارد عمل جراحی را توصیه کند. در پروسه‌ای به نام میِکتومی، بخشی از عضلات و اعصاب اطراف پلک برداشته می‌شوند. در مواردی که اسپاسم یک‌طرفه صورت ناشی از فشار عروق است، جراحی می‌تواند فشار عروق را از روی اعصاب صورت بردارد.
جراحی درمان قطعی محسوب می‌شود و مشکل را برای همیشه رفع میکند؛ اما درست مانند عر عمل جراحی دیگری، این روش نیز ممکن است عوارضی داشته باشد.
برخی روش‌های دیگر نیز برای درمان پرش پلک مطرح شده‌اند؛ اما اثربخشی آنها هنوز به‌درستی اثبات نشده است و باید پژوهش‌های بیشتری دربار‌ه‌ی آنها انجام شود:
کمپرس گرم، عضلات چشم را به خوبی آرام و در نهایت، حرکات ناخواسته پلکها را متوقف میکند، حوله یا دستمالی را در آب گرم فرو کنید پس از فشردن آن، آن را بر روی پلک چشم قرار دهید، تا زمانی که گرما از بین می‌رود این فرآیند را ۵-۶ بار در روز تکرار کنید.
یکی از شایع‌ترین علل شل شدن پلک چشم، کمبود پتاسیم است. موز را به طور مرتب مصرف کنید، زیرا مقدار زیادی پتاسیم را در بر می‌گیرد، که به غلبه بر برانگیختگی و پرش پلک کمک میکند.
اسپری کردن، جایگزین آب گرم می‌تواند به حل مسئله پلکها کمک کند مژه‌های خود را با آب گرم بشویید تا آرامش پیدا کنید.
کلسیم، عنصر مهمی برای نگه داشتن اعصاب و سیستم عصبی سلامت است به منظور متوقف کردن پرش چشم، مواد غذایی غنی از کلسیم مانند:شیر، ماست، پنیر و آب پرتقال میل نمایید.
منیزیم، به حفظ عضلات و عملکرد عضلانی نرمال کمک میکند و بنابراین یک درمان مؤثر برای درمان شوک چشم، مصرف مواد غذایی غنی از منیزیم، مانند آووکادو، دانه ها، لوبیا، آجیل، سبزی برگ و ... است.
گلاب، لوسیون چشمی است، این پاک کننده، بی ضرر به عنوان یکی از راه حل‌های اصلی تحریک شدن پلک که آلودگی است، استفاده، و از گلاب، به عنوان قطره چشم برای تمیز کردن، تغذیه، و آرام کردن ماهیچه‌های چشم کمک گرفته می‌شود فقط یک پد پنبه را در گلاب، آغشته کرده و چشم‌ها را با آن بشویید.
بخار، یکی دیگر از روش‌های خوب درمان چشم‌ها است، بخار حرکت عصبی را کاهش می‌دهد و تمام آلودگی را از منافذ پوست می‌شوید تمام کاری که باید انجام دهید اضافه کردن چند قطره اکالیپتوس در آب جوش است و به مدت ۱۰ دقیقه به طور منظم صورت خود را بخور دهید.
یکی از بهترین راه‌ها برای تسکین عضلات چشم و آرامبخشی حرکت عصبی، خیار است چرا که دارای خواص ضد التهابی است، که به طور طبیعی عضلات چشم را ریلکس میکند، یک قطعه خیار خنک، بر روی چشم آسیب دیده نگه دارید تا زمانی که به دمای اتاق برسد.
اثر خنک کننده سیب زمینی، ماهیچه‌های چشم را آرام میکند، در نتیجه، کمک خواهد کرد همه آنچه باید انجام دهید، این است که یک سیب زمینی کوچک را در برش‌های نازک بریده و این برش‌ها را روی چشم خود قرار دهید.
ماساژ مناطق اطراف (زیر و بالا) چشم، با کمک انگشت اشاره ماساژ، در نهایت باعث افزایش گردش خون و تقویت عضلات چشم خواهد شد این فرایند را حداقل برای ۳۰ ثانیه ۵-۶ بار در روز تکرار کنید.
چشمک زدن، یک روش عالی برای درمان پرش پلک است، چشمانتان را ببندید و سپس آنها را از حد معمول بازتر کنید این روش باعث افزایش رطوبت چشم‌ها می‌باشد. تکرار این روند، را تا زمانی که تولید اشک کنند، راه حلی ست که به پلک‌های شما کمک میکند.
چشمک زدن به سرعت نه تنها کمک میکند، تا آلودگی چشم را از بین ببرد، بلکه عضلات چشم را نیز روان و آرام میکند به سرعت و به مدت حدود ۲۰ ثانیه چشمک بزنید سپس یک استراحت کوچکی بگیرید، و روند را تکرار کنید.
بسته شدن پلکها تا نیمه می‌تواند تسکین فوری را فراهم کند سعی کنید آن را برای حداقل سی ثانیه انجام دهید این درمان باعث می‌شود که ماهیچه‌ها، قوی و هیدراته شوند تا مشکل چشمی باقی نماند.
تمرینات تنفس، تمرینات ده دقیقه‌ای روزانه (قبل از خواب و بعد از بیداری)، هستند که می‌توانند به کاهش سطح استرس کمک کنند، که در نهایت مشکل را برطرف کند.
توصیه‌های دیگری که باید برای پرش پلک رعایت کنید:
هر دو بلفارواسپاسم و اسپاسم نیمه صورت نیاز به تشخیص و درمان یک متخصص دارند. هیچ آزمایشگاه خاصی برای تشخیص بلفارواسپاسم وجود ندارد، بنابراین مراجعه به یک چشم پزشک حائز اهمیت است.
پزشک همچنین با در نظر گرفتن تاریخچه پزشکی فرد مبتلا به انقباض چشم، ارزیابی بالینی کاملی را انجام خواهد داد. این اغلب شامل یک بررسی کامل سیستم عصبی و معاینه چشم است. در بعضی موارد، پزشک معالج ممکن است سی تی اسکن یا ام آر آی (MRI) از مغز را توصیه کند. این عمل می‌تواند سایر علل پزشکی تیک عصبی چشم را رد کند.
